«آرمان ملی»، آخرین تحولات بین‌المللی را تحلیل می‌کند
رویای صلح در اروپا
آرمان ملی- گروه سیاسی: در پی شروع جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، اروپا در هفته‌های اخیر بار دیگر در آستانه بحرانی امنیتی قرار گرفته است که یادآور دوران جنگ سرد است. شکاف ژئوپلیتیکی میان مسکو و غرب، به‌ویژه با تداوم تحریم‌ها، رقابت تسلیحاتی و فشارهای اقتصادی، سایه‌ای از ناامنی بر سراسر قاره سبز انداخته است.
در چنین شرایطی همان‌طوری که در ادامه اشاره خواهیم کرد سخنان نخست‌وزیر مجارستان، مبنی بر ضرورت دستیابی به صلح و آتش‌بس در اروپا، هرچند از منظر انسانی ستودنی است، اما در نگاه واقع‌گرایانه، بیشتر به رؤیایی دوردست می‌ماند تا یک برنامه سیاسی عملی. اوکراین در دهه اخیر به صحنه اصلی تقابل روسیه با نظم امنیتی غرب تبدیل شده است. مسکو با اشغال بخش‌هایی از خاک این کشور و اعمال نفوذ نظامی و سیاسی، در پی بازتعریف جایگاه خود در ساختار قدرت جهانی است. در مقابل، اتحادیه اروپا و ناتو از اوکراین به‌عنوان خط مقدم دفاع از نظم لیبرال غربی یاد می‌کنند. در نتیجه، قاره اروپا اکنون درگیر نوعی جنگ ترکیبی است جنگی که نه‌تنها در میدان‌های نبرد، بلکه در عرصه‌های سایبری، رسانه‌ای و اقتصادی جریان دارد. حملات سایبری به زیرساخت‌های اروپایی، عملیات اطلاعاتی روسیه و تهدیدهای انرژی، ابزارهای جدیدی هستند که تنش را از سطح نظامی به درون جوامع اروپایی کشانده‌اند. در ادامه این گزارش به آخرین تحولات جنگی قاره سبز اشاره خواهیم کرد.
گسترش جنگ در اروپا؟
تحلیل‌های امنیتی نشان می‌دهد که احتمال حمله مستقیم روسیه به کشورهای عضو ناتو در کوتاه‌مدت پایین است، زیرا چنین اقدامی به‌طور حتم پاسخ نظامی گسترده غرب را در پی خواهد داشت. با این حال، تهدیدات غیرمستقیم، از جمله تحریک در مناطق مرزی، خرابکاری در خطوط انرژی و بی‌ثبات‌سازی سیاسی از درون، می‌تواند به‌مرور دامنه بحران را گسترش دهد. طبق برخی برآوردها، روسیه تا اواخر دهه جاری میلادی ممکن است توانایی اجرای عملیات بزرگ‌تر علیه ناتو را داشته باشد. از سوی دیگر، افکار عمومی در اروپا و آمریکا نیز نگران این توانایی هستند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که نزدیک به نیمی از مردم غرب احتمال وقوع جنگ جهانی سوم را در 10 سال آینده ممکن می‌دانند. این نگرانی نه از سر توهم، بلکه بازتاب واقعیتی است که در آن جنگ اوکراین به آزمونی برای آینده نظم جهانی بدل شده است.
آرزوی صلح در اروپا
در میان دولت‌های اروپایی، مجارستان به رهبری ویکتور اوربان موضعی متفاوت اتخاذ کرده است. او بارها خواهان پایان سریع جنگ و آغاز مذاکرات صلح شده و حتی تأکید کرده است که این بحران باید با توافقی میان واشینگتن و مسکو حل شود. اوربان معتقد است که تداوم جنگ، اروپا را به‌سوی نابودی اقتصادی و انزوای سیاسی سوق می‌دهد. او دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا را «تنها رهبر توانمند برای برقراری صلح» توصیف کرده است. اما منتقدان در اروپا، این مواضع را نوعی تساهل در برابر تجاوز روسیه می‌دانند و می‌گویند چنین توافقی، در عمل، مشروعیت‌بخشی به سیاست تهاجمی کرملین خواهد بود.
نخست‌وزیر مجارستان پس از اجلاس غزه در مصر گفت که برقراری صلح در اروپا باید گام بعدی باشد و تأکید کرد که این امر تنها از طریق مذاکره قابل دستیابی است.
نخست‌وزیر مجارستان که یکی از متحدان کلیدی ترامپ در اروپاست، بعد از پایان مراسم شرم‌الشیخ در رسانه‌های اجتماعی نوشت: سلاح‌ها خاموش شده‌اند، گروگان‌ها (زندانیان صهیونیست) آزاد شده‌اند و صلحی بی‌سابقه در خاورمیانه حاکم شده است. رئیس‌جمهور ترامپ این کار را کرد! اکنون نوبت اروپاست. موفقیت ترامپ ثابت می‌کند که مذاکرات هرگز نباید کنار گذاشته شوند. بدون مذاکره، صلحی وجود ندارد. وقت آن است که ما، اروپایی‌ها، از الگوی ترامپ پیروی کنیم!
نقش ترامپ
نقش آمریکا در امنیت اروپا همچنان تعیین‌کننده است. از زمان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده ستون اصلی دفاع از اروپا بوده است، اما در سال‌های اخیر تمرکز واشینگتن بر منطقه آسیا و رقابت با چین، سبب شده برخی کشورهای اروپایی احساس کنند که دیگر نمی‌توانند تنها به حمایت آمریکا تکیه کنند. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، این تردیدها تشدید شد. او بارها تهدید کرد که در صورت عدم افزایش هزینه‌های دفاعی اروپا، حمایت نظامی آمریکا کاهش خواهد یافت. همچنین تمایل ترامپ به گفت‌وگوی مستقیم با ولادیمیر پوتین نگرانی‌هایی را درباره احتمال تضعیف اتحاد ناتو و نادیده گرفتن منافع متحدان اروپایی برانگیخت. بازگشت احتمالی او به کاخ سفید نیز اکنون به یکی از متغیرهای مهم در محاسبات سیاسی اروپا بدل شده است.
اروپا بر لبه پرتگاه
بنابر رخدادهای اخیر باید بگوییم که اروپا در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود قرار دارد. جنگ اوکراین نه‌فقط مرزهای نظامی، بلکه بنیادهای فکری و سیاسی قاره را نیز به چالش کشیده است. در حالی که رهبران اروپایی میان بازدارندگی در برابر روسیه و تلاش برای صلح سرگردانند، رؤیای صلح پایدار همچنان در گرو واقع‌گرایی سیاسی، انسجام قاره‌ای و استقلال راهبردی اروپا از آمریکا است.
خواسته اوربان برای صلح در اروپا گرچه آرمانی و انسان‌دوستانه است، اما در شرایط کنونی، بیشتر به آرزویی اخلاقی شباهت دارد تا طرحی عملی. تا زمانی که بی‌اعتمادی میان شرق و غرب پابرجاست و قدرت‌ها از صلح به‌عنوان ابزار تاکتیکی استفاده می‌کنند، صلح واقعی در اروپا هنوز در افق دوردست قرار دارد.
ارسال نظر