سوریه پس از سقوط اسد

سقوط ناگهانی دولت علوی سوریه و به قدرت رسیدن فردی که سال‌ها به عنوان رهبر یکی از خطرناک‌ترین سازمان‌های تروریستی تحت تعقیب جامعه جهانی بود، از وجود نفاق سیاسی در رفتار بازیگران منطقه‌ای و جهانی در رابطه با تفسیر پدیده تروریسم حکایت دارد. با اینکه حاکمیت 50 ساله علوی‌ها یعنی دوران حافظ اسد و بشار اسد همراه با موارد متعددی از نقض حقوق بشر بود، اما سوریه بیش از نیم قرن به عنوان محور جبهه پایداری در تقابل با رژیم صهیونیستی قرار داشت. سوریه در طول دوران حاکمیت علوی‌ها هرگز از آرمان‌های خود در دفاع از فلسطین و محور مقاومت عقب نشینی نکرد و سقوط غیر منتظره بشار اسد در واقع هزینه‌ای است که دولت سابق سوریه در پایبندی به آرمان‌های خود پرداخت کرد. سقوط دولت بشار اسد را شاید بتوان بزرگ‌ترین حادثه تراژیک یک قرن اخیر در غرب آسیا توصیف کرد. زیرا بجز جمهوری اسلامی اغلب کشورهای دوست دولت سابق دمشق، بشار اسد و به عبارتی سوریه را در برابر موج حملات بیرحمانه تروریست‌ها تنها گذاشتند. اکنون یکسال از این حادثه تاسف‌بار گذشته و سوریه در پرتو حاکمیت تحمیلی یک مجموعه کمتر شناخته شده با پیشینه تروریستی، وارد مرحله پیچیده و خطرناک سیاسی، اجتماعی و امنیتی شده است. در طول یکسال اخیر بیش از 5 هزار تن از نخبگان سیاسی، علمی، نظامی و امنیتی وابسته به علوی‌ها در مناطق ساحلی سوریه توسط عناصر وابسته به هیات تحریرالشام ترور شده‌اند. تقابل دروزی‌ها در منطقه سویدا با دولت مرکزی سوریه و ورود ارتش رژیم صهیونیستی به خاک سوریه به بهانه حمایت از اقلیت دروزی‌ها شرایط را در این کشور پیچیده‌تر کرد. شکل‌گیری یک سری جریان‌های مقاومت در ساحل سوریه برای تقابل با دولت مرکزی و گسترش موج نارضایتی در میان مسیحیان و دیگر اقلیت‌ها، این گمانه را تقویت می‌کند که سوریه در آینده نزدیک وارد چرخه جنگ داخلی پیچیده خواهد شد. از سوی دیگر نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا و غرب از احمدالشرع رئیس‌جمهوری خودخوانده سوریه خواسته‌اند تا ضمن صرف نظر کردن از حاکمیت سوریه بر جولان اشغال شده، به طرح صلح ابراهیم بپیوندد و اسرائیل را به رسمیت بشناسد. سفر اخیر احمدالشرع به آمریکا و فرانسه در راستای خارج ساختن سوریه از محور مقاومت و سپردن نقش تخریبی به این کشور برای تقابل با حزب‌ا... لبنان قابل تجزیه و تحلیل است. لذا مجموعه اتفاقات اخیر سوریه نشان می‌دهد که این کشور به سرنوشتی مشابه سودان و یا لیبی دچار خواهد شد و شخص احمدالشرع پس از انجام ماموریت‌های محوله نیز سرنوشتی مشابه سرنوشت محمد مرسی، رئیس‌جمهوری سابق مصر خواهد داشت.

حسن هانی‌زاده

تحلیلگر مسائل بین‌الملل