زیاده‌خواهی‌های اسرائیل زمینه‌ساز اتحاد کشورهای منطقه

 این در حالی است که حمله اسرائیل به جسله سران حماس در قطر موجی از نگرانی را در بین کشورهای منطقه وجود آورده و این احتمال وجود دارد که سطح تنش در منطقه بیش از گذشته شود. نکته مهمی در این زمینه اما چرایی اقدامات اخیر اسرائیل و اهدافی است که دنبال می‌کند. به نظر می‌رسد اسرائیل به این نتیجه رسیده پس از آسیب‌هایی که جبهه مقاومت وارد کرده باید از این فرصت برای دست یافتن به رویاهای بزرگ خود مانند طرح خاورمیانه بزرگ استفاده کند. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این مسائل با مرتضی مکی تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. مکی معتقد است: «اقدامات اسرائیل در حالی در حال انجام شدن است که نه تنها آمریکا و کشورهای اروپایی و بلکه کشورهای منطقه نیز واکنش مناسبی نسبت به این اقدامات نشان نداده‌اند. واقعیت این است که رویکردی که کشورهای غربی و عربی در مقابل اقدامات اخیر اسرائیل در پیش گرفته‌اند تلاش اسرائیل برای تحقق رویاهای خود را تقویت کرده و در این راستا همه خطور قرمز را رد کرده‌اند.حمله نظامی به جلسه سران حماس در قطر و همچنین افشای اینکه موساد به دنبال ترور رهبران مصر بوده همه نشان می‌دهد که اسرائیل علی رغم همه توافقات اعلام شده و یا نشده‌ای که با کشورهایی مانند مصر، اردن و قطر داشته نیز پایبند نیست و تنها به تحقق اهداف خود فکر می‌کند. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد چک سفید امضایی است که آمریکا و ترامپ به اسرائیل داده که باعث شده اسرائیل اقدامات خطرناکی را در سطح منطقه انجام بدهد.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

*اقدامات اسرائیل در ماه‌های اخیر با چه هدفی دنبال می‌شود؟آیا اسرائیل با حمایت آمریکا به دنبال تغییر در معادلات خاورمیانه است؟

در ماه‌های اخیر اتفاقاتی در منطقه خاورمیانه رخ داده که در راستای رویاهای رهبران اسرائیل بوده که به مرحله عملی شدن رسیده است. نتانیاهو گمان می‌کند با توجه به آسیب‌هایی که به جریان مقاومت در یک سال اخیر وارد شده می‌تواند به اهدافی که در گذشته اسرائیل دنبال می‌کرده دست پیدا کند. با این وجود این اقدامات به شکلی نیست که بتواند در بلندمدت اسرائیل و حامیانش را به اهداف و آرمان‌هایی که دنبال می‌کند برساند. حمله اخیر اسرائیل به جلسه سران حماس درمنطقه به خوبی نشان داد که کشورهای منطقه به چه میزان در معرض خطر قرار دارند و اسرائیل تا چه میزان می‌تواند امنیت منطقه را به مخاطره بیندازد. پس از این اتفاق بود که شاهد اتحاد کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی و همچنین ایده تشکیل ارتش مشترک کشورهای عربی هستیم. این وضعیت به خوبی نشان می‌دهد که کشورهای عربی منطقه دیگر مانند گذشته نیستند که در مقابل زیاده خواهی‌های اسرائیل و آمریکا سکوت کنند و بلکه به دنبال رویکرد جدیدی خواهند بود.

*در این زمینه ایران چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟

ایران هرچه بیشتر تلاش کند همسو با کشورهای عربی منطقه نسبت به اقدامات اسرائیل موضع‌گیری کند بیشتر به سود منافع ملی ایران خواهد بود. این در حالی است که به تازگی طرح کشور مستقل فلسطین در سازمان ملل متحد مورد بررسی قرار گرفته و اغلب کشورهای جهان به این اطرح رأی مثبت داده‌اند. این وضعیت باعث خواهد شد که ایران دیگر همه هزینه‌های دشمنی به اسرائیل را به تنهایی پرداخت نکند. ایران هراسی که آمریکا و اسرائیل در منطقه به راه انداخته‌اند نیز در حال تضعیف است و شاید دیگر نیاز نباشد ایران به تنهایی همه بار دشمنی با اسرائیل را به دوش بکشد. خوشبختانه این موضوع توسط کشورهای منطقه درک شده است. با توجه به اتفاقاتی که در روزهای اخیر پس از حمله اسرائیل به قطر رخ داد بستر و زمینه‌های خوبی به وجود آمده که ایران با کمک کشورهای منطقه بتواند با ایده خاورمیانه بزرگ مورد نظر اسرائیل مقابله کند. اسرائیل تلاش کرده این طرح را با رویکرد ایران هراسی در منطقه پیش ببرند و اگر این موضوع به حاشیه برود زمینه برای اتحاد کشورهای منطقه و هچنین ناکامی اسرائیل و حامیانش در تحقق اهدافی که دنبال می‌کنند به وجود خواهد آورد.

حمله اخیر اسرائیل به جلسه سران حماس درمنطقه به خوبی نشان داد که کشورهای منطقه به چه میزان در معرض خطر قرار دارند و اسرائیل تا چه میزان می‌تواند امنیت منطقه را به مخاطره بیندازد

*چرا هر چه زمان می‌گذرد اقدامات اسرائیل غیرقابل کنترل شده به شکلی که وضعیت منطقه را ناپایدار کرده است؟

جریان راست افراطی در اسرائیل بر سر کار آمده که به هیچ قاعده انسانی و حقوقی پایبند نیست و از حمایت بی‌قید و شرط آمریکا و اروپا نیز برخوردار هستند، اگرچه کشورهای اروپایی با محوریت فرانسه موضوع شکل‌گیری کشور مستقل فلسطین را دنبال کرده‌اند اما در عمل کشورهای اروپایی هیچ تلاشی برای جلوگیری از اقدامات خشونت آمیز اسرائیل انجام نمی‌دهند. این در حالی است که این کشورها از ابزارهای قدرتمند اقتصادی و نظامی برای کنترل اسرائیل برخوردارند، اما لابی‌های اسرائیل در کشورهای اروپایی بسیار فعال است. آثار این لابی‌ها را می‌توان در تحریک کشورهای اروپایی برای فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران به خوبی مشاهده کرد. پس از اتفاقی که در7 اکتبر رخ داد اسرائیل تلاش کرد به حماس و گروه‌های نزدیک به این جریان ضربه وارد کند. تلاش‌هایی که برای خلع سلاح حزب‌ا... لبنان در حال انجام شدن است و از سوی دیگر سقوط دولت بشار اسد و از همه مهم‌تر شکسته شدن تابوی حمله به ایران همگی باعث شد تصوراتی در جریان راست افراطی در اسرائیل به وجود بیاید که وضعیتی برای اسرائیل شکل گرفته که باید از این وضعیت حداکثر استفاده را برای تحقق آرمان‌های اسرائیل کرد.

*آیا کشورهای منطقه تلاش اسرائیل برای تحقق رویای خاورمیانه بزرگ را درک کرده‌اند؟

اقدامات اسرائیل در حالی در حال انجام شدن است که نه تنها آمریکا و کشورهای اروپایی و بلکه کشورهای منطقه نیز واکنش مناسبی نسبت به این اقدامات نشان نداده‌اند. واقعیت این است که رویکردی که کشورهای غربی و عربی در مقابل اقدامات اخیر اسرائیل در پیش گرفته‌اند تلاش اسرائیل برای تحقق رویاهای خود را تقویت کرده و در این راستا همه خطور قرمز را رد کرده‌اند.حمله نظامی به جلسه سران حماس در قطر و همچنین افشای اینکه موساد به دنبال ترور رهبران مصر بوده همه نشان می‌دهد که اسرائیل به‌رغم همه توافقات اعلام شده و یا نشده‌ای که با کشورهایی مانند مصر، اردن و قطر داشته نیز پایبند نیست و تنها به تحقق اهداف خود فکر می‌کند. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد چک سفید امضایی است که آمریکا و ترامپ به اسرائیل داده که باعث شده اسرائیل اقدامات خطرناکی را در سطح منطقه انجام بدهد.

*چک سفید امضای ترامپ به اسرائیل تا چه زمانی اعتبار دارد و حمایت آمریکا از اسرائیل تا چه حد ادامه خواهد داشت؟

اگر به شرایط غزه دقت کنید متوجه می‌شوید که اسرائیل دیگر هیچ جنایتی نیست که در غزه انجام نداده باشد. آمریکا نیز تلاش‌هایی برای توقف ماشین جنگی اسرائیل در غزه کرده است. با این وجود به نظر می‌رسد ترامپ نیز مانند نتانیاهو گمان می‌کند برای حذف جریان مقاومت اسرائیل تا هرجا که نیاز باشد می‌تواند پیش برود و هر اقدامی که در این زمینه لازم است انجام بدهد. تا زمانی که لابی قدرتمند اسرائیل در کشورهای اروپایی و آمریکا فعال است ما شاهد جلوگیری از جنگ طلبی‌های افراطی نتانیاهو در غزه نخواهیم بود. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که ایران باید از همه مکانیسم‌ها و شرایط موجود در منطقه برای خروج از تنش و درگیری استفاده کند و مناقع ملی را در اولویت قرار بدهد. در واقع ایران باید بتوان با اجماع‌سازی در سطح منطقه با قدرت بیشتری از اقدامات جنگ‌طلبانه اسرائیل جلوگیری کند. به هر حال ما در جهانی قرار داریم که درست است یک ساختار ناعدلانه بر آن حاکم است ولی این نکته را نباید از نظر دور داشت که در این نظامی که مبتنی بر قدرت است علاوه بر ادله حقوقی و سیاسی باید با همین سازوکارهای بین‌المللی دنبال رفع تهدیدها و انتخاب سیاست‌های در جهت منافع و امنیت ملی کشور بود. کمتر از دو هفته دیگر به موعد فعال شدن مکانیسم ماشه باقی مانده و کره جنوبی به عنوان رئیس شورای امنیت این فرآیند را آغاز کرده است و در این دو هفته اگر اقدامی صورت نگیرد بازگشت تحریم‌ها با فعال شدن مکانیسم ماشه تهدیدات امنیتی و نظامی جدی را پدید می‌آورد. تحریم‌ها فقط موضوع اقتصادی نیست و تحریم‌های سازمان ملل باعث خواهد شد که ایران بار دیگر ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل برود و به عنوان یک تهدید جهانی مطرح بشود و خارج شدن از ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل مثل سال 94 دیگر به راحتی به دست نخواهد آمد.