نقش ایران در سناریوی جدید اعراب خلیج‌فارس

عربستان سعودی که در ادوار اخیر روابطش با ایران غبار‌‎آلود دنبال می‌شود هم به‌نوعی تغییر استراتژی داده است و برای بهبود روابط تهران و واشنگتن چانه‌زنی می‌کند همچنین سایر اعراب منطقه هم به‌دنبال سعودی‌ها سعی می‌کنند شرایط منطقه را در وضعیت صلح حفظ کنند. در این مورد با یکی از تحلیلگران حوزه سیاست‌خارجه گفت‌وگو کرده‌ایم. بیگدلی در این مصاحبه معتقد است که رفتار اعراب در هفته‌های اخیر نشان می‌‌دهد آنها به‌دنبال ایفای نقش مثبت خود هستند تا مذاکرات تهران و واشنگتن به توافق نهایی تبدیل شود. در این مورد بیشتر می‌خوانید.

صلح خاورمیانه

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه نقش اعراب حاشیه خلیج‌فارس را باتوجه به دور جدید گفت‌وگوهای ایران و آمریکا چگونه ارزیابی می‌کند، به‌ خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس خیلی نگران هستند که جنگی در منطقه رخ دهد که یک سرش ایران و یک سرش آمریکا باشد. در بیانیه‌ای شورای امنیت ملی به کشورهای منطقه هشدار داده بود که نباید آسمانشان را در اختیار نیروهای نظامی آمریکا قرار دهند. البته می‌توانستند در بیانیه مستقیم به نام این کشورها اشاره نکنند زیرا به‌دلیل همین مواضع روابط بین ایران و کشورهای منطقه غبارآلود شده است. از سوی دیگر اعراب نگرانند که اگر جنگی رخ دهد به سرزمین‌ آنها هم سرایت خواهد که قطعا هم کشیده می‌شود. معتقدم باتوجه به شواهد موجود جنگی رخ نخواهد داد چون این برای آمریکا به‌صرفه نخواهد بود که بخواهد درگیر جنگ جدیدی در خاورمیانه شود. ترامپ هم برخلاف توییت‌هایی که می‌زند طرفدار جنگ نیست. ایران هم نشان داده که هرگز به‌دنبال درگیری نظامی با آمریکا نبوده است.» او در پاسخ به این سوال که اگر مذاکرات به نتیجه برسد تهران و ریاض چه وضعیتی خواهند داشت، آیا این عاملی برای نزدیکی این دو کشور خواهد بود؟ ادامه می‌دهد: «به‌نظرم روابط این دو کشور که فرازونشیب‌های فراوانی داشتند به سمت بهبودی حرکت می‌کند. اگر توافقی صورت بگیرد تنش در سطح منطقه به‌شدت کاهش خواهد یافت و این به‌نفع ایران و البته شیخ‌نشین‌ها است چون وضعیت جنگی سودی برای کسی نخواهد داشت. توجه داشته باشید که پیش از این هم شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس از ترامپ خواسته بودند که جنگی را در منطقه شروع نکند، این نشان‌دهنده نیت اعراب خلیج‌فارس است. در ماه‌های اخیر با تغییر استراتژی اعراب روبه‌رو بودیم که این نشان از نقش مثبت آنها می‌دهد و قطعا آنها از توافق و بهبود روابط تهران با آمریکا استقبال می‌کنند.» این استاد دانشگاه در این مورد که وضعیت اسراییل و فلسطین بعد از این توافق احتمالی چه شرایطی را خواهد داشت، می‌گوید: «سفر بنیامین نتانیاهو به آمریکا به‌نوعی نمایشی بود زیرا آنها برنامه تعارضی دارند که هم ایران را تحت فشار قرار دهند و هم نشان دهند که به‌دنبال مذاکره هستند. بنابراین حضور نتانیاهو در کاخ سفید تنها به‌دلیل این بود که ترامپ می‌خواست دو نفر این سناریو را بازی کنند. باتوجه به این وضعیت می‌توان گفت ایران می‌تواند از این دور گفت‌وگوها به اهداف خود برسد، در عین حال همه امیدوارند که این دور مذاکرات به نتیجه برسد.» بیگدلی در همین مورد ادامه می‌‌دهد: «در حال حاضر رهبران حماس اعلام کرده‌اند که می‌خواهند با آمریکا وارد مذاکره و گفت‌وگو شوند بنابراین آنها هم در این شرایط در برنامه‌ها و سیاست‌های خود بازنگری کرده‌اند و این به معنای درنظر گرفتن شرایط است. البته دلیل اینکه اکنون اسراییل، غزه را تحت فشار قرار داده به ملاقات ترامپ و نتانیاهو باز می‌گردد. نتانیاهو به این موضوع اشاره کرد که مردم غزه باید فلسطین را ترک کنند و به دیگر کشورهای عربی بروند، اما ترامپ روی این موضوع تاکیدی نکرد و در واقع این حرف جدی گرفته نشد. باتوجه به تغییر و تحولات اخیر در خاورمیانه باید بگوییم که واشنگتن نمی‌خواهد ایران را به این راحتی‌ها از خودش دور کند. آمریکا می‌خواهد یکی از اضلاع مثلث ایران، چین و روسیه را جدا کند. این هدف نهایی آمریکا است که بتواند ایران را از این دو کشور دور کند تا فشار بر روی اسراییل را کاهش دهد. پیش‌‎بینی‌ها نشان می‌دهد که منطقه در حال تغییر وضعیت ژئوپلیتیک است همان‌طوری که بعد از 7 اکتبر شاهد تغییر ژئوپلیتیک خاورمیانه بودیم.»