محاکمه به جرم جنایت جنگی

 جنگی که در غزه جریان دارد کثیف‌ترین، بی‌امان‌ترین و مخرب‌ترین جنگی است که نسل ما شاهد آن هستیم. جنگ غزه در زمره جنگ‌هایی است که جنگ کور محسوب شده و تنها هدف آن کشتار و تخریب و آوارگی مردم غزه است. تحت این شرایط به طور قطع جنایت‌های جنگی در حال وقوع است و از منظر حقوقی و حقوق بین‌الملل کاملا مشخص است که روزی نتانیاهو و سایر افرادی که در این جنگ بر سر مردم بی‌دفاع غزه بمب می‌ریزند باید محاکمه شوند و دادگاه بین‌المللی کیفری باید این محاکمه را برگزار کند. دادستان‌های دیوان بین‌المللی کیفری ابتدا باید برای اسرائیل و سران آن به اتهام جنایت جنگی پرونده تشکیل دهند و یا اینکه شورای امنیت از دیوان بین‌المللی کیفری بخواهد که علیه این جنایت‌ها ورود کند و با تشکیل پرونده در این ارتباط نتانیاهو را مورد محاکمه قرار دهد. از این رو می‌توان گفت از منظر حقوقی ممکن است اسرائیل و سران  آن را به جرم انجام جنایت جنگی مورد بازخواست قرار داد و محکوم کرد اما همان طور که اطلاع داریم هر امر حقوقی برای محقق شدن نیازمند آن است که فضای سیاسی را ایجاد کرد. مثلا اگر قرار است شورای امنیت این پرونده را به دیوان بین‌المللی کیفری ارجاع دهد هیچ یک از اعضای شورای امنیت نباید آن را وتو کنند. این درحالی است که ایالات متحده آمریکا تا اینجا تمامی طرح های پیشنهادی برای برقراری آتش بس در غزه را وتو کرده است و مشخص است که اجازه نخواهد داد حتی این پرونده در شورای امنیت چندان هم به جریان بیفتد. البته مردم فلسطین مردمی هستند که سرزمین آنها اشغال شده است و  فلسطینی‌ها  حق هرگونه دفاع از خود و اقدام علیه اشغالگران را دارند و از منظر حقوقی می‌توان از این مواد تحت عنوان دفاع مشروع یاد کرد. روی دیگر ماجرا هم البته وجود دارد که تمامی این موارد باید از منظر حقوقی مورد بررسی قرارگیرد و به سادگی نمی‌توان در این ارتباط به بحث پرداخت و نتیجه‌گیری کرد و رای داد. در هر صورت اسرائیل نمی‌توان در هر حمله نظامی که به سرزمین‌های اشغالی می‌شود به غیر نظامی‌ها حمله کند و یا آنها را هدف قرار دهد. معاهده ژنو و پرتوکل‌های الحاقی آن در مورد حقوق جنگ به صورت شفاف قوانینی را وضع کرده است و آسیب رساندن به غیرنظامیان و اماکن عمومی دارای دستورالعمل روشنی در این معاهده است و ممنوعیت حمله به غیر نظامیان و حفظ حقوق آنها از جمله حقوق اسرا و مجروحین همه در این کنوانسیون آورده شده است که بر مبنای بسیاری از بندهای این کنوانسیون می‌توان اسرائیل را محکوم به جنابت جنگی کرد.

*یوسف مولایی

حقوقدان بین‌الملل