«آرمان ملی» صدور قطعنامه ضدایرانی را تحلیل می‌کند
مسیر پیچیده تهران و آژانس
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: مسیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همین‌طور در حال پیچیده‌تر شدن است و در حالی که قطعنامه‌ها و تحریم‌های بین‌المللی یکی پس از دیگری از راه می‌رسد، باز هم می‌بینیم که دو طرف، نسبت به حل مشکل‌ها و چالش‌ها از راه‌های دیپلماتیک امید دارند.
البته باید به این مورد هم اشاره کنیم که اما و اگرهای پرونده هسته‌ای ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از گره‌های جمهوری اسلامی و غربی‌ها نام برد. با این حال تحلیلگران معتقدند که اگر بخواهیم روند خوبی را برای مذاکره بین تهران و واشینگتن متصور باشیم ابتدا گره‌های هسته‌ای تهران با آژانس باید گشوده شود، در غیر این صورت روابط همچنان پیچیده‌تر خواهد شد. در ادامه دور جدید تحریم‌ها علیه ایران روز پنجشنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بازوی نظارتی سازمان ملل محسوب می‌شود، قطعنامه‌ای با هدف تمدید و بازتنظیم ماموریت آژانس برای نظارت و گزارش‌دهی درباره ابعادی از برنامه هسته‌ای ایران صادر کرد. البته ساعاتی قبل از صدور این قطعنامه نماینده انگلیس در شورای حکام اشاره کرده بود که نمی‌تواند محدودیت چندانی برای تهران به وجود بیاورد. باید این نکته را اضافه کنیم که این خود نشانه‌ای است که بگوییم غربی‌ها عرصه را برای ایران تنگ‌تر می‌کنند. نباید فراموش کنیم که در خردادماه سال جاری اسرائیل و آمریکا با حمایت متحدان غربی و در سکوت و بی‌عملی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کردند و تهدیدهای نظامی همچنان ادامه دارد. ناگفته نماند رافائل گروسی، دبیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین موضع‌گیری خود، با تاکید بر تلاش ایران برای ارتقای فناوری هسته‌ای اعلام کرد که تهران قصدی برای ساخت صلاح هسته‌ای ندارد. همچنین سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه هم در واکنش به اقدام‌های غربی‌ها در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «سه کشور اروپایی و آمریکا به دنبال تنش‌زایی هستند و آنها به خوبی می‌دانند که خاتمه رسمی توافق قاهره نتیجه مستقیم تحریکات خودشان است.» در ادامه این گزارش به آخرین تحولات ایران و آژانس اشاره خواهیم کرد.
جزئیات قطعنامه
باتوجه به مقدمه باید به جزئیات این قطعنامه اشاره کنیم که براساس طرح تروئیکای اروپایی و واشینگتن علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب شد. در مجموع به این سند ۱۹ کشور رأی موافق، سه کشور روسیه، چین و نیجر رأی مخالف و ۱۲ کشور دیگر رای ممتنع دادند و در یک نشست غیرعلنی به تصویب رسید و تهران را ملزم کرد تا بی‌درنگ درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده و سایت‌های هسته‌ای آسیب‌دیده در جریان جنگ ۱۲ روزه گزارش دهد. موردی که تهران همچنان از آن سر باز می‌زند. رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی است این تاسیسات را نابود کرده است، ایران هم در واکنشی اعلام کرده که دیگر چیزی برای بازرسی وجود ندارد. همچنین شورای حکام آژانس از ایران خواسته تا «همکاری کامل و فوری» خود را گسترش دهد، اطلاعات دقیق درباره ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را در اختیار این نهاد قرار دهد و دسترسی به سایت‌های هسته‌ای این کشور را فراهم کند.
اهداف قطعنامه
همان‌طوری که اشاره کردیم این قطعنامه محدودیت چندانی برای تهران ایجاد نخواهد کرد ولی ترسیم‌گر روندی است که به محدودیت‌های بیشتری خواهد انجامید. در این مورد کورین کیتسل، نماینده انگلیس در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نمایندگی از فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا (گروه چهارجانبه) ساعاتی قبل از رای‌گیری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به چگونگی این قطعنامه گفت: «شورای امنیت سازمان ملل متحد اخیرا ۶ قطعنامه را علیه ایران مجددا اعمال کرده و محدودیت‌های الزام‌آور قانونی بر برنامه هسته‌ای آن، از جمله تعلیق تمام فعالیت‌های غنی‌سازی، بازفرآوری و آب سنگین را مجدداً اعمال کرده است. طبق منشور سازمان ملل متحد، کشورهای عضو موظفند این تصمیمات را برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی مستقیما و از طریق اقدامات خود در نهادهای بین‌المللی مربوطه اجرا کنند. اکنون انگلیس، فرانسه، آلمان و ایالات متحده قطعنامه‌ای را برای روشن شدن ماموریت گزارش‌دهی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که آژانس گزارش‌های منظمی در مورد پایبندی ایران به عناصر هسته‌ای قطعنامه‌های شورای امنیت که مجدداً برقرار شده‌اند، ارائه می‌دهد. همان‌طوری که اشاره کردیم این قطعنامه تعهدات جدیدی برای ایران ایجاد نمی‌کند؛ این قطعنامه، اطمینان را احیا می‌کند و ماموریت روشنی برای گزارش‌دهی آژانس فراهم می‌کند و به همان گزارش‌دهی که قبل از برجام انجام می‌داد، تحت یک دستور کار واحد بازمی‌گردد. این شفافیت برای آژانس ضروری است تا بتواند ماموریت خود را انجام دهد.»
محکومیت قطعنامه در تهران
واکنش‌ها در تهران هم قابل پیش‌بینی بود. در این مورد و بعد از تصویب قطعنامه مورد اشاره وزارت‌خارجه در بیانیه‌ای به آن واکنش نشان داد و با تاکید بر اینکه در 10 سال اخیر این آمریکا بوده که برای برنامه هسته‌ای ایران چالش‌آفرینی کرده، در بخشی از این بیانیه نوشت: «وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قطعنامه مصوب شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را که با اعمال فشار آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس بر کشورهای عضو این نهاد به تصویب رسید، غیرقانونی و ناموجه می‌داند. اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا در طراحی و تحمیل این مصوبه بر شورای حکام آژانس، نشانه روشن دیگری از رویکرد غیرمسئولانه آنها و اصرارشان بر استفاده ابزاری از آژانس جهت اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران است. این قطعنامه که با بهره‌برداری از تفوق عددی گروه غرب و حامیان آن در شورای حکام و بدون همراهی نزدیک به نیمی از کشورهای عضو شورای حکام، از جمله با مخالفت دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، به تصویب رسید، مبانی بنیادین معاهده منع اشاعه که متضمن احترام به حق لاینفک کشورهای عضو این معاهده برای استفاده از انرژی هسته‌ای جهت مقاصد صلح‌آمیز است را نقض کرده و مطالبات غیرقانونی مندرج در قطعنامه‌های منسوخ‌شده شورای امنیت مبنی بر تعلیق غنی‌سازی را بازگو می‌کند.»
ارسال نظر