تلاش پاستور برای بومی‌شدن مدیران

 مطالعات متعدد نیز نشان داده‌اند که مدل‌های حکمرانی بومی، در صورت اتکا بر ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مناطق، می‌توانند با اصول حکمرانی خوب مانند عدالت، شفافیت، مشارکت‌پذیری و مسئولیت‌پذیری همسو باشند. نمونه‌های موفقی از این رویکرد در سطح محلی کشور دیده شده است؛ از جمله نظام‌های سنتی مدیریت منابع که بر اساس مشارکت عمومی و توزیع عادلانه عمل کرده و همزمان با شاخص‌های مدرن حکمرانی تطابق داشته‌اند.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، در همین راستا بارها بر ضرورت بهره‌گیری از الگوهای بومی در حکمرانی تأکید کرده است. او مدل «مدیریت محله‌محور» را نگرشی جدید برای تقویت مشارکت اجتماعی و چابک‌سازی خدمت‌رسانی می‌داند. در این الگو، ظرفیت‌های مردمی، نهادهای محلی و شبکه‌هایی مانند بسیج و مساجد به عنوان بازوی اجرایی دولت به کار گرفته می‌شوند تا خدمات آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و معیشتی به شکلی نزدیک‌تر و مؤثرتر به مردم ارائه شود. تشکیل شوراهای تحول محله با حضور نمایندگان محلی، نخبگان و خیرین نیز در همین راستا طراحی شده تا مسائل مناطق به شکل درون‌زا شناسایی و حل شوند. پزشکیان همچنین بارها تأکید کرده که نبود داده‌های دقیق و شفاف در سطوح محلی کشور زمینه‌ساز فساد، رانت و ناکارآمدی است و اصلاح این روند نیازمند استانداردسازی و داده‌محوری در مدیریت شهری و روستایی خواهد بود. در این مورد با یکی از تحلیلگران و نماینده‌های ادوار مجلس شورا گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. پیرموذن در این مورد معتقد است که اگر می‌خواهیم از ناترازی‌ها عبور کنیم باید از مدیران بومی و البته کارآمد نهایت بهره را ببریم. در این مورد بیشتر می‌خوانیم.

راه‌حل ناترازی‌ها

کمال‌الدین پیرموذن، تحلیلگر مسائل سیاسی و نماینده ادوار مجلس شورا در این مورد که اهمیت حضور مدیران بومی و محلی چه تاثیری بر حکمرانی دارد به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «تقویت جایگاه مدیران بومی و محلی می‌تواند حکمرانی در ایران را به سمت مشارکت‌محوری، عدالت‌محوری و کارآمدی بیشتر سوق دهد. البته تحقق این هدف مستلزم طراحی سازوکارهای نظارتی شفاف، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای مدیریت داده‌ها و آموزش مستمر مدیران محلی است تا ظرفیت‌های مردمی و بومی به شکلی منسجم در خدمت توسعه ملی قرار گیرند. همچنین توجه داشته باشید که مدیران بومی کارآمد می‌توانند نقشی کلیدی در حل ناترازی‌های ساختاری، اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا کنند. ناترازی‌هایی مانند شکاف میان منابع و مصارف، توزیع نامتوازن امکانات، تمرکزگرایی در تصمیم‌گیری، یا اختلاف میان نیازهای واقعی جامعه و سیاست‌های کلان، عمدتا به‌دلیل عدم شناخت دقیق از شرایط محلی و بی‌توجهی به تفاوت‌های منطقه‌ای پدید می‌آیند. مدیران بومی که از بطن جامعه برخاسته‌اند و شناخت عمیقی از ظرفیت‌ها، محدودیت‌ها و نیازهای منطقه خود دارند، می‌توانند با تصمیم‌گیری‌های واقع‌بینانه و مبتنی بر داده‌های محلی، این شکاف‌ها را کاهش دهند». او در مورد تاثیر این تغییرات و واکنش‌های جامعه ادامه می‌دهد: «چنین مدیرانی قادرند منابع محدود را به‌گونه‌ای هدفمند تخصیص دهند که با اولویت‌های واقعی مردم هماهنگ باشد؛ برای مثال در حوزه آب، کشاورزی یا انرژی، شناخت بومی از الگوهای مصرف و ظرفیت‌های تولیدی منطقه می‌تواند راه‌حل‌هایی متناسب و پایدار برای کاهش ناترازی‌ها ارائه دهد. همچنین، مدیران بومی با تکیه بر اعتماد اجتماعی بالاتر، زمینه مشارکت مردمی در اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های اصلاحی را فراهم می‌کنند و از این طریق مانع اتلاف منابع و مقاومت‌های اجتماعی در برابر تغییر می‌شوند. مسعود پزشکیان نیز بارها اشاره کرده است که بسیاری از ناکارآمدی‌ها ناشی از نبود داده‌های دقیق و تصمیم‌گیری‌های متمرکز است. در حالی‌که مدیران بومی می‌توانند با استفاده از داده‌های محلی شفاف، مسیر سیاست‌گذاری را به سمت عدالت و کارآمدی سوق دهند». نماینده ادوار مجلس شورا در مورد اینکه چه مواردی را به‌عنوان موانع این تغییرات می‌داند، اضافه کرد: «ما باید در تغییر مدیران و اعتماد به مدیران بومی ریسک انجام دهیم و همچنین از ظرفیت جوانان و نخبه‌ها استفاده کنیم ولی به‌نظر من آنچه قبلیه‌گرایی و دسته‌بندی‌های سیاسی مهم‌ترین مانع مدیران بومی است. گروه‌های افراطی و تندرو با لابی‌هایی که در استان‌ها دارند همواره نفرات نزدیک به خود را بر سر کار می‌گذارند و در ادامه جایی برای مدیران استانی باقی نمی‌ماند».

نفی مدیر پروازی

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری در مراسم افتتاح طرح‌های نفتی و گازی ایلام که به‌صورت وبیناری در آن شرکت کرد، خطاب به مسئولان پروژه خواست تا استفاده از نیروها و متخصصان بومی استانی را در اولویت قرار دهند. پزشکیان با تاکید برای اهمیت مدیران محلی گفت: «وقت آن است که دست از مدیران پروازی برداریم. مدیران و متخصصان دلسوز و بومی استان ایلام و مردم در این پروژه به خدمت گرفته شوند».