شهربانو امانی در گفت‌وگو با«آرمان ملی»:
نسل جدید به دنبال زندگی با معیارهای جهانی است
آرمان ملی- احسان انصاری: چگونه می‌توان تنش‌های ناشی از موضوع حجاب را در جامعه کاهش داد و سرمایه و اعتماد اجتماعی را افزایش داد؟ آیا رفتارشناسی گروه‌های اجتماعی در زمینه حجاب به شکلی است که به انسجام بیشتر جامعه کمک می‌کند؟ بهترین راه حل برای حجاب به عنوان یک مسأله فرهنگی و اجتماعی چیست و باید از چه مسیری حرکت کرد؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با شهربانو امانی، فعال حوزه زنان و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. امانی معتقد است: « در شرایط کنونی حجاب در کشور به یک مسأله سیاسی تبدیل شده که دیدگاههای مختلف درباره آن وجود دارد. دیدگاه‌هایی که هر کدام خود را بحق می‌داند و بر این باور است که رویکردی که در پیش گرفته‌اند صحیح است. در شرایط کنونی جامعه بیش از هر زمان دیگری به آرامش و کاهش تنش‌های اجتماعی نیاز دارد. به همین دلیل تا آنجا که امکان دارد باید از ایجاد دوقطبی‌ها و تنش‌ها جلوگیری کرد و اجازه نداد این تنش‌ها ادامه پیدا کند. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد رویکردی است که برخی تریبون‌داران در زمینه حجاب در پیش گرفته‌اند. کسانی که تریبون در اختیار دارند باید به این نکته توجه کنند که دیدگاه و صحبت‌هایی که آنها مطرح می‌کنند در جامعه بازتاب پیدا می‌کنند و به همین دلیل نیز باید دیدگاههای خود را به شکلی مطرح کنند که در جامعه وحدت ایجاد کند و از دو‌قطبی کردن جامعه جلوگیری شود.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
دوربین‌های تشخیص حجاب در کشور راه‌اندازی شده و براساس آنچه نیروی انتظامی اعلام کرده در تشخیص چهره افراد نیز مشکلی وجود نخواهد داشت. دیدگاه شما درباره این موضوع و رویکردی که در مقابل حجاب در پیش گرفته شده چیست؟
حضرت امام(ره) در نوفل‌لوشاتو مواضع خود را درباره حجاب زنان و حضور زنان در جامعه عنوان کردند که مواضع روشنگرانه‌ای بود. با این وجود در سال‌های پس از انقلاب عده‌ای تندرو تلاش کردند حجاب را در کشور با فشار گسترش دهند. روشی نیز که این گروه در پیش گرفتند فشار برای با حجاب کردن زنان جامعه بود. این اتفاقات در شرایطی در کشور رخ داده که چندان به خواسته‌ها و دغدغه‌های زنان جامعه توجه نکرده و در شرایط کنونی نیز این وضعیت وجود دارد. موضوع حجاب در جامعه ما مدت‌هاست که به یک موضوع محل مناقشه تبدیل شده است. حجاب یک موضوع فرهنگی و اجتماعی است و به همین دلیل باید برای آن یک راه حل فرهنگی و اجتماعی در نظر گرفت. کسانی که سال‌هاست به دنبال فشار به زنان برای باحجاب کردن آنها هستند با نگاهی به گذشته باید متوجه شده باشند که با چنین روش‌هایی نمی‌توان مسائل فرهنگی و اجتماعی را حل کرد. در موضوع حجاب باید با شیوه‌ای برخورد کرد که متناسب با دنیای امروز باشد.
*در شرایط کنونی شاهد یک قطب‌بندی در جامعه در زمینه حجاب هستیم. پیامدهای این دو قطبی در آینده چه خواهد بود؟
واقعیت این است که با اتفاقاتی که در جامعه رخ داده در شرایط کنونی حجاب به یک موضوع سیاسی در جامعه تبدیل شده است. در هفته‌های گذشته دانش‌آموزان دختر در مناطق مختلف کشور با مسمومیت‌های سریالی مواجه بوده‌اند که تاکنون کسی در این زمینه محاکمه و مجازات نشده است. به همین دلیل نیز امروز افکار عمومی با این سوال مواجه است که چرا هنوز عاملان مسمومیت دانش‌آموزان مجازات نشده‌اند؟ کسانی که امروز معتقدند با رفتارهای سلبی و جریمه می‌توانند یک رفتار اجتماعی را تغییر بدهند تنها هزینه‌های اجتماعی و سیاسی جامعه را افزایش می‌دهند. این اتفاقی است که در دهه‌های گذشته رخ داده و نتیجه اقدامات این عده هزینه‌هایی بوده که جامعه در زمینه‌های مختلف پرداخت کرده است.
*با توجه به چالش‌های اقتصادی و بین‌المللی کشور آیا مسائلی مانند حجاب را می‌توان به عنوان مسأله اصلی کشور دانست؟
در دهه‌های اخیر شعارهای زیادی درباره توسعه و پیشرفت کشور داده شد که بخش کمی از آنها محقق شده است. شاید اگر این وعده‌ها عملی می‌شد و کشور در زمینه‌های مختلف در مسیر توسعه و پیشرفت قرار می‌گرفت این امیدواری وجود داشت که زنان با رویکردی که برخی در زمینه حجاب در پیش گرفته‌اند همراهی بیشتری می‌کردند. این در حالی است که چنین اتفاقی رخ نداده و جامعه از لحاظ اقتصادی با چالش‌های جدی مواجه شده است. روز جمعه این هفته روز قدس بود و یا در راهپیمایی روز22 بهمن صداوسیما زنانی را نشان می‌دهد که در حالت عادی به دلیل وضعیت حجاب‌شان باید با آنها برخورد صورت بگیرد. این در حالی است که در چنین زمان‌ها و در ایام انتخابات رویکرد صداوسیما به شکلی است که گویا حجاب در اولویت نیست. واقعیت غیر قابل انکار این است که نسل جدید خود را با نسل‌های گذشته مقایسه نمی‌کند. نسل امروز در عین حالی که از خانواده و حکومت، آینده خود را مطالبه می‌کند خود را با کشورهای توسعه یافته و جوانان در کشورهای مختلف مقایسه می‌کند. در این زمینه نیز نسل جدید تلاش می‌کند به شکلی زندگی کند که منطبق با معیارهای جهانی باشد. دانایی و شعور نسل جدید در چارچوب جغرافیای
کشور حبس نشده است. نسل جدید به وضعیت جوانان در کشورهایی نگاه می‌کند که شبیه به کشور ما هستند. به همین دلیل هنگامی که دغدغه‌های خود را به صورت مسالمت‌آمیز بیان می‌کنند انتظار دارند مسئولان جامعه به این دغدغه‌ها توجه کنند. این در حالی است که هر سال دریغ از پارسال و مسئولان به این دغدغه‌ها کمتر توجه می‌کنند. اگر به وضعیت اعتراضات در سال‌های نود و شش و نود و هشت دقت کنیم متوجه می‌شویم که مطالبات جوانان در این سال‌ها محقق نشده است.
پیامدهای کم توجهی به دغدغه‌های نسل جدید چه خواهد بود؟
واقعیت این است که برخی از مسئولین جامعه به جای پاسخ درباره عملکرد خود و توجه به دغدغه‌های نسل جدید فرافکنی کرده و فرار رو به جلو می‌کنند. به همین دلیل نیز شرایط امروز جامعه به شکلی شده که جوانان در راستای تحقق دغدغه‌های خود رویکرد حمایتی نسبت به یکدیگر در پیش گرفته‌اند. به عنوان مثال برخی دختران جوان برای مصون ماندن از برخوردها درباره حجاب به صورت دسته جمعی در خیابان حرکت می‌کنند. این رویکرد نشان می‌دهد که در شرایط کنونی حجاب در کشور به یک مسأله سیاسی تبدیل شده که دیدگاههای مختلف درباره آن وجود دارد. دیدگاه‌هایی که هر کدام خود را بحق می‌داند و بر این باور است که رویکردی که در پیش گرفته‌اند صحیح است. در شرایط کنونی جامعه بیش از هر زمان دیگری به آرامش نیاز دارد. به همین دلیل تا آنجا که امکان دارد باید از این دو قطبی‌ها و تنش‌ها جلوگیری کرد و اجازه نداد این تنش‌های اجتماعی ادامه پیدا کند. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد رویکردی است که برخی تریبون‌داران در زمینه حجاب در پیش گرفته‌اند. کسانی که تریبون در اختیار دارند باید به این نکته توجه کنند که دیدگاه و صحبت‌هایی که آنها مطرح می‌کنند در جامعه بازتاب
پیدا می‌کنند و به همین دلیل نیز باید دیدگاههای خود را به شکلی مطرح کنند که در جامعه وحدت ایجاد کند و از دو قطبی کردن جامعه جلوگیری شود. ما باید این نکته را در نظر داشته باشیم که اگر قرار بود مسائل فرهنگی با رویکردهای سلبی به نتیجه برسد کشورهای مختلفی در گذشته از این مسیر حرکت کرده‌اند و به نتیجه نرسیده‌اند. به همین دلیل ما نباید اشتباهات گذشته را تکرار کنیم و بلکه باید آنها را اصلاح کنیم.
چگونه می‌توان با رویکرد فرهنگی برای این مسأله فرهنگی راه‌حل پیدا کرد؟
شرایط به شکلی پیش رفته که گروه‌های متدین جامعه نیز نسبت به برخی برخوردها که با مقوله بی‌حجابی صورت می‌گیرد انتقاد دارند. این انتقادها نیز بجا و دلسوزانه است. از سوی دیگر گروه‌هایی در کشور وجود دارند که نسبت به مسأله حجاب رویکرد بی‌تفاوتی در پیش گرفته‌اند. با این وجود رویکردی که برخی گروه‌های تندرو در پیش گرفته‌اند باعث شده این افراد نیز نسبت به موضوع حساس شوند و در فضای دو قطبی قرار بگیرند. ما باید این واقعیت را بپذیریم که نسل جدید مانند نسل گذشته نیست و دارای دغدغه‌های متفاوتی است. بهترین رویکردی که برای عبور از این موضوع وجود دارد این است که اجازه داده شود مسائل اجتماعی در یک بستر اجتماعی مورد تحلیل قرار بگیرد و حل شود و از دخالت‌های سیاسی در امور اجتماعی پرهیز شود. نکته دیگری که وجود دارد این است که برخی اصولگرایان که مجلس و دولت را در اختیار دارند برای عبور از پاسخگویی درباره عملکرد خود و ضعف‌هایی که داشته‌اند روی موضوعاتی مانند حجاب مانور تبلیغاتی می‌دهند تا به این واسطه بتوانند از پاسخگویی درباره کارنامه خود عبور کنند.
ارسال نظر