مناظره‌ای که برنده نداشت
آرمان ملی- حمید شجاعی: گرچه خیلی‌ها به دلیل عدم‌حضور چهرههای سرشناسی که می‌توانستند مناظره‌‌ها را داغ‌تر و جذاب‌تر کنند اما به دلایل نامعلومی کنار رفتند، تمایل چندانی به تماشای مناظرات نداشتند اما مناظره اول نشان داد از کاندیداهای حداقلی نیز می‌توان انتظار درخشش داشت. شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که در مناظره نخست مهرعلیزاده و همتی بتوانند این‌چنین ظاهر شوند و در مصافی 5 به 2 پایاپای رقیب بیایند و حتی بر آنها غلبه کنند. کلید‌واژه‌هایی چون سندروم پست بیقرار، شش کلاس سواد دارید و سوپر‌پوششی که از سوی مهرعلیزاده و همتی مورد استفاده قرار گرفت. هر چند از کنار بردن نام سید‌محمد خاتمی و عملکرد دولت اصلاحات در تلویزیون و برخی گفت‌و‌گو‌های پینگ‌پنگی میان کاندیداها نیاز نمی‌توان به راحتی گذشت. البته خود عبدالناصر همتی می‌گوید: «این شیوه مناظرات بیشتر به مسابقه هفتگی شبیه بود و من اعتراض خودم را نسبت به این مسأله در پایان عنوان کردم.» باید منتظر مناظره‌های بعدی بود و دید در روزهای آتی اینگونه اظهار‌نظرات چگونه بر مشارکت مردم در انتخابات تاثیر خواهد گذاشت.
مناظره یا مجادله؟
بعد‌از‌ظهر شنبه 15 خرداد بود که نخستین مناظره نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در غیاب چهرههای سرشناس در جامعه با تم اقتصادی برگزار شد؛ مناظره‌ای که اگر بتوان نام مناظره بر آن نهاد، بیش از اینکه جای مباحث تخصصی در حوزه اقتصاد و زیر‌مجموعه‌های آن باشد محلی برای مجادله دوگانه یا چندگانه میان کاندیداها بوده است. گرچه هر چه بیشتر نیز از زمان مناظره گذشت مواضع کاندیداها متعادل شد؛ اما نکته‌ای که مغفول مانده بود اینکه هر کاندیدایی قصد داشت که دیگران را بد و خود را بهترین گزینه برای برون‌رفت از شرایط فعلی یا به عبارت دیگر فرشته نجات مطرح کند. چنانکه برخی کاندیداها بیش از آنکه برای حوزه‌های مشخص اقتصادی برنامه مدون ارائه کنند صرفا با دادن وعده‌هایی همچون یارانه 450 هزار تومانی، ارائه سبد معیشت و نشان دادن برخی نمودارهایی که بیشتر به نقاشی و عکس شبیه بود در پی آن بودند که خود را متخصص در امر اقتصاد معرفی و اینگونه وانمود کنند که با اشراف به کل مسائل و مشکلات اقتصادی کشور برنامه جامعی در خصوص بهبود شرایط فعلی کشور دارند. این در حالی است که اگر به سابقه برخی از کاندیداهای حاضر در انتخابات نظری
بیفکنیم به سادگی می‌توان دید که چهره‌هایی مثل رئیسی، زاکانی، قاضی‌زاده‌هاشمی، جلیلی و رضایی اساسا سابقه مدیریت اجرایی در کشور نداشته‌اند و آنچه هم گفتند صرفا صحبت‌هایی بوده که طی جمع‌بندی با مشاوران اقتصادی خویش به دست آورده‌اند. چنانکه محسن مهرعلیزاده در بخشی از مناظره خطاب رئیسی گفت: «شما راهکارهایی را برای رفع موانع تولید مطرح کرده‌اید، خودتان چقدر با مسأله تولید آشنایی دارید؟ ممکن است چند نفر کارشناس دور هم جمع شوند و مطالبی را بگویند، آدم آنها را حفظ کرده و اینجا آن مطالب را عنوان کند اما اینها به درد مردم نمی‌خورد.» در این میان شاید همتی و مهرعلیزاده به خاطر داشتن سوابق اجرایی به برخی سوالات پاسخ روشن دادند. اما آنچه بیش از همه به چشم می‌خورد فضای طعنه کنایه، اتهام‌زنی و تهمت و اهانت بود. چنانکه پس از مناظره بسیاری از چهرههای سیاسی و کاربران فضای مجازی نسبت به این مساله واکنش نشان دادند. همین مساله بود که بسیاری را به فکر فرو برد که آیا به این سر‌وشکل می‌توان به این گفت‌و‌گوها نام مناظره نهاد یا باید به جای مناظره آن را مجادله خواند.
در مناظره چه گذشت؟
در مناظره نخست جدا از بستر اصلی آن، که اقتصادی بود و نامزدها هر از چندی به این سوالات پاسخ می‌دادند، شاهد سناریوی اصلی از سوی کاندیداها بودیم. سناریوی نخست حمله پشت‌سر‌هم نامزدهای اصولگرا به همتی با هدف کشیدن او به انزوا و خروجش از گردونه مناظره بود که با صحبت‌های محسن رضایی شروع شد و پس از او زاکانی، جلیلی، قاضی‌زاده‌هاشمی و رئیسی این رویه را ادامه دادند. هرچند پاسخ‌های همتی مخصوصا به زاکانی، محسن رضایی و جلیلی باعث شد آنها از موضع خود عقب‌نشینی کنند. سناریوی دوم نیز به دوگانه مهرعلیزاده و رئیسی باز‌می‌گشت که طی آن مهرعلیزاده با در نظر نگرفتن دیگر کاندیداها صرفا تمامی سخنان خود را متوجه رئیسی می‌کرد. جایی که که خطاب به رئیسی گفت: «برخی می‌گویند جناب آقای رئیسی سندروم پست بیقرار شدید دارند؛ از دادستانی به دادستانی کل تشریف می‌برند، از آنجا کاندیدای ریاست‌جمهوری می‌شوند و سپس به ریاست قوه قضائیه می‌روند؛ شما ۵ سال فرصت کار دارید بر اساس نظر و تصمیم مقام معظم رهبری در حساس‌ترین محل یعنی قوه قضائیه؛ اتفاقاً سیستم قضا جای مبارزه با فساد است اما شما هوس ریاست‌جمهوری کرده‌اید؛ چه تضمینی است که ریاست‌جمهوری
را هم به سودای یک مقام بالاتر رها نکنید؟» قدر‌مسلم به اذعان بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران با وجود آرایش شکلی 5 به 2 در مناظره این همتی و مهرعلیزاده بودند که پیروز مناظره نخست بودند؛ چرا که با وجود نابرابر بودن شرایط حرف‌های خود را مطرح کردند. در مقابل اصولگرایانی که همه عزم خود را بر مناظره اقتصادی گذاشته بودند، نتوانستند نتیجه مدنظر خود را کسب کنند؛ چرا‌که فکر نمی‌کردند کاندیداهای مقابل بخواهند اینگونه ظاهر شوند. شکست اصولگرایان جایی رقم خورد که در مقابل همتی و مهرعلیزاده نتوانستند حرفی برای گفتن داشته باشند و صرفا حملات خود را به دولت روحانی و عملکردهای اقتصادی‌‌اش بردند. اما همتی با یک جمله تمام اظهارات آن را کنار زد؛ جایی که گفت «من نماینده آقای روحانی نیستم و به جهت اختلاف‌نظر اقتصادی با او کنار گذاشته شدم؛ هر چند او در سخن گفتن از شما تواناتر است اما مثل شما اقتصاد نمی‌داند.» البته این مناظره نقاط عطفی نیز داشت که در فضای مجازی بسیار سر و صدا به پا کرد. نکاتی از جمله جمله سندروم پست بی قرار و شما از نظر تحصیلات کلاسیک فقط ۶ کلاس سواد دارید که از سوی مهرعلیزاده خطاب به رئیسی مطرح شد و جمله
سوپر‌پوششی که از سوی همتی به زاکانی نسبت داده شد.
واکنش دولت
مناظره نخست انتخابات ریاست‌جمهوری را می‌توان محلی برای اتهام‌زنی، اهانت، سیاه‌نمایی، هجمه و تخریب علیه دولت دانست. جایی هر 5 نامزد اصولگرا در پاسخ به سوالات ابتدا به سیاه‌نمایی اوضاع و هجمه و تخریب علیه شخص رئیس‌جمهور می‌پرداختند و سپس در خصوص مساله مورد نظر صحبت می‌کردند. در همین راستا بود که طبق اطلاعیه ستاد انتخابات وزارت کشور که به اشخاص غایبی که به آنها توهین، اهانت یا نسبت دروغی داده شده اجازه داده می‌شود در زمان معین در مقام پاسخ حاضر شوند مقامات دولتی نیز به این مساله واکنش نشان دادند. چنانکه محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در نامه‌ای به وزیر کشور به عنوان رئیس کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، بر ضرورت تعیین وقتی مناسب در برنامه مناظره دوم نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در رسانه ملی برای پاسخگویی به اتهامات مطرح‌شده از سوی برخی نامزدها علیه دولت در نخستین مناظره زنده تلویزیونی، تاکید کرد. علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان صداوسیما تاکید کرد که «در اسرع وقت فرصت مقتضی در برنامه زنده تلویزیونی برای پاسخ به اتهامات یاد شده، به نماینده دولت اختصاص
یابد.»
برنده نداشت
یک فعال سیاسی اعتدالگرا در ارزیابی مناظره نخست ریاست‌جمهوری اظهار داشت: مناظره اول با آرایش 5 به 2 به اجرا در‌آمد و سر‌آغاز حملات کوبنده‌ای از سوی اصولگرایان به دو گزینه غیر‌اصولگرا شد اما آنان با اینکه از جهت تعداد نفرات کمتر بودند توانستند با ضد‌حمله مناظره را برگرداند. غلامعلی دهقان به «آرمان ملی» گفت: به نظر می‌رسد می‌توان به یک معنا بازی را مساوی دانست اما چون 5 به 2 بودند باخت اصولگرایان را می‌توان منطقی‌تر قلمداد کرد. آقای زاکانی فقط هنرش حمله و شوت زدن به بیرون از چارچوب بود و قاضی‌زاده‌هاشمی نقش یار آزاد را بازی می‌کرد. وی افزود: آقای رئیسی متوسط بود و تا حدی مشخص بود که دیگرانی نقش حفاظت از وی را دارند. آقای رضایی هم از همه ضعیف‌تر و بی‌برنامه‌تر بود. عضو حزب اعتدال و توسعه بیان کرد: در سوی دیگر میدان دکتر همتی در دفاع و حمله بسیار موفق عمل و بجا صحبت کرد. آقای مهرعلیزاده نیز عملکرد قابل‌قبولی داشت؛ هر چند می‌توانست بهتر از این عمل کند. دهقان تصریح کرد: به نظر می‌رسد دو قطبی دیگری در حال شکل‌گیری است و رشد مقبولیت آقای همتی در نظر‌سنجی خوب بوده است.
ارسال نظر