سختی کار و حقوق کمِ پرستاران

تا صبح چند ساعت یکبار به بالین بیماران سر می‌زنند، تا حال همه رو به راه باشند و کسی جا نماند. هرچند چشمانشان خسته است، اما به روی بیمارانی که برخی از آنها روزهاست که برتخت آرمیده‌اند، لبخند می‌زنند. هرچند در نهایت این پزشکان هستند که حقوق ده‌ها برابر بیشتر را دریافت می‌کنند، اما مشکلات عدیده کادر پرستاری در ایران، سال‌هاست که همچنان بدون راه حل مانده است. با اینکه همه راه حل را می‌دانند، اما حقوق پایین پرستاران و کار سخت در محیطی پرتنش سبب مهاجرت و ترک کار بسیاری از پرستاران شده است.

در همین راستا، محمدشریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، به «آرمان ملی» گفت: مهم‌ترین مشکل پرستاران در درجه اول، دریافتی‌های پایین آنهاست. حقوق ثابت سال گذشته به طور متوسط 15میلیون تومان بوده است، امسال با 20درصد افزایش به 18میلیون تومان افزایش یافته است. قانونگذار راهکار گذاشته است، به این صورت که برای مشاغل خاص و برای نگهداشت آنها، دستگاه‌ها می‌توانند قانون فوق‌العاده خاص تا ضریب سه را اعمال کنند. حالا ما سه برابر را نمی‌گوییم و همیشه می‌گوییم با ضریب مناسب. خیلی از دستگاه‌ها این کار را انجام دادند. ما هم می‌گوییم ضریب سه نمی‌توانید، دو یا یک بدهید. به هر صورت خیلی از دستگاه‌ها این مبلغ اضافه را دریافت کردند.

شغل دشوار پرستاری

او با اشاره به دشواری‌های شغل پرستاری گفت: پرستار در فضایی مشغول به کار است که بیمار بدحال و فوتی و در حال احتضار و شیون و گریه و زاری، و آه و ناله است و این فضای خوبی نیست. درحالی که گروه هیات‌های علمی، چندده میلیون تومان دریافتی دارند، حقوقشان خاص است و نزدیک صدمیلیون تومان حقوق ثابت دارند. یک دریافتی متغیر هم دارند، که این متغیر در وزارت بهداشت تحت عنوان کارانه یا تعرفه است که برای همین هم قانونگذار یعنی قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری برای سال 1386 تصویب شد. قانونگذار گفته است که خدمات پرستاری را هم همچون سایر گروه‌های پزشکی که اکنون پزشکان ده هزارتا خدمت در کتاب ارزش نسبی دارند که ملاک پرداخت بیمه است به بیمارستان‌ها و از آن دریافتی‌های تا چندصدمیلیون تومانی هم دریافت می‌کنند. درکنار آن، بحث کارانه‌ای که یک تیم کار می‌کند و تازه در آن تیم هم کسی که چندصدمیلیون تومان می‌گیرد، مثلا تیمی که در اتاق عمل بیمارش را عمل می‌کنند، جراح هم با توجه به اینکه مخصوصا در پایتخت و مراکز استان‌ها، جراح‌ها حضور ندارند و رزیدنت‌ها عمل می‌کنند. منتهی به اسم آن جراحی که در خانه‌اش استراحت می‌کند یا در بیمارستان خصوصی عمل می‌کند، یا اصلا حضور ندارد، آن عمل ثبت می‌شود و پایان ماه، آن فردی که حضور هم نداشته است، 400میلیون تومان دریافتی در ماه دارد و آن پرستاری که حضور داشته است، برای هر جراحی تنها 4میلیون تومان دریافت می‌کند. در اینجا هم به‌رغم اینکه ما قانون تعرفه‌گذاری داریم، قانون تعرفه‌گذاری را اجرا نکردند.

مهاجرت یا ترک کار و خانه نشینی

دبیرکل خانه پرستار ایران در ادامه گفت: چندین سال است که پرستاران از حقوق خود ناراضی هستند و می‌گویند حقوق ما را اضافه کنید. اما در بحث پرستاری هم همه توافق دارند که باید بر پرستاری فشار بیاورند که پرستاری رشد نکند و ارتقا پیدا نکند و از همین راه پایین نگه داشتن حقوقشان، مثلا یک فرد جراحی که حضور در بیمارستان ندارد و رزیدنت عملش را انجام می‌دهد و خودش هم چندصدمیلیون تومان دریافتی دارد، ‌این امر به او مشتبه می‌شود که من یک فرد خاص‌تر هستم نسبت به پرستار یا بهیار یا بقیه گروه‌های غیر پزشک. درحالی که در دنیا به این صورت نیست. در مثلا امریکا ملاک پرداخت‌ها بین پرستار و پزشک، دو برابر اختلاف، با شرایط یکسان است. یعنی پزشک موظف است که حضور داشته باشد، و شرایط همه یکسان است. پزشک فرضا 12هزاردلار دریافت می‌کند و پرستار، 6هزار دلار. یعنی در هیچ کجای دنیا این اختلاف نیست که یکی کارانه بگیرد400میلیون تومان و یکی 4میلیون تومان، با صدبرابر اختلاف. این حلقه‌ای که بر وزارت بهداشت همیشه بوده است که اینها با تسخیر جایگاه‌های تصمیم گیری، سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، نظارتی را در تسخیر دارند. با لابی‌های مختلف، مثلا جامعه 500هزارنفری پرستاری یک نماینده در مجلس ندارد. ولی سیستم پزشکی به‌رغم اینکه جمعیتشان خیلی کمتر از پرستاری است، حداقل 30 نماینده در مجلس دارند. اینها نشاندهنده این است که این باند پول و قدرت و لابی دارد.

تعارض منافع

شریفی مقدم در ادامه افرود: در اغلب کشورهای دنیا مالیات را به دلیل اینکه عدالت برقرار شود، از کسانی که پول و قدرت دارند می‌گیرند. اما در کشور ما به‌خصوص در وزارت بهداشت برعکس است، مثلا قانون وضع کردند که هیات علمی‌ها ده درصد بیشتر مالیات ندهند. درحالی که پزشکان، زیر میزی‌های چندصدمیلیونی را دریافت می‌کنند. همین چند روز قبل یکی از همکاران آزمایشگاهی ما همسرش عمل داشت و رفته بود بیمارستان خصوصی و گفته بودند همه هزینه‌های خصوصی را باید پرداخت کنید و 70 میلیون تومان هم باید اضافه بدهید. این گروه سلطه در مراکز نظارتی نیز هست. نظارت وزارت بهداشت هم دست آقایان است. از سطح رئیس دانشگاه تا سطح وزیر بهداشت هم همین آقایان هستند که درحالی که چون سیستم پزشکی ما از امریکا اقتباس گرفته شده است، در آنجا 90 تا 95 درصد روسای بیمارستان‌ها غیر پزشک هستند. زیرا بحث تعارض منافع، بزرگ‌ترین مشکلی است که باعث فروپاشی سیستم نظام سلامت ما شده است. جایی که پول و قدرت باشد، نظارت نباشد، فساد اجتناب ناپذیر است. همه داستان‌ها سر پول است. راهی هم که پیش روی پرستاران گذاشتند، پرستار هم می‌بیند که حقوق پایین است و مهاجرت می‌کند و 6هزار دلار را می‌گیرند. خیلی از پرستاران ترک شغل می‌کنند. 6تا7 هزار نفر از پرستاران هم رسما خانه نشین شده‌اند. آن تعدادی هم که کار می‌کنند، تا اعتراض می‌کنند از تخلفات اداری و سیستم‌های حراست و امنیتی احضارشان می‌کنند.

لزوم استخدام حداقل 100هزار پرستار

او با اشاره به اینکه ما به شدت دچار کمبود پرستار هستیم، افزود: در بیمارستان‌ها به‌ازای هر تخت باید ما دو پرستار داشته باشیم، که ما الان حدود یکی و بعضی جاها هشت دهم و نه دهم است. یعنی باید ما 100هزار نفر پرستار استخدام کنیم، تا مردم بتوانند حداقل خدمات را بگیرند. به‌رغم اینکه خروجی پرستاری باز است، تحت عنوان مهاجرت و ترک شغل و بازنشستگی، ورودی آن آخرین استخدامش برای سال 99 بوده است که 10 هزار نفر استخدام کردند. از سال گذشته تا امروز هم می‌خواهند استخدام کنند که نمی‌کنند. متاسفانه به بیماران آن قدری که باید، اهمیت داده نمی‌شود. وگرنه کمبود کادر پرستاری، مطالبه مردم است. الان واقعا مردم آسیب می‌بینند. متاسفانه مردم چون به حقوق سلامتشان آگاه نیستند، حقوق بدیهی که دولت تکلیف به تامین آن دارد. بحث تامین سلامتی جزو قانون اساسی ما است. دولت هم ماموریت را به وزارت بهداشت داده است و این ماموریت هم توسط کادر بهداشت و درمان، به‌خصوص پرستاری که بیش‌ترین خدمات بهداشتی درمانی را به صورت شبانه روزی ارائه می‌دهند، بیشترش برعهده پرستاران است و وظیفه‌اش است که اینها را حمایت کند. نه تنها از نظر مادی و معنوی پرستاران را حمایت نمی‌کنند، بلکه همیشه پرستاری را تحقیر کردند و برخورد می‌کنند.

شریفی مقدم با بیان اینکه خود پرستاران اصلا با اضافه کاری مخالف هستند، افزود: پرستاری با اصل اضافه کار مخالف است، مثلا پرستاری از کرمانشاه با من تماس گرفت که من سه فرزند دارم و همسرم هم نظامی است و نمی‌توانم اضافه کار بمانم، اما اضافه کار را به او تحمیل می‌کنند. درحالی که این اجبار، خلاف قانون است. اگر نروند هم طور دیگری آنها را اذیت می‌کنند. همین اضافه کار را دستاورد می‌دانند که 9 ماه معوقه را 6 ماه کردیم. اضافه کاری که با ارزش دلاری که هرروز تغییر می‌کند و 9 ماه پیش به اجبار به پرستار دادند، دستاورد این دولت بوده است که 9 ماه را به 6 ماه کاهش داده است.