اصلاح‌طلبان منتظر پالس مثبت حاکمیت برای انتخابات هستند | اصلاح‌طلبی به روش گذشته دیگر امکان‌پذیر نیست

به گزارش آرمان ملی آنلاین صوفی معتقد است: درباره روش و مشی آینده اصلاح‌طلبان بیانیه آقای خاتمی در15 بند وجود دارد که در این بیانیه هشدارهای لازم را داده‌اند. ایشان در این بیانیه به صراحت عنوان کردند که ادامه اصلاح‌طلبی به روش گذشته دیگر امکان پذیر نیست. همچنین عنوان کرده‌اند دیگر اجازه نخواهند داد اصلاح‌طلبان در قدرت حضور داشته باشند. این اظهارات به خوبی وضعیت آینده جریان اصلاحات و رویکردی که در پیش خواهد گرفت را نشان می‌دهد. به همین دلیل باید انتظارات خود را از جریان اصلاحات و مردم با واقعیت منطبق کنیم و در این راستا حرکت کنیم.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. 

گمانه‌زنی‌ها درباره رویکرد اصلاح‌طلبان نسبت به انتخابات مجلس آینده افزایش پیدا کرده است. به نظر شما اصلاح‌طلبان چه رویکردی نسبت به انتخابات آینده خواهند داشت؟ 

شرایط انتخابات مجلس آینده نسبت به انتخابات گذشته تفاوت‌های زیادی کرده است. در انتخابات گذشته اصلاح‌طلبان در حالی که اغلب کاندیدای مورد نظر آنها ردصلاحیت می‌شدند نیز در انتخابات حضور پیدا می‌کردند. انتخابات در نیمه ابتدایی دهه1390 به شکلی بود که مردم آمادگی جدی برای حضور در انتخابات داشتند. با توجه به عملکرد اصلاح‌طلبان در دو انتخابات ریاست جمهوری سال1384 و1388 که با تکثر کاندیدا از طرف اصلاح‌طلبان همراه بود که همین اشتباه باعث شکست آنها به خصوص در انتخابات1384 شد. شکست اصلاح‌طلبان در انتخابات سال84 نیز باعث روی کار آمدن دولت احمدی نژاد شد که در نهایت تبعات و آسیب‌هایی برای کشور به همراه داشت. تبعات دولت احمدی نژاد به اندازه‌ای برای کشور و مردم گران تمام شده بود که مردم تا مدت‌ها به خاطر عملکرد اصلاح‌طلبان در انتخابات از آنها عصبانی و ناراحت بودند.

در چنین شرایطی مردم از صندوق رأی قهر نکردند و همچنان با حضور در انتخابات به آینده امیدوار بودند. به همین دلیل مردم از اصلاح‌طلبان انتظار داشتند با کاندیدای واحد و لیست واحد وارد انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شوند. پیام مردم این بود که اصلاح‌طلبان از تشتت و چند دستگی به شدت پرهیز کنند. اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال92 این پیام را دریافت کردند و در حالی که آقای روحانی یک چهره اصلاح‌طلب نبود برای جلوگیری از تشتت از وی حمایت کردند و یا یک رویکرد واحد و منسجم در انتخابات به پیروزی دست پیدا کردند. این اتفاق در حالی رخ داد که کاندیدای حداقلی جریان اصلاحات نیز رد صلاحیت شده بود. با این وجود اصلاح‌طلبان برای اینکه دوران پرخطر و پر ضرر وزیان احمدی نژاد دوباره تکرار نشود به صورت منسجم وارد انتخابات شدند و با حمایت از آقای روحانی از تکرار چنین وضعیتی جلوگیری کردند.

این وضعیت در انتخابات مجلس در سال94 نیز ادامه داشت و در شرایطی که شورای نگهبان برخی از چهره‌های طراز اول اصلاح‌طلب را در سراسر کشور رد صلاحیت کرده بود اما اصلاح‌طلبان با همان رویکردی که در انتخابات ریاست جمهوری92 در پیش گرفتند در انتخابات مجلس نیز همین رویکرد را ادامه دادند و با لیست انتخاباتی وارد انتخابات شدند. هدف نیز این بود که شرایط مجلس گذشته تکرار نشود که در نهایت نیز موفق شدند. این وضعیت در انتخابات ریاست جمهوری سال96 نیز ادامه داد و با توجه به اینکه عملکرد دولت آقای روحانی در چهار سال نخست برای مردم و اصلاح‌طلبان قابل قبول بود ما مشاهده کردیم که میزان آرای آقای روحانی در انتخابات96 نسبت به انتخابات گذشته چهار میلیون نیز بیشتر شد. با این وجود پس از این مقطع زمانی شرایط تغییر کرد. 

شرایط چه تغییری کرد و چه عواملی در این تغییر نقش داشتند؟ 

پس از این مقطع زمانی آقای روحانی به عقبه خود بی‌اعتنا شد، به آنها پشت کرد، به وعده‌هایی که به مردم داده بود عمل نکرد و خط مشی که در دور اول ریاست جمهوری داشت را کنار گذاشت. پس از این وضعیت شش ماه بیشتر طول نکشید که مردم اعتراض کردند. در این دوره‌های انتخاباتی یکی از عوامل اصلی انتخابات یعنی انتخاب کنندگان وجود داشتند و در صحنه بودند. در این مقطع زمانی عوامل زیادی از جمله گرانی، تورم و سو مدیریتی که در کشور وجود داشت باعث شد که برخی با صندوق‌های رأی قهر کنند و به همین دلیل در انتخابات مجلس98 میزان مشارکت نسبت به گذشته کاهش داشت. در همین زمان بود که به دلیل گرانی قیمت بنزین در اعتراضاتی که صورت گرفت عده‌ای کشته شدند. این وضعیت تا پایان دولت آقای روحانی ادامه داشت. اتفاقی که در این مقطع زمانی رخ داد این بود که اصلاح‌طلبان پایگاه اجتماعی خود را از دست دادند.

در انتخابات ریاست جمهوری سال1400 که چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان رد صلاحیت شده بودند مردم به دلایلی که عنوان کردم با صندوق‌های رأی قهر کردند و میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری به پایین‌ترین حد خود در چهار دهه گذشته رسید. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی نشانه‌هایی از رویکرد و رفتار بخشی از جامعه و نشانه‌های موجود بیانگر این است که انتخابات آینده با همان میزان مشارکت دو انتخابات گذشته و شاید کمتر برگزار شود. در انتخابات98 و1400 ما شاهد مشارکت پایین مردم نسبت به دوره‌های گذشته در انتخابات بودیم، اما این وضعیت تغییر کرده و امروز مطالبات مردم وسیع‌تر شده است. 

وسیع‌تر شدن مطالبات مردم نسبت به انتخابات چه شرایطی را پیش روی کشور قرار می‌دهد؟ 

در شرایط کنونی نمی‌توان مطالبات مردم را مانند قبل از انتخابات98 یا1400 دانست، بلکه این مطالبات سطح وسیع‌تری به خود گرفته است. خواسته‌های مردم نسبت به مدیریت کشور تغییر کرده و تنها مختص به انتخابات نیست، اما آمار و ارقام و اتفاقاتی که در پاییز سال گذشته رخ داد نشان می‌دهد که درصد بالایی از جامعه نسبت به مدیریت اقتصادی کشور ناراضی هستند. نتیجه این وضعیت این است که یک رکن اصلی انتخابات که مردم هستند در واقع بخشی از آنها ناراضی هستند. رکن دیگر برگزاری انتخابات حاکمیت و نهادهای نظارتی هستند که تاکنون هیج تغییر رویه‌ای در آنها مشاهده نشده است. این در حالی است که انتقاداتی نسبت به رویکرد نهادهای نظارتی در انتخابات گذشته وجود داشته است.

کار به جایی رسید که اصولگرایان نیز در انتخابات1400 نسبت به رویکرد نهادهای نظارتی و حذف چهره‌های برجسته جریان اصولگرایی مانند علی لاریجانی انتقاد کردند. با این وجود تاکنون تغییر رویکردی به وجود نیامده که مردم را نسبت به حضور در انتخابات دلگرم‌تر کند. تنها اظهارات مقام معظم رهبری درباره انتخابات وجود داشته که خواستار برگزاری انتخابات پرشور و با مشارکت بالا هستند. این در حالی است که برخی اظهاراتی انجام داده‌اند که نشان دهنده تغییر رویه حاکمیت نسبت به انتخابات نبود. مثلا در جایی عنوان شده یکدستی قوا که در شرایط کنونی وجود دارد در آینده نیز وجود خواهد داشت. اظهاراتی که سبب پایین آمدن انگیزه مردم و جریان‌های سیاسی برای حضور در انتخابات می‌شود.

اظهارات رئیسی و حامیان دولت وی نشان می‌دهد این جریان سیاسی به دنبال این هستند که این حاکمیت یکدست همچنان ادامه پیدا کند. رکن دیگری که در انتخابات تأثیرگذار است انتخاب شوندگان است. این در حالی است که برخی از انتخاب شوندگان نیز با مشاهده اینکه تغییراتی در روند مدیریت کشور به وجود نیامده تمایل چندانی به حضور در انتخابات ندارند. البته زمزمه‌هایی مبنی بر این وجود دارد که دیگر قرار نیست گزینه‌های اصلاح طلب مانند گذشته به صورت گسترده ردصلاحیت شوند. 

این زمزمه‌ها به چه میزان جدی است و چه تأثیری در رویکرد اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات خواهد داشت؟ 

این زمزمه‌ها در حد گمانه‌زنی است و خود را به صورت عینی در تغییر رویه‌های نهادهای نظارتی فعلا نشان نداده است. فعلا نشانه و دلیلی وجود ندارد که روندی که در انتخابات98 و1400 در پیش گرفته شد در انتخابات آینده ادامه پیدا نکند. البته این نظر شخصی من است و نباید آن را به حساب جریان اصلاحات گذاشت. من هیچ روزنه‌ای برای برگزاری انتخابات رقابتی را مشاهده نمی‌کنم. جبهه اصلاحات هنوز وارد پروسه انتخابات مجلس نشده و در شرایط کنونی در حال‌ گذار از هیأت رئیسی قدیمی به هیأت رئیسه جدید است. به همین دلیل هنوز هیچ تصمیمی درباره حضور و یا عدم حضور و یا چگونگی حضور در انتخابات نگرفته و آنچه در رسانه‌ها مطرح می‌شود بیشتر دیدگاه شخصی افراد و به نوعی گمانه‌زنی است.

البته در این میان بیانیه آقای خاتمی در15 بند وجود دارد که در این بیانیه هشدارهای لازم را داده‌اند. ایشان در این بیانیه به صراحت عنوان کردند که ادامه اصلاح‌طلبی به روش گذشته دیگر امکان پذیر نیست. همچنین عنوان کرده‌اند که دیگر اجازه نخواهند داد که اصلاح‌طلبان در قدرت حضور داشته باشند. این هشدارها و اظهارات به خوبی وضعیت آینده جریان اصلاحات و رویکردی که در پیش خواهد گرفت را نشان می‌دهد. به همین دلیل باید انتظارات خود را از جریان اصلاحات و مردم با واقعیت منطبق کنیم و در این راستا حرکت کنیم. 

سوتیتر 

پس از انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم آقای روحانی به عقبه خود بی‌اعتنا شد، به آنها پشت کرد، به وعده‌هایی که به مردم داده بود عمل نکرد و خط مشی که در دور اول ریاست جمهوری داشت را کنار گذاشت. پس از این وضعیت شش ماه بیشتر طول نکشید که مردم اعتراض کردند. در این دوره‌های انتخاباتی یکی از عوامل اصلی انتخابات یعنی انتخاب کنندگان وجود داشتند و در صحنه بودند. در این مقطع زمانی عوامل زیادی از جمله گرانی، تورم و سوءمدیریتی که در کشور وجود داشت باعث شد که برخی با صندوق‌های رأی قهر کنند و به همین دلیل در انتخابات مجلس98 میزان مشارکت نسبت به گذشته کاهش داشت 

پیام مردم این بود که اصلاح‌طلبان از تشتت و چند دستگی به شدت پرهیز کنند. اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال92 این پیام را دریافت کردند و در حالی که آقای روحانی یک چهره اصلاح‌طلب نبود برای جلوگیری از تشتت از وی حمایت کردند یا یک رویکرد واحد و منسجم در انتخابات به پیروزی دست پیدا کردند. این اتفاق در حالی رخ داد که کاندیدای حداقلی جریان اصلاحات نیز رد صلاحیت شده بود. با این وجود اصلاح‌طلبان برای اینکه دوران پرخطر و پر ضرر و زیان احمدی نژاد دوباره تکرار نشود به صورت منسجم وارد انتخابات شدند و با حمایت از آقای روحانی از تکرار چنین وضعیتی جلوگیری کردند