«آرمان ملی» در گفت‌وگویی اظهارات رئیس‌جمهوری را بررسی می‌کند
جوسازی برای پاستور در مسیر چابک‌سازی
آرمان ملی- گروه سیاسی: «چابک‌سازی دولت» یکی از مفاهیم کلیدی در حکمرانی نوین است که هدف آن افزایش کارایی، شفافیت و پاسخگویی نظام اداری در برابر نیازهای جامعه است.
در ایران نیز، ضرورت اصلاح ساختار دولت و حرکت به‌سوی چابکی و بهره‌وری، سال‌هاست مورد تأکید کارشناسان و سیاست‌گذاران قرار دارد. در برنامه توسعه هفتم کشور، این موضوع به‌عنوان یکی از محورهای اصلی تحول در نظام اداری و مدیریتی مطرح شده است؛ چرا که سنگینی ساختار بروکراتیک، کندی تصمیم‌گیری، موازی‌کاری نهادها و ضعف در نظارت، به یکی از موانع عمده پیشرفت و توسعه تبدیل شده است. در دولت کنونی، چهاردهم نیز رئیس‌جمهوری بر لزوم چابک‌سازی دولت تأکید ویژه‌ای دارد و آن را شرط لازم برای تحقق عدالت، کارآمدی و بهبود خدمات عمومی می‌داند. او معتقد است که بدون اصلاح ساختارهای ناکارآمد و بازتعریف نقش دولت در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، هیچ برنامه توسعه‌ای به نتیجه نخواهد رسید. با این حال، اجرای چنین اصلاحاتی همواره با مقاومت‌هایی روبه‌رو است. هر تلاشی برای کوچک‌سازی دولت، کاهش تصدی‌گری، حذف رانت‌ها و شفاف‌سازی فرایندها، منافع گروه‌هایی را تهدید می‌کند که سال‌ها از ساختار پیچیده و غیرچابک اداری بهره‌مند بوده‌اند. به‌همین دلیل، هر گامی در جهت تغییر، می‌تواند با حاشیه‌سازی و مخالفت روبه‌رو شود؛ وضعیتی که امروز نیز دولت پزشکیان با آن دست به گریبان است. چابک‌سازی دولت تنها یک شعار مدیریتی نیست، بلکه ضرورتی است برای پاسخ به تحولات پرشتاب جهانی و نیازهای فزاینده جامعه ایرانی. در شرایطی که فناوری‌های نوین، ارتباطات گسترده و انتظارات عمومی در حال دگرگونی هستند، ساختارهای سنتی و سنگین دیگر پاسخگو نیستند. چابک‌سازی به معنای ایجاد دولتی هوشمند، شفاف و مردم‌محور است که بتواند با استفاده از فناوری، تفویض اختیار، تمرکز بر نتایج و اصلاح نظام تصمیم‌گیری، به‌سرعت و دقت عمل کند. باتوجه به این توضیحات وعده چابک‌سازی دولت نه‌تنها یک اقدام اداری بلکه یک تحول بنیادین در نحوه حکمرانی است. اگرچه تحقق آن نیازمند اراده سیاسی، اجماع ملی و پشتوانه قانونی است، اما می‌تواند نقطه عطفی در مسیر تحقق اهداف برنامه توسعه هفتم و بازسازی اعتماد عمومی به نظام اداری کشور باشد. در ادامه این گزارش با یکی از تحلیل‌گران سیاسی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
دولت و خصوصی‌سازی
حسین کنعانی‌مقدم، تحلیل‌گر مسائل سیاسی در این مورد که چرا دولت باید روند چابک‌سازی را در دستور کار قرار دهد، به خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «خصوصی‌سازی و اهمیت آن می‌رساند که دولت باید با اتکا به این اهمیت حضور مردم در حکمرانی دست به چابک‌سازی بزند. باید اشاره کنیم که مقام معظم رهبری چندین سال است که شعارهای سال را بر اساس مسائل اقتصادی و برای بهبود معیشت مردم اعلام می‌کنند. روش‌هایی که عمدتا مورد استفاده قرار می‌گیرد به این شکل است که دولت رقیب بخش خصوصی می‌شود و وقتی بخش خصوصی وارد مباحث اقتصادی و تولید می‌شود، با رقیب قدرتمندی که منابع مالی مثل ارز و نفت در اختیارش است مواجه می‌شود به همین جهت از رقابت با بخش دولتی ناتوان خواهد بود باید به این مورد تاکید کنید که اصول نگاه دولت به اقتصاد نباید در حوزه‌های که بخش خصوصی توانایی دارد رقابتی باشد این نشان می‌دهد دولت باید در بسیاری از موارد دست به‌عقب‌نشینی اقتصادی بزند» این تحلیل‌گر سیاسی در همین مورد با تقسیم‌بندی اقتصاد ادامه می‌دهد: «درست است که اقتصاد سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی دارد اما در بحث اقتصاد مقاومتی، هدف‌گذاری این بوده که اقتصاد، خصوصی شود ولی همچنان تعلل دولت‌‌ها را مشاهده می‌کنیم که به ضرر کشور است و هنوز دولتی‌ها در اقتصاد حضوری پررنگ دارد. رئیس‌جمهوری باید در مقابل‌شان مقاومت کند. اقتصاد مردمی زمانی اتفاق می‌افتد که تولید، مردمی شود. به همین دلیل به نظرم دولت باید تمام امکانات خود را در بحث توانمندسازی بخش خصوصی و برداشتن موانع تولید به‌کار گیرد. ما در حوزه تولید که در دست دولتی‌ها است شرایط خوبی نداریم و این نشان می‌دهد که باید به‌سمت اقتصادی برویم که تولید آن توسط مردم انجام گیرد و این هدف با جدیت دنبال شود و به‌نظر می‌رسد دولت اولین کاری که باید در برنامه‌ای خود لحاظ کند، این است که سیاست‌ها، برخوردها، عدالت‌ها و حمایت‌ها را از بخش خصوصی بیشتر کند». او در این مورد که مجلس هم باید در این راه به دولت کمک کند، اضافه می‌کند: «مجلس هم باید در این زمینه با دولت همکاری داشته باشد. طبق مواد ۱۰۵ و ۱۰۶ قانون برنامه هفتم، دولت باید سالانه سه درصد کوچک کرده و پنج درصد از فضاهای اداری را کم کند که هنوز شاهد چنین چیزی نیستیم. این برنامه در هر صورتی باید انجام شود و این پروژه به پایان برسد».
نتیجه عملکرد اشتباه
کاهش هزنیه‌ها و از دور خارج‌کردن برخی مجموعه‌ها همواره یکی از رویاهای جمهوری اسلامی بوده است. مسعود پزشکیان، ریاست جمهوری که از ابتدای روی کارآمدن دولتش در تلاش برای کوچک‌‌کردن مجموعه نهاد ریاست‌جمهوری است در آیین «گرامیداشت آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ دانشگاه‌ها، مراکز آموزشی و پژوهشی سراسر کشور» گفت: «من دغدغه مشکلات انباشته را داشتم و برای حل آنها اینجا هستم. عهد کرده‌ام که برای حل مشکلات همه توان خود را به کار بگیرم و تا پای جان در این راه خواهم ایستاد. از دانشجویان و اساتید می‌خواهم کلاس و درس را با محوریت فراگیری مهارت‌هایی دنبال کنند که بتوان با استفاده از آنها مشکلات امروز و فردای کشور را رفع کرد. انتظار ما از دانشگاه این است که خود را به نسل جدید دانشگاه‌ها ارتقا داده و درس و تحصیل را به شکل مساله‌محور دنبال کند. مشکلات فعلی، حاصل عملکرد غلط در اداره کشور هستند. نظام اداری کشور بسیار فربه، ناکارآمد و کُند است و تامین هزینه‌های جاری آن خود یکی از دلایل جدی و مهم ایجاد و افزایش تورم است؛ هر بخش این نظام فربه را هم که می‌خواهیم اصلاح و حذف کنیم، علیه ما جوسازی می‌شود». پزشکیان بار دیگر همه دانشگاهیان را به ارائه راهکارهای جامع برای حل مشکلات کشور فراخواند و بیان داشت: «قدم اول این است که مساله را بشناسیم و آن را به گونه‌ای تعریف کنیم که قابل حل باشد. باید همه عوارض و پیش‌آمدهای احتمالی را لحاظ، بررسی و راهکارهای لازم را برای مواجهه با آنها ارائه کرد».
ارسال نظر