«آرمان ملی» در گفت‌وگویی تحولات سیاست‌خارجه را تحلیل می‌کند
باید و نباید‌های پاستور برای مذاکرات پایدار
آرمان ملی- گروه سیاسی: روابط تهران و واشینگتن در طول بیش از چهار دهه گذشته همواره در فضای بی‌اعتمادی، تنش و سوء‌ظن متقابل شکل گرفته است.
هرچند در مقاطع مختلف، از جمله دوران برجام در سال ۲۰۱۵، روزنه‌هایی از گفت‌وگو و تعامل میان دو کشور گشوده شد، اما حوادث بعدی از جمله خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های گسترده، این روزنه‌ها را بار دیگر بست و زمینه بی‌اعتمادی عمیق‌تری را میان تهران و واشنگتن رقم زد. امروز نیز در حالی‌که برخی نشانه‌ها از تمایل مجدد آمریکا برای بازگشت به مسیر مذاکره دیده می‌شود، حافظه تاریخی ملت و دولت ایران نسبت به عهدشکنی‌های گذشته هنوز تازه است و هرگونه گفت‌وگو را با تردید و احتیاط مواجه می‌کند.
بی‌اعتمادی کنونی تنها حاصل اختلافات سیاسی نیست؛ بلکه ریشه در تجربه‌های تلخ گذشته دارد. هنگامی که در میانه مذاکرات یا دوره‌های حساس تعامل، اقداماتی علیه ایران صورت گرفته از جمله حملات سایبری، ترور دانشمندان هسته‌ای و یا حمایت از اقدامات خصمانه اسرائیل علیه منافع ایران اعتماد به نیت واقعی طرف مقابل بیش از پیش از بین رفته است. در چنین فضایی، حتی دعوت‌های مکرر دونالد ترامپ یا سایر مقامات آمریکایی برای بازگشت به میز مذاکره، از نگاه تهران بیشتر به‌عنوان یک تاکتیک سیاسی تلقی می‌شود تا تلاشی صادقانه برای حل اختلافات بنیادین و پیگیری روندی که به مذاکرات پایدار ختم شود.
در این میان، اظهارات اخیر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری بازتابی از همین فضای بی‌اعتمادی در سطح داخلی است. او تصریح کرده است که تا زمانی که بی‌اعتمادی متقابل وجود دارد، نمی‌توان انتظار داشت که مذاکره به نتیجه‌ای واقعی منجر شود. از دیدگاه بسیاری از تحلیلگران داخلی، مذاکره در شرایطی معنا دارد که دو طرف حداقلی از اعتماد متقابل را بازسازی کرده باشند و تضمین‌هایی عملی برای پایبندی به تعهدات ارائه شود؛ در غیر این صورت، گفت‌وگو صرفا به ابزاری نمایشی برای کسب امتیازات یک‌جانبه تبدیل خواهد شد. در چنین شرایطی، بازسازی اعتماد، احترام به تعهدات گذشته، و پرهیز از اقدامات تحریک‌آمیز، پیش‌شرط‌هایی ضروری برای هرگونه گفت‌وگوی آینده به شمار می‌روند گفت‌وگویی که اگر روزی دوباره آغاز شود، تنها در سایه صداقت و عمل متقابل می‌تواند به نتیجه‌ای پایدار منجر شود. در ادامه با یکی از تحلیلگران سیاست‌خارجه مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
آمریکا و دیپلماسی
محمدحسن آصفری، تحلیلگر مسائل سیاست‌خارجی و عضو ادوار کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی در واکنش به اینکه آمریکا باید برای بهبود روابط مذاکراتی با ایران وارد فاز اعتماد‌سازی شود، به‌خبرنگار «آرمان‌ملی» می‌گوید: «برای از بین بردن فضایی که به دلیل بی‌اعتمادیهای مکرری که آمریکا و شخص دونالد ترامپ در مقابل ایران ایجاد کرده‌اند برای آغاز دور جدید مذاکرات فی‌مابین باید در رفتارهای دیپلماسی واشینگتن تغییراتی مشاهد شود. جمهوری اسلامی همواره نشان داده که علاقه‌مند است با همه دولت‌ها بجز اسرائیل، روابط داشته باشد ولی در مقابل رفتارهای غیر دیپلماتیک و جنگ‌طلبانه آمریکایی‌ها باعث شده بی‌اعتمادی بزرگی میان دو کشور ایجاد شود. این نشان میدهد سیاست‌های آمریکا در قبال ایران که 40 سال است ادامه دارد باید تغییراتی به خود ببیند. توجه داشته باشید که ما ترسی از مذاکره با آمریکایی‌ها نداریم و حتی از گفت‌وگو استقبال می‌کنیم. به شرطی با تهدید پشت میز مذاکره نیایند.»
او در همین مورد و با اشاره به برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای تهران ادامه میدهد «آمریکا به خوبی باید فهمیده باشد که ایران حاضر نیست به‌دلیل تهدید دست از روند توسعه‌ای خود بردارد. ایران انرژی هسته‌ای را برای امور صلح‌آمیز می‌خواهد. ایران به‌دنبال استفاده از انرژی هسته‌ای در حوزه‌های کشاورزی، پزشکی و دارویی است. غیر از این قرار نیست استفاده‌ای از انرژی هسته‌ای داشته باشیم. حتی اگر این مذاکرات به نتیجه نیز نرسد، جمهوری اسلامی هیچ‌گاه به دنبال ساخت بمب اتم نخواهد رفت. توانایی نیروهای مسلح ایران به قدری بالا است که پاسخگوی هرگونه تهدیدی هستیم. امیدواریم که کاخ سفید روند رفتارهایش را به‌نوعی تغییر دهد که باعث جلب اعتماد ایرانی‌ها شود. زمانی که آنان اعتماد ما را جلب کنند ما این آمادگی را داریم که با آمریکایی‌ها گفت‌وگو کنیم. به شرطی که این دیوار بی‌اعتماد شکسته شود.»
این تحلیلگر با تاکید بر اینکه گفت‌وگو نیاز به اعتماد دوطرف دارد اضافه می‌کند: «آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانند که ایران چند مرحله با آنان وارد مذاکره شده است. اما ایران همواره شاهد شانه‌خالی کردن طرف مقابل در مذاکرات بوده است. آمریکایی‌ها همواره روند مذاکرات را به‌سمت و سویی برده‌اند که ادامه مذاکره موثر نبوده است. ایران تنها رژیم صهیونیستی را یک دولت نامشروع می‌داند در غیر این صورت هراسی از مذاکره و به نتیجه رسیدن نیست. ایران علاقه‌مند است که با همه دنیا رابطه داشته باشد.»
رفع کارشنکی‌ها
محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهوری در دیدار با جمعی از صنعتگران و کارآفرینان استان یزد با اشاره به برگزاری جلسات متعدد در دولت چهاردهم و همچنین با بیان اینکه برای اجرای برنامه هفتم پیشرفت به ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است، گفت: «رویکرد دولت، تسهیل سرمایه‌گذاری است. ما معتقدیم هم در داخل کشور سرمایه کافی وجود دارد و هم ایرانیان خارج کشور مایل به سرمایه‌گذاری هستند. قانون تسهیل سرمایه‌گذاری هم در کشور وجود دارد ولی مشکلات بوروکراسی و برخی کارشکنی‌ها باید رفع شود.»
معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه ایران همیشه آماده مذاکره با همه کشورها غیر از رژیم صهیونیستی بوده است، ادامه میدهد: «ما با آمریکا هم مذاکره کردیم اما آنها در میانه مذاکرات به کشورمان حمله کردند. ما اهل مذاکره هستیم اما در برابر زیاده‌خواهی‌ها تسلیم نمی‌شویم. مردم کشورمان هم نمی‌پذیرند که ما در برابر زیاده‌خواهی‌ها تسلیم شویم. آمریکا می‌گوید که ایران شروط آنها را بپذیرد تا مذاکره آغاز شود ولی ما این رویکرد برای مذاکره را نمی‌پذیریم. آمریکا ژست حقوق بشری و موافق مذاکره نشان میدهد اما در میانه مذاکرات، حمله کرد تا ایران را تسلیم کند ولی مردم به میدان آمدند و ثابت کردند اهل تسلیم شدن نیستند.
ارسال نظر