جمیله علم‌الهدی در مسیر «خط‌شکنی»
جمیله علم‌الهدی، میان همسران روسای‌جمهور ایران شاید تنها زنی است که به‌صورت مستقیم خود را درگیر مسائل رسمی سیاسی کرده است. دیگر زنان روسای دولت در ایران آنچنان نقشی در امور سیاسی و اجتماعی ایفا نکردند یا حداقل در منظر عمومی این اتفاق نیفتاد. با حضور سیدابراهیم رئیسی در قامت کاندیدای رئیس‌جمهوری، نام جمیله علم‌الهدی بیش از گذشته بر سر زبان‌ها افتاد. «علم‌الهدی» نامی ناآشنا برای مردم ایران نبود اما نام جمیله علم‌الهدی زمانی همه‌گیر شد که سیدابراهیم رئیسی برای رقابت با حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ اعلام آمادگی کرد. در این زمان بود که نام بزرگ‌ترین صبیه سیداحمد علم‌الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان‌رضوی و امام جمعه مشهد به‌واسطه ارتباط خانوادگی‌اش بر سر زبان‌ها افتاد. اما نقش‌آفرینی او به عنوان فعال سیاسی، بعد از در اختیارگرفتن سکان ریاست‌جمهوری توسط همسرش اتفاق افتاد. جمیله علم‌الهدی، دکترای خود در رشته فلسفه تعلیم و تربیت را از دانشگاه تربیت‌مدرس را سال ۱۳۸۰ گرفت و عضو هیات علمی گروه آموزشی رهبری و توسعه آموزشی دانشگاه شهید بهشتی است و درجه علمی دانشیاری دارد. در میان همسران روسای‌جمهور ایران شاید تنها زنی است که به‌صورت مستقیم خود را درگیر مسائل رسمی سیاسی کرده است. هرچند پیش از او عفت مرعشی؛ همسر هاشمی رفسنجانی به‌عنوان همسر رئیس‌جمهور سعی در نقش‌آفرینی داشت اما عفت مرعشی بیشتر نقشی غیررسمی در سپهر سیاسی ایران بازی کرد و وارد روابط رسمی یا دیدارهای رسمی با مقامات دیگر نشد. دیگر زنان روسای دولت در ایران آنچنان نقشی در امور سیاسی و اجتماعی ایفا نکردند یا حداقل در منظر عمومی این اتفاق نیفتاد. همسر سیدمحمد خاتمی، رئیس‌دولت‌های هفتم و هشتم که به نوعی مدرن‌ترین رئیس‌جمهور ایران هم به حساب می‌آمد، نه تنها فعالیت رسمی یا غیررسمی سیاسی و اجتماعی نداشت که هیچ‌گاه در انظار عمومی هم ظاهر نشد. از همسر محمود احمدی‌نژاد تنها چند تصویر بی‌کیفیت موجود است و همسر حسن روحانی هم هیچ‌گاه به رویت نرسید.
معنای دیگر نقش بانوی اول
اما به‌نظر می‌آید جمیله علم‌الهدی می‌خواهد این نقش را معنایی دیگر ببخشد. جمیله علم‌الهدی در این مدت سعی داشت پا در عرصه‌ای بگذارد که دیگر همسران روسای‌جمهور به آن به‌صورت رسمی ورود نکردند. او با رسانه‌های خارجی مصاحبه می‌کند، همایش زنان «تاثیرگذار» با حضور همسران مقامات و فعالان زن دیگر کشورها را برگزار کرد، سخنرانی می‌کند، در خصوص مسائل سیاسی و روز کشور اظهارنظر می‌کند، با همسران مقامات کشورهای دیگر دیدار رسمی دارد. او حتی درخصوص مسائل جنجالی مانند حجاب و ماجرای مرحوم مهسا امینی هم اظهارنظر کرد و گفت که این ماجرا تنها برای ارعاب و هراس‌افکنی از سوی آمریکا بوده است. وی در بهمن سال گذشته «کنگره بین‌المللی زنان تاثیرگذار» را میزبانی کرد و همین همایش باعث شد نام «بانوی اول» برایش عنوان شود. هرچند خودش معتقد است که عنوان «بانوی اول» مختص همسر مقام معظم رهبری است. این همایش انتقادات زیادی را در بر داشت. به گفته فاطمه حقیرسادات، دبیر علمی این کنگره، مبلغ ۲۰ هزار یورو به هر یک از برندگان آن داده شد. مخارج و جوایز این مراسم موجی از انتقادات را به سوی همسر رئیس‌جمهور روانه کرد. بسیاری از رسانه‌ها هدف این همایش و
میزان اثرگذاری آن را زیرسوال بردند و خواستار شفاف شدن میزان هزینه‌های خرج‌شده و بودجه آن شدند. آنها درباره معیارها و منابع مالی سوال کردند اما تاکنون هیچ مقام رسمی یا هیچکدام از برگزارکنندگان مراسم پاسخی نداده‌اند. نام جمیله علم‌الهدی در چند روز اخیر باردیگر در رسانه‌ها پررنگ شده است. او با شهناز ابراهیم، همسر رئیس‌جمهور عراق دیدار رسمی داشته و تصاویری که از آنها منتشر شده حکایت از ملاقاتی مشابه دیدارهای دیپلماتیک دارد. مشابه دیدار مقامات رسمی کشورها با همان آداب و رسوم! هرچند خبری درباره گفت‌وشنودهای آن دو تاکنون منتشر نشده، اما دیدار رسمی 2 همسر رئیس‌جمهور با پوشش خبری زیاد و انتقادات بیشتری همراه بود. به‌نظر می‌آید جمیله علم‌الهدی می‌خواهد نقشی مانند بانوی اول در سایر کشورها برای خود بسازد تا اولین همسر رئیس‌جمهوری باشد که در سپهر سیاسی و بین‌المللی ایران نقش بازی کند. در قانون اساسی ایران نقش رسمی برای همسر رئیس‌دولت در نظر گرفته نشده. با این حال خانم علم‌الهدی بدون نظر گرفتن خلأهای قانونی، با عنوان رسمی همسر رئیس‌جمهوری ایران می‌خواهد حضوری پررنگ‌تر داشته باشد. با این حال به‌نظر می‌آید در آینده
اخبار و گفته‌های بیشتری از جمیله علم‌الهدی به‌گوش برسد و فعالیت‌های رسمی وی ابعاد دیگری به‌خود بگیرد. اما این فعالیت‌ها انتقاداتی هم به‌همراه خواهد داشت. فارغ از صحت یا نادرستی اظهارات و فعالیت جمیله علم‌الهدی، او به‌نظر می‌رسد می‌خواهد خطی را بشکند که سایر همسران روسای دولت نتوانستند یا نخواستند. افزایش نقش همسر بالاترین مقام اجرایی دولت می‌تواند منفعت و آثار مثبت زیادی داشته باشد. نقش این زنان می‌تواند کلیدی و تکمیل‌کننده باشد. تخصیص بودجه و رسمیت بخشیدن به چنین عنوانی آن هم از سوی همسر یکی از اصولگراترین دولت ایران، خط‌شکنی مثبتی محسوب می‌شود. دفتر همسر رئیس‌جمهور می‌تواند نقشی بازی کند که هیات دولت نمی‌تواند جایش را پر کند. او می‌تواند در کمپین‌های خیریه و فعالیت‌های اجتماعی، در کنفرانس‌های بین‌المللی و حتی در کمک به عریضه‌نویسی یا ارتباط با رئیس‌جمهور ایفای نقش کند یا حتی مانند عفت مرعشی با ارتباطات خود باعث حل برخی از مشکلات شود.
ارسال نظر