شادی در غزه، انفعال در تل‌آویو

 این روند که در ظاهر به‌عنوان گامی در جهت کاهش تنش و برقراری آتش‌بس معرفی می‌شود، در واقع حامل نشانه‌هایی از بازتعریف موازنه قدرت در میدان و دیپلماسی است؛ موازنه‌ای که بیش از هر زمان دیگر ضعف دولت نتانیاهو را در تحقق وعده نابودی حماس آشکار کرده و در مقابل، پایداری جبهه مقاومت را به رخ کشیده است. تبادل اسرا در این مرحله، تنها یک توافق انسانی نیست؛ بلکه نماد بازگشت ابتکار عمل به دستان مقاومت فلسطین است. آزادسازی صدها زندانی فلسطینی در برابر چند اسیر اسرائیلی، پیامی روشن به جهان دارد و آن اینکه توازن بازدارندگی دیگر تنها در دستان تل‌آویو نیست. این رخداد در عین حال نشانه‌ای از فشار داخلی بر کابینه اسرائیل است که پس از ماه‌ها جنگ و هزینه‌های سنگین انسانی و اقتصادی، در برابر افکارعمومی سرخورده و متحدان بی‌اعتماد قرار گرفته است. وعده نتانیاهو مبنی بر ریشه‌کن کردن حماس امروز در برابر واقعیت میدان، چیزی جز یک شعار توخالی به نظر نمی‌رسد. در این میان، تلاش‌های دیپلماتیک برای تحکیم آتش‌بس نیز ابعاد تازه‌ای یافته است. دونالد ترامپ، که همواره به نگاه معامله‌گرانه در سیاست خارجی شهرت دارد، این بار کوشیده است از طریق فشار بر تل‌آویو و طرح سناریوی «آتش‌بس مرحله‌ای»، خود را به‌عنوان میانجی موفق صلح معرفی کند. اما در لایه‌های پنهان این سیاست، تلاشی آشکار برای کنترل روند تحولات منطقه و مدیریت دستاوردهای مقاومت دیده می‌شود. ترامپ به‌خوبی می‌داند که شکست نظامی اسرائیل در غزه، نه‌تنها معادلات داخلی این رژیم را متزلزل کرده، بلکه تصویر قدرت مطلق غرب در منطقه را نیز خدشه‌دار ساخته است. از این‌رو، او می‌کوشد با مهندسی یک آتش‌بس قابل مدیریت، مانع از تثبیت کامل پیروزی مقاومت شود و مسیر تحولات را در چارچوب منافع واشنگتن هدایت کند. در همین حال، موضع ایران در قبال این آتش‌بس قابل توجه است. تهران با تأکید بر ضرورت توقف فوری درگیری‌ها و جلوگیری از فاجعه انسانی در غزه، عملا موضعی معقول و در عین حال راهبردی اتخاذ کرده است. حمایت ایران از هر ابتکار سیاسی که به حفظ دستاوردهای مقاومت و تضمین حقوق ملت فلسطین بینجامد، نشان می‌دهد که نگاه تهران در این مرحله بر ثبات و توازن بلندمدت متمرکز است. تداوم آتش‌بس در گرو درک این حقیقت است که صلح پایدار تنها زمانی معنا می‌یابد که با عدالت همراه باشد. آتش‌بسی که بر پایه فشار و نادیده‌گرفتن حقوق ملت فلسطین شکل گیرد، دیر یا زود فرو خواهد پاشید؛ اما اگر این توافق به رسمیت شناختن مقاومت و اراده مردم غزه را در خود جای دهد، می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ تحولات منطقه بدل شود. در تصاویر منتشر شده از غزه و تل‌آویو آنچه به چشم می‌خورد شادی در بین فلسطینی‌ها و انفعال دولت نتانیاهو و اعتراض به کابینه‌اش را مشاهده می‌کنیم. در ادامه این گزارش به‌آخرین تحولت خواهیم پرداخت.

آزادی اسرای فلسطینی

پس از تکمیل آزادی زندانی‌های زنده صهیونیست طبق مرحله نخست توافق غزه، رویترز گزارش داد نخستین اتوبوس‌های حامل اسرای آزاد شده فلسطینی وارد نوار غزه و رام‌ا... در کرانه باختری شدند. رویترز به نقل از یک مسئول شرکت‌کننده در روند تبادل اسرا میان حماس و رژیم صهیونیستی گزارش داد که اولین اتوبوس از ۳۸ اتوبوس حامل اسرای آزاد شده فلسطینی وارد غزه شد.  خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد اتوبوس‌های حامل اسرای فلسطینی زندان عوفر در اراضی اشغالی را ترک کردند. همچنین منابع فلسطینی اعلام کردند برخی اتوبوس‌های حامل اسرای فلسطینی وارد بیتونیا در رام‌ا... در کرانه باختری شد. دفتر رسانه‌ای اسرای فلسطین اعلام کرد که «معامله توافق تبادل اسرا» منجر به آزادی ۱۷۱۸ اسیر فلسطینی از نوار غزه شده است؛ افرادی که پس از هفتم اکتبر سال ۲۰۲۳ توسط رژیم صهیونیستی بازداشت شده بودند. رویترز نوشت: «انتظار می‌رود حدود ۲۵۰ اسیر فلسطینی که به حبس ابد محکوم شده بودند، از زندان‌های رژیم صهیونیستی آزاد شده و به کرانه باختری، قدس و تعدادی نیز به خارج از سرزمین‌های اشغالی منتقل شوند.» منابع میدانی نیز گزارش داده‌اند که رزمندگان گردان‌های القسام در خیابان‌های شهر خان‌یونس مستقر شده‌اند تا امنیت روند تحویل و تبادل اسرا را تضمین کنند».

آزادی اسرای اسراییلی

پس از آنکه صلیب سرخ از آغاز روند آزادی زندانیان در بند مقاومت در غزه خبر داد، رسانه‌های عبری زبان نوشتند: «زندانیان اسرائیلی تحویل ارتش اسرائیل داده شدند. اسرای اسرائیلی که تحویل داده شدند عبارتنداز: ماتان آنگریست، گالی برمن، زئیو برمن، آلون اوهل، ایتان هورن، گای گیلبوا دلال و عمری میران». این در حالی است که برخی از رسانه‌های اسراییلی خبر دادند که برخی از زندانیان اسرائیلی که هنوز در بند مقاومت در غزه هستند، قبل از آزادی با خانواده‌های خود تماس ویدیویی برقرار کردند.  یدیعوت آحارانوت نیز نوشت: «چندین خانواده از زندانیان برای اولین‌بار از طریق رابط حماس با فرزندان در حبس خود صحبت کردند». کانال مذکور که قبلا به تحویل هفت اسیر اسرائیلی اشاره کرده بود، گزارش داد: «۱۳ اسیر اسرائیلی نیز ساعت ۱۰ به وقت محلی (7 به وقت گرینویچ) از مرکز نوار غزه تحویل داده خواهند شد.» ارتش اسرائیل ۷ گروگان از صلیب سرخ تحویل گرفت. ایال زامیر، رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی با اعلام اینکه گروه اول زندانیان صهیونیست آزاد شده در مسیر انتقال به اراضی اشغالی هستند، از ارتش و نیروهای دخیل در این روند تشکر کرد. به گفته او، هفت زندانی صهیونیست تحویل صلیب سرخ شده و به دست ارتش رژیم صهیونیستی رسیده‌اند.

بیانیه حماس

جنبش حماس بعد از اجرای معامله تبادل اسرا تاکید کرد که رژیم صهیونیستی تسلیم شروط مقاومت فلسطین شد و با زور و کشتار نتوانست اسرایش را آزاد کند. در ادامه به بخشی از بیانیه جنبش حماس اشاره خواهیم کرد: «گردان‌های القسام، شاخه نظامی جنبش حماس و مقاومت ۲۰ اسیر رژیم اشغالگر را در راستای اقدامات اجرای مرحله نخست طرح دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا آزاد کرده‌اند. ما با این اقدام پایبندی خود را به اجرای تعهداتمان نشان داده و بر اهمیت فعالیت میانجی‌ها برای ملزم‌کردن دشمن به اجرای تعهدات تاکید می‌کنیم. آزادی اسرای ما از جمله افراد دارای حکم حبس ابد و حبس‌های طولانی ثمره قهرمانی و پایداری ملت و مقاومت است. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اشغالگر تسلیم شروط ما شد و نتوانست اسرا را با زور و کشتار آزاد کند. دولت فلسطین تا زمان آزادسازی آخرین اسیر آرام نمی‌گیرد».