«آرمان ملی» اجلاس شانگهای و حضور رئیس جمهور را بررسی می‌کند
پیشنهاد ایران برای مقابله با تحریم‌ها
آرمان ملی- حمید شجاعی: نظام بین‌الملل طی سالیان گذشته دستخوش تغییرات و تحولاتی شده است و با تشکیل سازمان‌ها و شکل‌گیری توافقات مختلف به‌ویژه نهادهای نوظهور از حالت سابق تک قطبی و یکجانبه‌گرایی فاصله گرفته و با تغییرات بنیادین به سمت‌وسوی چند جانبه‌گرایی حرکت کرده است. این در حالی است که روند نظام بین‌الملل نشان می‌دهد دیگر اینگونه نیست که آمریکا از هژمونی سابق برخوردار باشد و با تکیه بر این قدرت دنیا را اداره کند؛ بلکه در نظام چندقطبی جهان قدرت‌های شرقی نیز توانسته‌اند با افزایش نقش خود در عرصه‌های اقتصادی، امنیتی و ژئوپلیتیکی جایگاه مناسبی را برای خود در نظام بین‌الملل ایجاد کنند. به‌طور مشخص چین و روسیه به‌عنوان قدرت‌های شرقی توانسته‌اند موازنه شرق و غرب را با آمریکا ایجاد کنند و نهادها و سازمان‌های نوظهوری چون بریکس و شانگهای نیز به‌عنوان سازمان‌ها و پیمان‌های نوظهور در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نقش موثری در این فرآیند ایفا کرده‌اند. از طرفی سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سازوکارهای همکاری منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، بستری برای همگرایی قدرت‌های آسیایی فراهم کرده است.
لذا اجلاس اخیر این سازمان در «تیانجین» چین نمادی از تقویت جایگاه شرق در بازتعریف قواعد نظم جهانی و انتقال تدریجی قدرت از غرب به شرق است. نگاهی به حضور اعضای این سازمان از روسیه، چین، ایران، هند و... نشان از نوعی همپوشانی‌های راهبردی دارد که در این میان ایران با توجه به شرایط و موقعیتی که در آن قرار دارد بسیار بهتر و بیشتر از سایرین می‌تواند از مواهب و ثمرات این سازمان استفاده کند. آنچه مسلم است اگر چین و روسیه به‌عنوان بازیگران اصلی نوع رویکرد مستقلی را در قبال این سازمان اتخاذ کرده و می‌کنند؛ اما پرواضح است که موضوع ایران در قبال سازمان همکاری شانگهای نوعی حضور فعال برای خارج شدن از انزوا و همچنین همکاری گسترده چند جانبه و دوجانبه با سایر کشورها برای بهبود اقتصاد کشور است. واقعیت امر بر آن است که ایران هر چه بتواند از ظرفیت اینگونه سازمان‌ها و نهادهای موثر و نوظهور بیشتر استفاده کند می‌تواند تاثیرات آن را در مناسبات اقتصادی دو یا چندجانبه برای کشور ببیند. حال که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها با بدعهدی و قانون‌گریزی خود برجام را به توافقی بلااستفاده و بی‌اثر تبدیل کرده‌اند شانگهای و بریکس می‌توانند در نقش جایگزین عمل کنند و ایران از کنار آنها همچنان به تعاملات سازنده خود با کشورهای شرقی ادامه دهد. حتی اجلاس کشورهای D8 نیز می‌تواند برای ایران جایگاهی در جهت بهبود تعامبلات اقتصادی دو یا چندجانبه باشد. با این حال آنچه مسجل است حضور ایران در شانگهای بر پایه 3 محور پیش می‌رود. نخست محور اقتصادی و استفاده از مسیرهای تجاری و ترانزیتی مانند کریدور شمال– جنوب و همکاری در پروژه‌های انرژی. دوم؛ محور سیاسی– امنیتی و بهره‌گیری از حمایت سیاسی چین و روسیه در نهادهای بین‌المللی. سوم؛ محور دیپلماتیک و تقویت مشروعیت بین‌المللی خود از طریق حضور در سازمانی که بیش از 40 درصد جمعیت جهان را نمایندگی می‌کند. عضویت ایران در این سازمان این امکان را فراهم می‌آورد که نه‌تنها از انزوای تحمیلی خارج شود بلکه به یکی از محورهای اتصال شرق و غرب آسیا تبدیل گردد.
*اجلاس شانگهای پلاس
روزگذشته بود که نشست اعضای سازمان همکاری شانگهای تحت عنوان شانگهای پلاس در تیانجین چین برگزار شد و اعضای حاضر در آن به بیان مواضع خود در خصوص مسائل مختلف پرداختند و مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور کشورمان نیز در این اجلاس به صحبت پرداخت و با بیان اینکه جهان پس از جنگ سرد به‌دلیل تلاش‌های یک‌جانبه‌گرایانه، آرزوی انسان‌ها برای ساختن یک جهان صلح‌آمیزتر را برآورده نساخت، اما تجربه شکل‌گیری سازمان همکاری شانگهای این امید را همچنان زنده نگه داشته است، گفت: گسترش گفت‌وگوهای سازمان با سایر کشورهای همسو در قالب «شانگهای پلاس» نیز فرصت ارزشمندی برای تعمیق و توسعه این همکاری‌هاست. پزشکیان همچنین با بیان اینکه «جهان ما به درک و طرح تازه‌ای از حکمرانی جهانی نیاز دارد»، اظهار داشت: چنین طرحی در وهله نخست باید از منطق مبتنی بر قدرت فاصله گرفته و منطق مبتنی بر برابری و عدالت را جایگزین آن نماید. در همین راستا پزشکیان پیشنهادهایی را نیز در باب کاهش وابستگی به دلار اعلام کرد که از جمله آنها می‌توان به گسترش تسویه‌های مالی ملی و کاهش وابستگی به دلار در مبادلات اقتصادی؛ ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال مشترک با استفاده از ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی برای پرداخت‌های امن و شفاف و تأسیس صندوق ارزی چندجانبه به‌منظور حمایت از کشورهایی که در معرض فشارهای تحریمی یا بحران‌های نقدینگی قرار دارند، اشاره کرد.
*محکومیت حمله به ایران
مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور که به منظور شرکت در بیست و پنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای، به تیانجین چین سفر کرده، در پایان این نشست به اتفاق دیگر سران شرکت‌کننده، بیش از ۲۰ سند و بیانیه در حوزه‌های مختلف همکاری از جمله: موافقت‌نامه ایجاد مرکز جامع مقابله با چالش‌ها و تهدیدات امنیتی سازمان همکاری شانگهای، موافقت‌نامه ایجاد مرکز مقابله با مواد مخدر، استراتژی ۱۰ ساله سازمان، همکاری در حوزه هوش مصنوعی، موادمخدر، صنعت سبز، همکاری علمی و فناوری، تجارت چندجانبه، توسعه پایدار انرژی و... امضا کردند که برآیند و نتیجه نزدیک شدن دیدگاه اعضا در موضوعات مختلف به حساب می‌آید. همچنین کشورهای عضو در بیانیه این اجلاس، با محکومیت قاطع حملات نظامی رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در ژوئن ۲۰۲۵، تصریح کردند: چنین اقدامات تجاوزکارانه‌ای علیه تأسیسات غیرنظامی، از جمله زیرساخت‌های هسته‌ای ـ انرژی که به کشته‌شدن غیرنظامیان منجر شد، نقض آشکار اصول و موازین حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد و تعرض به حاکمیت جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود. این اقدامات به امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی آسیب وارد کرده و پیامدهای جدی برای صلح و ثبات جهانی در پی دارد. در این بخش تصریح شده است که ایمنی فیزیکی هسته‌ای و حفاظت از تأسیسات هسته‌ای باید به‌طور دائمی تضمین شود، از جمله در دوران درگیری‌های مسلحانه، با هدف حفاظت از جمعیت و محیط‌زیست در برابر آسیب و در همین راستا، اعضا پایبندی خود را به ابتکارات دیپلماتیک با هدف حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسائل موجود مورد تأکید قرار دادند. همچنین کشورهای عضو در این بخش بر اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرده و خاطرنشان ساختند که این قطعنامه الزام‌آور است و باید به‌طور کامل و مطابق با مفاد آن اجرا شود و هرگونه تلاش برای تفسیر خودسرانه آن را تضعیف اعتبار شورای امنیت سازمان ملل متحد تلقی می‌کنند.
ارسال نظر