واکنش ها به خودسوزی جوان اهوازی

این جوان ۲۰ ساله، پس از آنکه تنها منبع درآمد خانواده‌اش یک دکه کوچک در محله زیتون اهواز توسط ماموران شهرداری جمع‌آوری شد در حالی‌که دادستانی تذکرات لازم را به شهرداری داده بود در اعتراض به این اقدام دست به خودسوزی زد و جان باخت. انتشار ویدئوی این رویداد در شبکه‌های اجتماعی، موجی از اندوه عمومی را برانگیخت و واکنش گسترده مقامات دولتی، از جمله رئیس‌جمهور، را در پی داشت. به دستور مستقیم ریاست‌جمهوری، کمیته‌ای ویژه برای بررسی حادثه تشکیل شد و شماری از مسئولان شهرداری اهواز از جمله شهردار منطقه و رئیس اجرائیات برکنار شدند. اما فراتر از جنبه تراژیک این واقعه، باید به ریشه‌های ساختاری آن پرداخت. خودسوزی «بالدی» نه صرفا نتیجه یک درگیری محلی، بلکه نماد آشکار بحران اقتصادی و فقر است که سال‌هاست در میان طبقات فرودست کشور جریان دارد. خوزستان استانی است که با وجود تولید بخش عظیمی از نفت، گاز و برق کشور، از کمترین میزان توسعه‌یافتگی و رفاه اجتماعی برخوردار است. نبود فرصت‌های شغلی پایدار، ضعف نظام حمایت اجتماعی و سیاست‌های ناعادلانه در توزیع منابع، موجب انتقادهای گسترده شده است. به‌نظر می‌آید مدیران و مسئولان در برخورد با متخلفان اقتصادی زورشان به دستفروش‌ها و مشاغل کوچک می‌‎رسد. در این مورد با بررسی واکنش‌ها و ابعاد حادثه با یکی از نماینده‌های ادوار مجلس در این مورد مصاحبه‌ کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

دلیل عقب‌ماندگی

هدایت‌ا... خادمی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی و نماینده ادوار مجلس در واکنش آخرین وضعیت اقتصادی شهروندان خوزستانی که خودسوزی جوان اهوازی یکی از نشانه‌های این وضعیت است، به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «خوزستان، همانند بسیاری از استان‌های دیگر کشور با مشکلات متعددی روبه‌رو است و باتوجه به منابع و امکانات موجود، هنوز توسعه‌ نیافته است. این تفاوت از دو جهت قابل بررسی است؛ نخست آنکه میزان توجه دولتمردان به این استان کمتر از حد انتظار است و دوم نگاه و عملکرد مسئولان استانی است که متاسفانه از مدیریت مطلوب و کارآمد فاصله دارد. مدیریت‌ها در استان معمولا ضعیف و بر مبنای گرایش‌های قومی، طایفه‌ای و گروهی شکل می‌گیرد. این مساله یکی از دلایل اصلی عقب‌ماندگی استان محسوب می‌شود». او در همین مورد ادامه می‌دهد: «با وجود تأکید بر استفاده از نیروهای بومی در مدیریت‌ها، در عمل، هنگامی‌که مدیریت‌ها به دست خوزستانی‌ها سپرده می‌شود، نتیجه مطلوب حاصل نمی‌گردد. اگر هم فردی بخواهد عملکرد مثبتی از خود نشان دهد، سازمان‌ها و نهادهای دیگر با او همراهی نمی‌کنند. از دیگر مشکلات اساسی، دخالت‌های بی‌مورد نمایندگان مجلس در امور اجرایی است، به‌ویژه در شهر اهواز. نمایندگان خوزستان، همانند بسیاری از نقاط کشور، در مسائلی دخالت می‌کنند که ارتباط مستقیمی با وظایف آنان ندارد، اما در اهواز این دخالت‌ها گسترده‌تر است». نماینده ادوار مجلس با انتقاد از روند بیکاری در شهری مانند اهواز اضافه می‌کند: «اهواز به‌دلیل بهره‌مندی از منابع مالی حاصل از نفت، از جمله «حق آلایندگی» و سایر درآمدهای مرتبط، دارای شهرداری‌هایی با منابع مالی قابل ‌توجه است. این موضوع باعث شده که در امور شهرداری‌ها نفوذ کنند. در نتیجه، تا زمانی‌که چنین سیاستی در مدیریت شهری وجود دارد تغییر در مدیریت شهری عملا امکان‌پذیر نیست. این مساله یکی از دلایل عقب‌ماندگی خوزستان است. استان خوزستان با وجود تولید روزانه نزدیک به سه میلیون بشکه نفت، دارابودن حدود ۲۳ واحد پتروشیمی و پالایشگاه، تولید گسترده برق، رتبه نخست کشور در تولید گندم، صنایع فولاد متعدد و نقش مهم در اقتصاد ملی، هنوز با مشکلات فراوانی دست‌وپنجه نرم می‌کند. این استان، علاوه بر آلودگی شدید زیست‌محیطی، از آلودگی مدیریتی نیز رنج می‌برد؛ به‌گونه‌ای که مدیران ناتوان و ناکارآمد خود به بخشی از مشکل تبدیل شده‌اند». خادمی گفت: «در خوزستان، معمولا مدیرانی منصوب می‌شوند که عملکردشان نه‌تنها در جهت پیشرفت استان نیست، بلکه گاه به ضرر آن نیز تمام می‌شود. متاسفانه ساختار مدیریتی و سیاسی موجود اجازه نداده است خوزستان در مسیر توسعه واقعی قرار گیرد و البته زیرساخت‌های خود را هم از دست داده است. امیدواریم در ادامه کارآمدی به استان بازگردد و بتواند روند مطلوبی را در اشتغال شاهد باشیم».

واکنش پزشکیان

ابعاد این رخداد آنقدر گسترده بود که واکنش‌های زیادی به‌همراه داشت در این مورد رئیس‌جمهور هم واکنشی داشت. مسعود پزشکیان در پی درگذشت «احمد بالدی» جوان اهوازی که در هفته گذشته، اقدام به خودسوزی کرده بود، با صدور دستوری خطاب به وزیر کشور، از او خواست پیام تسلیت و ابراز همدردی‌اش را به خانواده او ابلاغ کند. رئیس‌جمهور همچنین از اسکندر مومنی خواست که به فوریت کمیته ویژه‌ای برای بررسی دقیق ابعاد این ماجرا و نیز پیگیری تسریع در برخورد قاطع با خاطیان در این رخداد تلخ و جلوگیری از تکرار احتمالی رخدادهای مشابه تشکیل و اقدامات لازم برای دلجویی از خانواده بالدی و کمک به تسکین آلام آنان صورت گیرد.

حادثه از زبان دادستان

مسئولان استانی تلاش کردند تا با مدیران خاطی برخورد کنند ولی این اعمال قانون به‌نوعی نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب محسوب می‌شود. در این مورد امیر خلفیان، دادستان عمومی و انقلاب اهواز در رابطه با حادثه خودسوزی جوان اهوازی، اظهارکرد: «این جوان اهوازی یک مغازه متعلق به شهرداری را در اطراف پارک زیتون اجاره کرده بود. با انقضای مهلت قرارداد و با توجه به اینکه طرح گسترش این پارک در دستور کار شهرداری اهواز بوده، در چندین مرحله از ناحیه شهرداری به این جوان تذکر داده شده و از او می‌خواهند که مغازه را تخلیه و به شهرداری تحویل دهد که متاسفانه این جوان به این موضوع توجه نکرده و از تخلیه مغازه خودداری می‌کند. در همین رابطه گزارشی از سوی شهرداری به معاونت حقوق عامه دادستانی اهواز واصل شده و معاون دادستان اهواز نیز به کلانتری محل دستور می‌دهد که تخلیه این واحد با رعایت کامل موازین قانونی، حقوقی، شرعی و حقوق شهروندی، صیانت از اموال نامبرده، در زمان مناسب و بدون هیچگونه تنشی انجام شود. شهرداری بدون توجه به تاکیدات مقام قضائی، شروط تعیین شده و به‌صورت خودسرانه و در زمان نامناسب مجددا برای تخلیه این واحد به محل موردنظر مراجعه می‌کند. این جوان ظاهرا از قبل مقداری بنزین را تهیه و در مغازه نگهداری کرده بود که متاسفانه در حین عملیات تخلیه مغازه، اقدام به خودسوزی می‌کند. بر اساس فیلم‌هایی که دوربین‌های مداربسته از محل حادثه ضبط کرده‌اند آتش بلافاصله توسط عوامل اجرائیات شهرداری خاموش و این جوان به مراکز درمانی منتقل می‌شود».

دستگیری و برکناری شهردار

با در نظرگرفتن اینکه «خلفیان»، دادستان عمومی و انقلاب پیش‌تر خبر بازداشت شهردار و مسئول اجرائیات شهرداری منطقه ۳ اهواز را داده و اعلام کرد ‌که این دو نفر در حال حاضر با قرار وثیقه آزاد هستند. برای 3 نفر دیگر نیز دستور جلب به دادرسی صادر شده است که با قرار وثیقه آزاد شدند. چند نفر نیز که در فضای مجازی به‌دنبال ایجاد تنش و آشوب بودند؛ دستگیر شدند و در حال حاضر با قرار کفالت آزاد هستند. در همین مورد استانداری خوزستان با اعلام خبر استعفای شهردار، از برکناری تعدادی از مقامات شهرداری اهواز خبر داد. استانداری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «به اطلاع هم‌استانی‌های گرامی می‌رساند رضا امینی، شهردار اهواز از سمت خود کناره‌گیری کرد. همچنین معاون خدمات شهری شهرداری، شهردار منطقه ۳، معاون شهرداری منطقه ۳ و مسئول اجرائیات شهرداری اهواز از سمت خود برکنار شدند.