اهمیت توافق امنیتی در منطقه

عربستان بعد از این حمله با پاکستان که کشوری اتمی است و از سطح بالایی از قدرت نظامی برخوردار است، یک پیمان امنیتی و نظامی امضا کرده که از روز امضای این تفاهمنامه تا امروز، تحلیل‌های مختلفی در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرده است. من معتقدم تا زمانی که متن تفاهمنامه که ظاهرا امنیتی و سری است و تاکنون در رسانه‌ها منتشر نشده، منتشر نشود و در معرض افکار عمومی و توجه کارشناسان قرار نگیرد، نمی‌توان در ارتباط با ابعاد این تفاهمنامه امنیتی اظهار نظر دقیق کرد. باید متن منتشر شود تا محتوا و تعهدات طرفین مشخص شود اما از آنجا که هم پاکستان قرارداد امنیتی با آمریکا دارد و هم عربستان چنین قراردادی با آمریکا امضا و اجرایی کرده است، اکنون باید بررسی شود که ابعاد قرارداد بین عربستان و پاکستان چیست و چگونه به مرحله عمل می‌رسد. اینکه کشورهای منطقه بتوانند در پیمان امنیتی و دفاعی با هم قدم بردارند، برای ایجاد امنیت منطقه‌ای و امنیت مشترک گامی به جلو محسوب می‌شود، البته پیمان‌های امنیتی و دفاعی متفاوت است و اگر پیمان منعقد شده بین این دو کشور، چیزی شبیه پیمان ناتو باشد، آنگاه اگر کشوری به هر کدام از این دو کشور حمله کند، کشور دیگر موظف به دفاع و حمله متقابل است. به عبارت دیگر در چنین پیمان‌هایی حمله به یکی از کشورها، حمله به کشور دیگر تلقی می‌شود. اکنون در منطقه ما غیر از آمریکا هیچ تهدیدی وجود ندارد و فرض بر این است که آمریکا ممکن است امنیت را به‌هم بزند، اما اگر ایران بتواند در یک پیمان امنیتی و دفاعی مشترک با عربستان، پاکستان، عراق و دیگر کشورهایی که می‌توانند ذیل چنین پیمانی با یکدیگر کار کنند وارد شود، گامی بسیار موثر و به جلو خواهد بود. از منظر رقابت‌هایی که بین ایران و عربستان وجود دارد، باید بررسی کرد که مفاد این پیمان چیست و احتمالا آقای لاریجانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی ایران از مفاد این قرارداد نظامی و امنیتی باخبر است که نظر مثبتی نسبت به آن دارد. در مجموع می‌توان گفت هر پیمان امنیتی که به نفع امنیت منطقه بوده و اجازه دخالت به کشورهای فرامنطقه‌ای ندهد، باید مورد استقبال ایران قرار گیرد.

 حسین کنعانی مقدم

 کارشناس روابط بین‌الملل