ایران و تحولات سودان

 از آنجا که سودان در آینده نه چندان دور منشأ تحولات مهم در این بخش از آفریقا خواهد شد، هر یک از قدرت‌های منطقه علاقه دارند در وضعیتی که پدید می‌آید نقش و سهم بیشتری داشته باشند و از این رو با یکدیگر در حال رقابت شدید هستند که نقش مصر و امارات متحده عربی و روسیه پررنگ‌تر است و از این رو سودان به محل رقابت بین چند کشور تبدیل شده است. روسیه در ابتدا به سمت حمایت از گروه‌های مخالف ارتش در سودان حرکت کرده بود، اما زمانی که از عمق تحولات در سودان باخبر شد موضع خود را تغییر داد. نزدیکی دیدگاه‌های روسیه و ایران در موضوع سودان موجب شده که منافع مشترکی در این نقطه داشته باشند. جالب اینکه مصر هم در مواضع اولیه خود تغییراتی ایجاد کرده و با ایران و روسیه همسو شده، از ارتش سودان حمایت می‌کند. به همین علت است که طی ماه‌های گذشته رابطه ایران و مصر قدری بهبود پیدا کرده است. بعید نیست که ایران دنبال شرایطی باشد که بازوهای امنیتی خود را گسترش داده تا نقطه قوت جدیدی ایجاد کند. قوی شدن بازوی جدید برای ایران را می‌توان تلاش برای برطرف کردن چالش‌های پدید آمده‌ای دانست که برای دیگر نیروهای نزدیک ایجاد شد. اما سودان در مجموع در نقطه بسیار حساسی قرار دارد. چرا که حدود ۲۵ درصد از واردات و صادرات رژیم صهیونیستی از نزدیک این منطقه صورت می‌گیرد و از این زاویه منطقه اهمیت ویژه‌ای یافته است. رقابتی که در منطقه شکل گرفته، ایران را وادار کرده که برای کاستن از نفوذ اسرائیل در آن بخش از آفریقا وارد عمل شود. اتفاق مهمی که رخ داده این است که آن سوی ماجرا به حوثی‌ها در یمن باز می‌گردد. این گروه اخیرا با واکنش مثبت از سوی عربستان و دیگر کشورهای عربی روبه‌رو شده و این کشورها به حوثی‌ها نزدیک شده‌اند تا بتوانند از قدرت و نفوذ ایران استفاده کرده تا در جهت آرام کردن سودان گام موثری برداشته شود. در واقع صرف نظر از اتفاقات بسیار تلخی که در سودان رخ داده، موضوع برای ایران از چند زاویه دارای اهمیت است. کاستن از درد و رنج مردم سودان از یکسو و تلاش برای مهار رژیم صهیونیستی از سوی دیگر ابعاد این ماجرا را نشان می‌دهد. ایران به دنبال آن است که حلقه‌های امنیتی خود را به دور اسرائیل گسترش داده و قوی‌تر کند. حال باید دید در پرتوی تحولات منطقه‌ای و نگاه کشورهای منطقه و فرامنطقه به تحولات در سودان چه خواهد شد. نکته مهم دیگر توحش ترسناکی است که در روزهای اخیر در این کشور رخ داده است. این کشور از گذشته در مرکز توجه رژیم صهیونیستی قرار داشته است. در کنار تحرکات این رژیم، باید به عملکرد ابوظبی هم توجه داشت که امروز نقش بسیار مخربی در سودان ایفا می‌کند.

علی بیگدلی

کارشناس روابط بین‌المللی