«آرمان ملی» در گفت‌وگویی بررسی می‌کند
ارسال پیام‌های متناقض از آمریکا
آرمان ملی- گروه سیاسی: در روزهای بعد از جنگ ایران و غربی‌ها صحنه سیاسی و دیپلماتیک منطقه بار دیگر شاهد تنش‌هایی تازه میان ایران و ایالات متحده است.
پس از آنکه آمریکا به اقدامی نظامی علیه مواضع ایران دست زد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور شخصاً مسئولیت آن را بر عهده گرفت، روابط دو کشور بیش از پیش وارد مرحله‌ای از ابهام، بی‌اعتمادی و تنش شد. این اقدام نه تنها در عرصه بین‌المللی با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو گردید، بلکه در داخل ایران نیز موجب شد تا فضای سیاسی کشور در برابر هرگونه پیشنهاد مذاکره‌ای از سوی واشینگتن با تردید و بدبینی همراه شود.
در حالی‌که آمریکا مدعی است هدف از فشارها و اقدامات خود، بازگرداندن ایران به میز مذاکره و رسیدن به توافقی «جامع‌تر» است، اما واقعیت میدانی و تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که سیاست فشار حداکثری و تهدید، نتیجه‌ای جز افزایش بی‌اعتمادی نداشته است. از نگاه ایران، کشوری که با اقدام نظامی مستقیم به منافع و امنیت ملی‌اش حمله کرده و سپس با طرح خواسته‌هایی فراتر از تعهدات پیشین، به دنبال مذاکره است، نمی‌تواند شریک قابل اعتمادی در گفت‌وگوهای دیپلماتیک باشد. افزون بر این، پذیرش مسئولیت رسمی حمله از سوی شخص رئیس‌جمهور آمریکا، چهره‌ای تهاجمی‌تر از سیاست واشینگتن را به نمایش گذاشت و این مسئله، راه هرگونه گفت‌وگوی مبتنی بر احترام متقابل را دشوارتر کرده است. اکنون در چنین فضایی، مذاکرات احتمالی میان دو کشور در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. هرچند برخی از واسطه‌ها و قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تلاش دارند از شدت تنش‌ها بکاهند و زمینه گفت‌وگو را فراهم آورند، اما فاصله دیدگاه‌ها و نبود اعتماد سیاسی عمیق، مانع از هرگونه پیشرفت ملموس شده است. در واقع، تا زمانی که آمریکا به سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه و مطالبه‌محور خود ادامه دهد و از زبان فشار و تهدید به عنوان ابزار مذاکره استفاده کند، بعید است ایران حاضر شود پای میز گفت‌وگویی بنشیند که از پیش نتیجه آن به نفع طرف مقابل طراحی شده است. به این ترتیب، روند پرابهام روابط و مذاکرات ایران و آمریکا همچنان ادامه دارد و چشم‌انداز روشنی برای خروج از این وضعیت پیچیده، دست‌کم در کوتاه‌مدت، به نظر نمی‌رسد.
بی‌اعتمادی به واشینگتن
منصور حقیقت‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و عضو ادوار کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «توجه داشته باشید که دستگاه دیپلماسی ایران را نباید تنها به مذاکره و ارتباط‌‌های بین‌المللی با غرب گره بزنیم در این مورد باید تاکید کنم که در جهان کشورهای بی‌شماری حضور دارند. چین، روسیه، هند، پاکستان و کشورهای آفریقایی و سایر کشورهای جهان روابط نزدیکی داریم که با همین اهرم‌ها تاکنون توانسته‌ایم تحریم‌ها را دور بزنیم. این نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی هرگز دیپلماسی را تعطیل نخواهد کرد. موضع جمهوری اسلامی این است که با کسی که شبانه کشور ما را بمباران می‌کند نمی‌تواند با حسن نیت وارد مذاکره شود. در ادامه اما ما با دنیا رابطه بسیار خوبی داریم و باید آن را بهتر و قوی‌تر کنیم؛ راه دیپلماسی راه معقول و منطقی است که با توجه به تحرکات دستگاه دیپلماسی و همچنین دبیرخانه شورای امنیت باید تاکید کنیم که دیپلماسی ایران هرگز تعطیل نخواهد شد.»
او در مورد اقداماتی که آمریکا باید برای بهبود روابط با تهران انجام دهد و همچنین کنترل تندروهای مخالف برجام ادامه می‌دهد: «باتوجه به روند دهه‌های اخیر که هربار با واشینگتن وارد مذاکره شدیم به‌نتیجه‌ای نرسیدیم. با این وجود تاکید می‌کنم که آمریکا باید اعتماد ایران را جلب کند. اینکه ایران چطور می‌تواند به کشوری که در کشاکش مذاکرات زیر میز گفت‌وگو زد و برجام را به هم زد، اعتماد کند؟ در صورتی که چنین اعتمادی ایجاد شود، شک نکنید توافق در دسترس خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران، به استثنای رژیم صهیونیستی، آمادگی دارد با تمامی کشورها بر اساس تأمین منافع ملی وارد مذاکره شود. اما سوال این است که آیا دولت قادر خواهد بود در برابر تندروهایی که مخالف مذاکرات هستند ایستادگی کند؟ واقعیت این است که دولت در این زمینه به تنهایی با محدودیت‌های جدی مواجه است. کنترل یا مدیریت جریان‌های تندرو به تنهایی برای دولت دشوار است و همین مسئله می‌تواند روند مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد.»
دور از مذاکره
فضای پرابهام مذاکراتی بین ایران و آمریکا همچنان پابرجا است و در این مورد تهران، واشینگتن را عاملی برای بی‌ثباتی دیپلماسی می‌داند و در این مورد سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر امور خارجه معتقد است که آمریکا از طریق کشورهای طرف سوم پیام‌های متناقضی درباره مذاکرات هسته‌ای می‌فرستد. او که در دوازدهمین نشست راهبردی ابوظبی حضور داشت گفت: «تنها در چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری، دستیابی به یک توافق ممکن است. باتوجه به اقدامات واشینگتن بر علیه ایران، فعلا در نقطه مذاکره قرار نداریم. باید تاکید کنم که جمهوری اسلامی بر سر مسائل امنیت ملی مصالحه نخواهد کرد. موضع تهران مبنی بر اینکه ایران به دنبال تسلیحات اتمی نیست. ایران به برنامه هسته‌ای مبتنی بر توان داخلی خود افتخار می‌کند.» خطیب‌زاده همچنین در این نشست تصریح کرد که «تهران می‌خواهد به سمت بهبود روابط با کشورهای همسایه در منطقه پیش برود.»
ارسال نظر