بده بستان برای کاهش تنش‌ها | ایران در برابر رفع تحریم‌های اتحادیه اروپا غنی سازی را تعلیق می‌کند؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین چه آمریکا که علنا و رسما برجام 2015 را پایان یافته تلقی کرده و خواستار توافقی جدیدی با مفاد و جزئیات جدیدتر شده است و چه ایران که خواستار ادامه برجام 2015 با مفاد مندرج در آن است.  این آمریکایی‌ها بودند که از برجام خارج شدند، توافق را برهم زدند و در نتیجه با اعمال تحریم‌ها اجازه فعالیت موثر و مثبت طرفین اروپایی برجام را نیز سلب کردند. چرا که ایران به قرائت خود آژانس مو به مو به تعهدات و وظایف خود به برجام پایبنده بوده و از انجام آنها خودداری نکرده است و این طرف غربی بوده که تعهدات خود را نقض کرده و بر خلاف قطعنامه 2231 سازمان ملل تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرده است. لذا خواسته ایران برای احیای برجام 2015 و بازگشت به آن درخواستی غیر قانونی نیست و غربی‌ها نیز باید توافقی که خود زیر آن را امضا کرده‌اند بپذیرند.

البته نکته مهم در این زمینه این است که مهلت 8 ساله برداشتن برخی از محدودیت‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای برای ایران که تحت عنوان بند غروب برجام از آن یاد می‌شود در مهرماه سالجاری (اکتبر ۲۰۲۳) به پایان می‌رسد و طرفین در صورت ادامه برجام باید برای ادامه توافق یا رفتن به سمت توافقی جدید مجددا مذاکره کنند. با این تفاسیر می‌توان سفر اخیر علی باقری به امارات و مذاکره با هیأت تروئیکای اروپایی را نیز در این مسیر تحلیل کرد. چنانکه وی اخیرا با انریکه مورا، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا در مذاکرات وین نیز در همین خصوص به بحث و گفت‌وگو پرداخت است که به‌نظر می‌رسد این گفت‌وگوها موفقیت‌آمیز بوده باشد. چه اینکه علی باقری شامگاه چهارشنبه در توئیتر خود نوشت: «جلسه‌ای جدی و سازنده با انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در دوحه داشتم. در مورد طیفی از موضوعات از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها به بحث و تبادل نظر پرداختیم.» آنچه از بیان غربی‌ها در رسانه‌های مختلف نیز دیده می‌شود بیانگر این مهم است که سیگنال‌های مثبتی در جهت احیای برجام داده می‌شود و می‌توان به امیدواری برای از سرگیری مذاکرات در جهت احیای برجام رسید.

بیشتر بخوانید: انریکه مورا: برجام بهترین گزینه است

شتاب احیای برجام 

به نظر می‌رسد که شتاب برای احیای مذاکرات پیرامون برنامه هسته‌ای در حال ایجاد است. چنانکه به گفته سی.ان.ان یک منبع دیپلماتیک در این خصوص اظهار کرد: گفت‌وگوهای ایران و اتحادیه اروپا در روز چهارشنبه بر روی نکات کلیدی از جمله سطوح غنی‌سازی هسته‌ای و همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متمرکز بود. این منبع افزود: گفت‌وگوی دو روزه در دوحه بین انریکه مورا، دیپلمات اتحادیه اروپا و علی باقری کنی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، دارد به تحولات مثبت در بسیاری از موضوعات منجر می‌شود. این در حالی است که معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا در مذاکرات وین در صفحه توئیترش نوشت: «برای اتحادیه اروپا، برجام اگر تنها برنامه موجود نباشد، بهترین برنامه ممکن برای پرداختن به نگرانی‌های قانونی جامعه جهانی درباره برنامه هسته‌ای ایران در زمینه منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای است.»

این اظهارات انریکه مورا در پی دیدار اخیر او در دوحه با علی باقری معاون وزیر امور خارجه ایران و مذاکره‌کننده‌ ارشد ایران در مذاکرات وین مطرح می‌شود. مورا درباره این مذاکرات اظهار کرد: درباره گستره‌ای از مسائل دشوار دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی ازجمله مسیر پیش روی برجام تبادل نظرات خوبی درخصوص خلیج‌فارس، راهبرد اتحادیه اروپا، نماینده جدید اتحادیه اروپا در خلیج‌فارس، ایران و همچنان توافق میان ایران و عربستان داشتیم.

باقری نیز گفت‌وگوها با مورا را «جلسه‌ای جدی و سازنده» تلقی کرد که در آن در مورد طیفی از موضوعات از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها در مورد آن بحث و تبادل نظر شد. نمایندگان تروئیکای اروپایی نیز هفته پیش برای دومین بار پس از وقفه در مذاکرات رفع تحریم‌ها که از سپتامبر گذشته به‌دلیل تعلل طرف آمریکایی برای اخذ تصمیم‌های سیاسی، معطل مانده است، با آقای باقری دیدار کردند. این درحالیست که تغییر برخی از مواضع اطراف اروپایی که نشانه‌های آن را می‌توان در لغو کنفرانس گروهک تروریستی منافقین در پاریس و درنوردیدن ارودگاه این فرقه توسط پلیس آلبانی مشاهده کرد. 

تعهد اروپا به برجام 

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل در خصوص مسائل پیرامون احیای برجام و مذاکرات اظهار داشت: صحبت‌های اخیر  آقای انریکه مورا موضع جدیدی برای اتحادیه اروپا نیست. به طور کلی اتحادیه اروپا به عنوان منسجم‌ترین سازمان و نهاد منطقه‌ای در نظام بین‌الملل برجام را به عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دیپلماتیک چند جانبه خود در سال‌های اخیر می‌داند. هادی خسرو شاهین به «آرمان ملی» گفت: بنابراین تعهد به برجام سیاست اصولی و بنیادین اتحادیه اروپاست ولی در عین حال با وجود تاثیرگذاری تروئیکا بر روندهای تصمیم‌گیری در اتحادیه شاهد یکسری تفاوت دیدگاه با سیاست خارجی این نهاد منطقه‌ای هستیم. وی افزود: من آنچه تحت عنوان پیشرفت در مذاکرات توسط آقای انریکه مورا یا آقای باقری مطرح می‌شود را بیشتر نوعی بده بستان در قالب محدودسازی تنش می‌دانم که در آنجا ایرانی‌ها احتمالا در قبال تعلیق غنی سازی 60 درصدی و همکاری‌های بیشتر با آژانس امتیازاتی را در حوزه لغو یا تعلیق تحریم‌های  اتحادیه اروپا بدست بیاورند.