ایران و بحران دریای سرخ

دوم اینکه نتانیاهو نمی‌داند تا کجا پیش می‌رود و انتهای کار و هدفش مشخص نیست و معلوم نیست به تمام اهدافش در غزه برسد. الان به همین نکته دوم رسیدیم که نتانیاهو به شدت تحت فشار است هم در جبهه‌های جنگ به خاطر همین حرکت نظامی زمینی که انجام داد از همان روزهای اول مشخص بود که در ادامه جنگ خانه به خانه قطعا با مشکلاتی مواجه خواهد شد. این مشکلات دو گونه است: یکی مشکلات درون جبهه و دیگری مشکلاتی که سیصد هزار نیروی ذخیره را به جبهه برد که قبلا دارای مشاغل و درآمد بوده‌اند و حالا دولت باید هزینه خانواده این نیروها را تامین کند. اگرچه آمریکایی‌ها کمک‌های نقدی  حدود 14 میلیارد دلار غیر از تجهیزات نظامی به اسرائیل کرده‌اند ولی اسرائیل هنوز با مشکلات و کمبودهایی در داخل روبه روست. بندر ایلات در نقطه انتهایی دریای سرخ که بندر اسرائیلی است، مسدود شده و خود دولت اسرائیل اعلام کرده که مسدود شدن مبادلات تجاری در بندر ایلات ضربه سختی زده و حدود 45 درصد از واردات اسرائیل را در این شرایط نظامی کاهش داده است. مشکل بعدی خانواده‌های اسیرهای اسرائیلی است که دیروز به مناسبت صدمین روز شروع جنگ دست به تظاهرات وسیع و گسترده‌ای زدند و خواهان استعفای نتانیاهو شدند. اما نتانیاهو دارد این جنگ را ادامه می‌دهد تا بتواند برگ برنده‌ای به دست بیاورد و پوششی بر ناتوانایی‌ها و نقطه ضعف‌های داخلی‌اش باشد. نتانیاهو چند نقطه ضعف دارد که یکی پرونده فساد مالی خودش و همسرش است. دیگری پافشاری بر تغییرات قضایی بود که با مخالفت‌های گسترده یهودیان در اسرائیل مواجه شد و همین‌طور نقطه ضعفش در حادثه هفتم اکتبر. بنابراین نتانیاهو با استعفا قطعا دادگاهی خواهد شد، کابینه‌اش سقوط می‌کند و احتمالا به زندان خواهد رفت. و اگر بخواهد مقاومت کند با بحرانی که در درون است که قطعا نیروی‌ها نظامی را تحت تاثیر قرار خواهد داد، نمی‌داند چکار باید بکند. از طرف دیگر نکته اصلی که سخنگوی  انصاری الله طی مصاحبه‌ای اعلام کرد اینکه تا اسرائیل دست از جنگ برندارد کشتی‌هایی که صاحبان اسرائیلی دارد یا محموله‌اش متعلق به اسرائیل است را با موشک خواهیم زد به رغم اینکه آمریکا و اسرائیل مواضع  یمنی‌ را با موشک زدند اما اقدام نظامی آمریکا عجولانه بود و شاید ضرورت نداشت که دست به این اقدام نظامی علیه  یمن بزند و هیچ نتیجه موثر و کوتاه مدتی به بار نخواهد آورد. به خاطر اینکه  یمنی‌ها با جنگ‌های پارتیزانی آشنا هستند و سازمان‌ها، ستادها و نهادهای مشخصی ندارند که آمریکا بخواهد آنها را با موشک بزند. با زدن چند پایگاه موشکی، مشکلی حل نمی‌شود و اصولا عمیق‌تر خواهد شد. الان هم وزیر امور خارجه انگلستان و هم بایدن اعلام کرده‌اند که دست نگه می‌دارند تا پیامشان به  یمنی‌ها برسد که در انتظار این هستند که آنها دست از این حرکات بردارند ولی  آنها هم در مقابل اعلام کرده‌اند که فقط کشتی‌هایی که حامل کالا برای اسرائیل هستند را با موشک خواهیم زد. درحقیقت گره کوری که در دریای سرخ ایجاد شده با حملات نظامی هم خاتمه پیدا نخواهد کرد و بهترین کار این است که آمریکایی‌ها از طریق دیپلماسی می‌توانستند مشکل را حل کنند. آنچه در دریای سرخ می‌گذرد، کاملا به نفع روسیه است برای اینکه توانسته رقبای اصلی خود یعنی انگلستان و آمریکا را در نقطه‌ای گرفتار کند و این گرفتاری با این اقدامات نظامی به پایان نخواهد رسید. از این رو، باز هم راهی جز این ندارند که این مسئله را از طریق دیپلماتیک حل کنند. اما این نکته هم هست که اگر سطح تنش‌ها از این بالاتر برود شاید به زیان ما هم باشد. ایران باید این تنش‌ها را کاملا کنترل کند و اجازه ندهد که موضوع خیلی گسترده شود که پای ایران هم به این ماجرا کشیده شود. برای اینکه الان همه کشورهای غربی ما را متهم می‌کنند که عامل تحریک حوثی‌ها برای حمله به کشتی‌ها هستیم و این نقطه شروع خطرناکی است. ایران باید تلاش کند که سطح تنش را از این بالاتر نرود. کشتی هم که توسط ایران در دریای سرخ به سواحل ایران برده شد، در مقابله با همان کشتی‌ای بود که آمریکایی‌ها نفت ایران را با تقریبا یک میلیون بشکه نفت مصادره و حراج کردند که باعث تحریکات بیشتری در جامعه غربی شد. بنابراین مجموعا شرایط مطلوب نیست و باید سطح تنش را در همین حد و حدود نگه دارند هرچند که بایدن و ایران هیچکدام آمادگی برای شروع یک جنگ ندارند. بایدن در آستانه انتخابات است و جنگ می‌تواند لطمه زیادی به رای دهندگان بایدن وارد کند.

*علی بیگدلی

استاد دانشگاه