پشت پرده بانک آینده

 اعلام بدهی ۷۵۰ هزار میلیارد تومانی این بانک از زبان مدیرکل نظارت بانکی بانک مرکزی، تنها یک عدد نیست، این صدای شکستن قواعد در یک بازی فساد و مفسده است. عدد ۷۵۰ هزار میلیارد تومان، معادل نیمی از بودجه عمومی کشور است. این رقم، همان دارایی ملی است که باید صرف آموزش، سلامت و رفاه میلیون‌ها ایرانی شود، اما اکنون در چاه ویل پروژه‌های نمایشی و وام‌های کلانی ناپدید شده که نه برای تولید که برای تکثیر ثروت برای عده‌ای خاص طراحی شده بودند. اعلام اینکه بیش از ۷۴ هزار میلیارد تومان از تسهیلات این بانک، تنها به پروژه ایران‌مال تزریق شده، گویای تمام ماجراست. ایران‌مال برای اکثر مردم، نه اشتغالی آفرید و نه رفاهی. این پروژه عظیم، در عمل به «ویترینی برای شست‌وشوی پول» و سرمایه‌گذاری شخصی شبکه‌ای خاص با پول مردم تبدیل شد. عجیب نیست اگر گفته شود که بانک آینده یک ماشین توزیع رانت بود. تسهیلات بی‌ضمانت، پروژه‌های ساختگی و وام‌های معوق، همه و همه، ابزاری برای توزیع قدرت و ثروت در میان اشخاص حقیقی و حقوقی وابسته به بدنه یا حاشیه قدرت بوده است. امروز، بسیاری از این افراد در امنیت و آسایش بسر می‌برند، در حالی که بار این ورشکستگی بر دوش سپرده‌گذاران بی‌پناه و اقتصاد ملی افتاده است. بانک مرکزی که امروز خود را در جایگاه قاضی نشان می‌دهد، سال‌ها با سکوت و تمدید مجوزهای متعدد، به اقدامات این بانک مشروعیت بخشیده است. فساد در بانک آینده یک تصادف نبود، نتیجه یک قرارداد نانوشته بین ثروت و قدرت بود که نهاد ناظر نیز در آن درگیر بود و اکنون، در اقدامی که باید نقطه پایان این پرونده باشد، شاهد انحلال رسمی بانک آینده و ادغام کامل آن در بانک ملی هستیم، اما این اقدام نه تنها راه حل بحران نیست، بلکه خود بخشی از مشکل است. این ادغام به معنای واقعی کلمه، انتقال بدهی‌های یک بنگاه با فرجامی شکست خورده به جیب مردم است. پرونده هزاران میلیارد تومان قابل پیگیری، با عوض شدن یک تابلوی بانکی بسته نمی‌شود، تنها در کشوی میزی دیگر در بانکی بزرگ‌تر بایگانی می‌شود. اگر امروز در برابر این الگو نایستند و شفافیت کامل درباره تمامی وام‌گیرندگان کلان و طرح‌های صوری را طلب نکنیم، فردا شاهد تولد «بانک آینده‌ای» دیگر با نامی جدید خواهیم بود. بانک آینده، گذشته تاریک نظام بانکی ما نیست، هشدار واضحی برای آینده‌ای است که اگر هشیار نباشیم، تکرار خواهد شد. سرنوشت بانک آینده که معیوب شکل گرفت و فعالیتش ناصحیح ادامه یافت و به یک عبارت ۷۵۰ هزار میلیارد تومان و به عبارت دیگری ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان بدهی برای ملت و کشور به بار آورد و سرانه برای هر ایرانی بیش از ۹ و یا بیش از ۱۰ میلیون تومان خسارت به بار آورد، علامتی از ناکارآمدی شفاف فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی برای چند دولت اخیر است.

علی‌محمد نمازی

فعال سیاسی