آرمان ملی- احسان انصاری: پس از افشای پشت پرده فساد بزرگ اقتصادی چای دبش اخبار غیررسمی و اظهارات برخی نمایندگان مجلس بیانگر این است که احتمال وجود فسادهای اقتصادی دیگری نیز وجود دارد. «آرمان ملی» برای بررسی دلایل و چشم اندازپیش روی دولت در این زمینه با دکتر هادی حق شناس، اقتصاددان گفت وگو کرده است.
اگر بخواهیم عملکرد دوساله دولت سیزدهم با توجه به نشست خبری دیروز آقای رئیس‌جمهور با دوسال دولت قبلی مقایسه کنیم، چند نکته متمایر وجود دارد: نکته اول این است که دولت قبلی در سال 92 در حالی کار را شروع کرد که سال قبل آن یعنی سال 91 یکی از بدترین سال‌های اقتصاد ایران به لحاظ رشد اقتصادی بود.
به نظر می‌رسد اقتصاد ایران کشش افزایش قیمت بنزین را نداشته باشد. نه تنها افزایش قیمت بنزین بلکه کالاهایی که شبیه بنزین باشد. البته بنزین در همه سال‌های گذشته یکی از کالاهایی بوده که مردم و اقتصاد به شدت نسبت به آن حساس بوده است. همین که الان وزیر نفت اعلام می‌کند امسال مصرف روزانه 13میلیون لیتر نسبت به سال گذشته بیشتر شده و چون سفرهای تعطیلات انجام شده، پالایشگاه‌ها هم به رغم اینکه بیشتر تولید می‌کنند، این شلوغی‌ها در پمپ بنزین ایجادشده چون مصرف افزایش پیدا کرده.
طی چند روز اخیر مسائلی حول بازار ارز مبنی بر اینکه قیمت ارز کاهشی شده یا اینکه در حال ریزش است، مطرح شده که در این‌باره نکاتی قابل ذکر است. نخست اینکه واقعیت مطلب این است که قیمت واقعی نرخ ارز این نیست که امروز در بازار وجود دارد. به یک معنای دیگر اگر قیمت ارز چند ماهی به طور میانگین 50 هزار تومان است به خاطر اخلالی است که در روند انتقال پول به داخل کشور وجود دارد یا به معنای دیگر بحث تحریم و قرار گرفتن ایران در لیست اف‌ای‌تی‌اف و در یک جمله، چالش‌های سیاسی که کشور دارد، قیمت ارز واقعی نیست.
خبر صادرات غیرنفتی 112 میلیارد دلاری، احتمالا از شروع دولت سیزدهم و سه ماه سال جاری است چون آمار گمرک، صادرات غیرنفتی در طول یکسال را 112 میلیارد دلار نشان نمی‌دهد. لذا به نظر می‌رسد این عدد بیش از عملکرد یکسال باشد. برای اینکه این عدد درست تبیین بشود، کافی است که آمار سال 1390 را ببینیم که در آن سال 118 میلیارد دلار نفت صادرات داشتیم و حدود 30 میلیارد دلار هم صادرات غیرنفتی داشتیم و در همان سال هم واردات ما بیش از صد میلیارد دلار بوده است.
هر قراردادی با هر کشوری و در هر سطحی می‌تواند خوب باشد و هم می‌تواند بد باشد. حال چه آن قرارداد نقدی باشد و چه قرارداد تهاتری، چه قرارداد اکتشاف نفت و گاز باشد و چه قرارداد در صنعت پتروشیمی یا قراردادها در بخش کشاورزی و یا در بخش ساخت آزادراه‌ها، نیروگاه‌ها و فرودگاه‌ها و... باشد.
آنچه در این چند روز گذشته در اقتصاد ایران شاهد بودیم بیانگر این موضوع است که حتی کوچک‌ترین روابط اقتصادی ما با کشورهای همسایه یا با یکی از کشورهای همسایه از جمله روسیه که حداقل در پنج کشور یا 10 کشور اول روابط تجاری به لحاظ صادرات و واردات نیست یا حداقل به دلیل اینکه روسیه خودش دارای منابع انرژی است جزو کشورهای هدف ما برای نفت و گاز و مواد معدنی نیست ولی تنشی که در روسیه ایجاد شد در بازار ایران هم خودش را نشان داد.
واقعیت مطلب این است که دولت سیزدهم در شرایطی استقرار پیدا کرد که حداقل رئیس این دولت در جلسه سران سه قوه از مسائل کلان کشور مطلع بودند و نکته مهم این است که رئیس این دولت خودش نامزد دوره قبلی هم بوده است. یعنی بدین صورت نبوده که یکباره کاندیدای دوره سیزدهم شده باشد بلکه دوره قبل هم کاندیدا بوده است.
حداقل در سال جاری اثبات شد که هرگونه اخبار مثبت و امیدوارکننده درخصوص پرونده هسته‌ای ایران یا رفع تنش‌های منطقه‌ای کشور روی شاخص‌های اقتصادی اثرگذار است. اینکه قبلا گفته می‌شد گرانی‌های داخل کشور یا تورم یا افزایش قیمت‌ها ربطی به تحریم ندارد و همه مسائل مربوط به سوءمدیریت داخل کشور است و گاهی تقسیم بندی می‌کردند که 20 درصد مشکلات تحریم و 80 درصد مسائل داخلی کشور است، حداقل در این دو سال اخیر اثبات شد که رفع تحریم‌ها و رفع تنش‌های منطقه‌ای چقدر می‌تواند بر روی واقعی شدن قیمت‌ها موثر باشد.
تقریبا بعد از استقرار این دولت و مذاکراتی که شروع شد و پیش‌نویس‌هایی که مبادله شد، به خصوص در آن یکسال اول اخبار مثبت و منفی زیادی به بازارها رسید و این اخبار انقدر متواتر بود که گاهی اوقات قیمت ارز را با ریزش و گاهی اوقات افزایش مواجه می‌کرد.
