«آرمان ملی» آخرین تحولات بین‌المللی را بررسی می‌کند
سناریونویسی پکن و واشنگتن برای تایوان
آرمان ملی- گروه سیاسی: اختلافات میان چین و ایالات متحده بر سر تایوان یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین منازعات ژئوپلیتیکی معاصر است که ریشه در تاریخ، ایدئولوژی و رقابت قدرت‌های بزرگ دارد.
در ادوار گذشته چین همواره جزیره تایوان را بخشی جدایی‌ناپذیر از قلمرو خود می‌داند و وعده داده است که اتحاد مجدد با این سرزمین را، حتی در صورت لزوم با توسل به زور، محقق خواهد کرد. در مقابل، تایوان که از پایان جنگ داخلی چین در سال ۱۹۴۹ دولت مستقل خود را حفظ کرده، از نظام سیاسی دموکراتیک و روابط اقتصادی و نظامی نزدیک با غرب برخوردار است. همین وضعیت، تایوان را به نقطه‌ای کلیدی در رقابت راهبردی واشینگتن و پکن تبدیل کرده است. ایالات متحده، با وجود آن‌که از سال ۱۹۷۹ به طور رسمی روابط دیپلماتیک خود را با تایوان قطع و پکن را به عنوان تنها دولت مشروع چین به رسمیت شناخته است، همچنان از تایوان به‌صورت غیررسمی حمایت می‌کند. حالا سنای آمریکا در تلاش است تا قانونی برای حمایت از تایوان تصویب کند، طبق این قانون، واشینگتن موظف است تسلیحات دفاعی در اختیار تایوان قرار دهد و توانایی خود را برای مقابله با هرگونه اقدام قهری علیه این جزیره حفظ کند. هدف این قانون، بازدارندگی در برابر اقدام نظامی چین و حفظ ثبات در تنگه تایوان است، بدون آن‌که آمریکا رسماً تعهد دفاعی مشابه ناتو نسبت به تایوان داشته باشد. در سال‌های اخیر تنش‌ها شدت گرفته است. پکن با انجام رزمایش‌های بزرگ، پرواز جنگنده‌ها بر فراز خط میانی تنگه تایوان و استقرار ناوهای جنگی در اطراف جزیره، فشار نظامی و روانی خود را افزایش داده است. در مقابل، آمریکا نیز با فروش گسترده سلاح به تایوان، اعزام هیات‌های رسمی و عبور ناوهای خود از تنگه تایوان، به پشتیبانی از تایپه ادامه می‌دهد. هرچند هنوز درگیری نظامی مستقیمی میان دو قدرت رخ نداده، اما سطح آمادگی نیروها و خطر اشتباه محاسباتی به‌شدت بالا رفته است. در نهایت، ریشه اصلی اختلاف در مسأله حاکمیت و آینده سیاسی تایوان نهفته است و آن اینکه چین خواهان بازگشت تایوان به خاک اصلی است، در حالی که آمریکا خواهان حفظ وضعیت موجود یا حتی تقویت استقلال آن هستند. این تضاد بنیادین، تایوان را به صحنه‌ای از رقابت جهانی میان دموکراسی و اقتدارگرایی و نقطه‌ای بالقوه برای درگیری نظامی میان دو ابرقدرت تبدیل کرده است. در این مورد آخرین رخ‌دادهای فی‌مابین را بررسی می‌کنیم.
تلاش سنا برای حمایت از تایوان
باتوجه به حساسیت روابط تایوان و چین بیم آن می‌رود که پکن تایوان را تسخیر کند در این مورد برخی از اعضای کنگره آمریکا تلاش دارند با قانونی از تایوان پس از حمله احتمالی دفاع کند. در همین مورد روز گذشته سناتور جیم ریش، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در همین مورد گفت: «قانون جلوگیری و امور خارجه اهداف نظامی و غیرنظامی چین را برای اعمال تحریم‌ها، اقدامات اقتصادی و کنترل صادرات به منظور مقابله با چین در صورت حمله این کشور به تایوان شناسایی می‌کند.»
این سناتور در بخشی از بیانیه خود همچنین آورده است: «با استفاده از آموزه‌ها از چالش‌های تحریم‌های ایالات متحده و کشورهای متحد علیه روسیه پس از حمله به اوکراین، این قانون تضمین می‌کند که آمریکا آماده است در صورت عملی شدن تهدیدهای چین برای استفاده از نیروی خشونت‌آمیز علیه تایوان، به پکن ضربه بزند.» لایحه سناتور جیم ریش یکی از چندین طرح قانونی در سنا و مجلس نمایندگان است که به گفته حامیان، حمایت کنگره از ادامه موضع‌گیری سختگیرانه علیه هرگونه اقدام چین در قبال تایوان را بیش از پیش جلوه می‌دهد.
اخبار مربوط به این لایحه پیشنهادی، پیش از دیدار مورد انتظار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و شی جین‌پینگ، همتای چینی‌اش در این ماه منتشر می‌شود؛ دیداری که در آن ترامپ به دنبال انعقاد یک توافق تجاری بزرگ با پکن است. در این میان، وزارت امور خارجه آمریکا گفته که موضع این کشور در قبال تایوان تغییر نکرده و واشینگتن مخالف هرگونه تغییرات یک‌جانبه علیه وضعیت فعلی است.
پاسخ صریح پکن
پکن با توجه به فشارهای غرب همچنان بر سرموضع خود ایستادگی می‌کند. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه چین، کویی جیانچون، کمیسر وزارت امور خارجه چین در تایوان در دیدار با کنسول جدید آمریکا در این کشور به وی در مورد تبانی با «نیروهای ضد چین» هشدار داد. در ادامه این بیانیه وزارت امور خارجه چین آمده است: «کمیسر کویی از جولی ایده، سرکنسول آمریکا خواست تا به هنجارهای اساسی حاکم بر روابط بین‌الملل از جمله عدم دخالت در امور داخلی پایبند باشد و از نیروهای ضد چین کاملا جدا شود.» این مقام وزارت امور خارجه چین همچنین «چهار مورد ممنوعه» را برای سرکنسول آمریکا در تایوان بیان کرد و گفت: «سرکنسول با یکسری افراد نباید ملاقات کند، با «نیروهای ضد چین» تبانی نکند، در فعالیت‌هایی که ثبات هنگ کنگ را تضعیف می‌کند، دخیل نباشد و در پرونده‌های امنیت ملی در این شهر دخالت نکند.» در ادامه این اظهارات جان لی، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ در واکنش به این اظهارات درباره سرکنسول جدید آمریکا در این شهر گفت: «سفرا و فرستادگان خارجی در هنگ کنگ باید به حق حاکمیت چین و قوانین این شهر احترام بگذارند. امیدوارم همه کنسول‌ها در فعالیت‌های سازنده مشارکت کنند، نه فعالیت‌های مخرب.»
سوءاستفاده آمریکا از حق وتو
در کنار چین، ایالات متحده یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت است که از حق وتو برای جلوگیری از تصمیمات بالاترین نهاد اجرایی سازمان ملل برخوردار است. چین همواره آمریکا را محکوم کرده است که به‌دنبال چالش آفرینی برای پکن است که موضوع تایوان و چالش‌های آن یکی از آنها محسوب می‌شود. فو کونگ، سفیر چین در سازمان ملل در هشتادمین نشست مجمع عمومی گفت: «اگر سوءاستفاده مکرر ایالات متحده از حق وتو نبود، واکنش شورای امنیت سازمان ملل به بحران غزه تا این حد ناکافی نمی‌شد. اگر به خاطر اقدامات حمایتی ایالات متحده از اسرائیل نبود، قطعنامه‌های شورای امنیت و قوانین بین‌المللی تا این حد آشکار نقض نمی‌شد. بارها و بارها، شورای امنیت تلاش کرده است تا اقداماتی انجام دهد، اما بارها و بارها جلوی این اقدامات توسط ایالات متحده گرفته شده است. چین ناامیدی و تاسف عمیق خود را از این بابت ابراز می‌کند.»
ارسال نظر