آمریکا در قالب مهمترین قدرت غربی که حتی در مقاطع مختلف اروپاییها را نیز تحت تاثیر تصمیمات و اقدامات خود قرار داده است برنامهریزی و استراتژی خاصی برای مسائل در نقاط مختلف دنیا داشته که بر مبنای آن اتفاقات هر نقطهای از جهان را به نحوی تحت نظر خود در آورده و یا تلاش داشته که در آن تاثیر یا نفوذی داشته باشد. چنانکه شاید دو مورد از آخرین و شاید مهمترین این رویدادها را بتوان توافق هستهای برنامه جامع اقدام مشترک 2015 یا به اختصار برجام و ماجرای جنگ اوکراین و روسیه در نظر گرفت.
رابرت مالی از روزهای نخست که در تیم بلینکن درکنار سالیوان و بلنز قرار گرفت، به عنوان مهره اصلی تیم بایدن برای نزدیکی به تهران در رسانهها مطرح شد. مالی از نظر سپهر ذهنی و تمایلات درونی به تهران و حل و فصل مساله هستهای نوعی گرایش شدید از خود نشان داد و تجارب دیپلماتیک او نیز این معنا را نشان میدهد. از این رو او در این تیم به عنوان حلقه اصلی در حل و فصل مسائل با تهران چه در دوره روحانی و چه در دوره رئیسی مطرح بود.
آنچه در این چند روز گذشته در اقتصاد ایران شاهد بودیم بیانگر این موضوع است که حتی کوچکترین روابط اقتصادی ما با کشورهای همسایه یا با یکی از کشورهای همسایه از جمله روسیه که حداقل در پنج کشور یا 10 کشور اول روابط تجاری به لحاظ صادرات و واردات نیست یا حداقل به دلیل اینکه روسیه خودش دارای منابع انرژی است جزو کشورهای هدف ما برای نفت و گاز و مواد معدنی نیست ولی تنشی که در روسیه ایجاد شد در بازار ایران هم خودش را نشان داد.
نگاهی به مذاکرات ایران و اروپا به منظور احیای برجام قبل از وقایع پاییز سال گذشته در ایران، نشان میدهد تهران و پایتختهای اروپایی به توافق بر سر شیوه بازگشت به برجام رسیده بودند اما تهران شرط گذاشته بود تمامی پروندههای مفتوح در آژانس باید بسته شود، درخواستی که البته از سوی آمریکاییها به دیده تردید نگریسته شد و در نهایت آنگونه که اعلام شد ایران و آژانس باید بر سر روند حل و فصل موارد باقیمانده به توافق میرسیدند.
پرونده هستهای ایران و طرح اقدام مشترک در ارتباط با این پرونده به گره کور خورده است. اروپاییها در ماههای گذشته به دو علت یکی ادعای کمک پهپادی ایران به روسیه در جنگ اوکراین و دیگری وقایع داخلی ایران، میانجیگری بین ایران و آمریکا را کنار گذاشته و از سوی دیگر آمریکاییها هم هرچند گاه و بیگاه بر دیپلماسی در برابر تهران و در موضوع هستهای تاکید دارند اما آنچه به صورت واضح در این ارتباط اعلام میکنند آن است که آنها برجام و پرونده هستهای را از اولویت سیاست خارجی خود خارج کردهاند.
