جولان جنگنده‌های ناتو در مرز روسیه

 مشاهده پهپادهای روسی در خاک کشورهای اروپایی از جمله لهستان، رومانی و استونی، عبور از مرزهای هوایی ناتو و حتی مانور اخیر جنگنده‌های نانوی روسیه در مرزها، همه حکایت از آن دارند که به یک جنگ تمام عیار در قاره سبز نزدیک می‌شویم. در کنار میدان نبرد زمینی در اوکراین که روزبه‌روز با حملات گسترده پهپادی و موشکی بر زیرساخت‌های انرژی تشدید می‌شود، یکی از پرسش‌های اساسی امروز اروپا این است: مرزهای امروز قاره چقدر امن‌اند؟ آیا در عملیاتی فراتر از درگیری مستقیم، روسیه در حال آزمودن اراده ناتو و واکنش متحدان اروپایی است؟ از سوی دیگر، جریان فشار دیپلماتیک اروپایی‌ها در استفاده از دارایی‌های روسی متوقف شده، همزمان با تلاش گسترده برای تأمین پشتیبانی نظامی و هواپدافندی برای اوکراین، نشان می‌دهد که اروپا نه تنها در موقعیت دفاعی بلکه در موقعیت انتخاب فعال میان دو مسیر بازدارندگی یا اجتناب از تشدید قرار دارد. در چنین شرایط پرتنشی، اروپا در یک دوراهی تاریخی قرار دارد. اینکه آیا تنش به یک جنگ فراگیر با روسیه تبدیل خواهد شد یا با مدیریت پیچیده دیپلماتیک، این مقدمه تنها آغاز ورود به تحلیلی دقیق‌تر است از وضعیت کنونی اروپا در این جنگِ چندوجهی دارد. در ادامه این گزارش به آخرین تحولات قاره سبز می‌پردازیم.

تسلیحات نسل جدید مسکو

روز گذشته رئیس‌جمهور پوتین در یک نشست مطبوعاتی در جریان سفر رسمی خود به تاجیکستان اعلام کرد که مسکو در آینده نزدیک از ظهور نسل جدیدی از تسلیحات خبر خواهد داد. او در این مورد ادامه داد: «ما سامانه‌های جدید را به‌روزرسانی می‌کنیم و به‌زودی فرصت اعلام رسمی تسلیحات جدیدی را خواهیم داشت که پیش‌تر درباره آنها اطلاع داده بودیم.» پوتین درباره تلاش اوکراین برای دریافت موشک‌های تاماهاک از ایالات متحده نیز گفت که پاسخ روسیه به این اقدام، تقویت سامانه‌های دفاع هوایی خواهد بود. او تصریح کرد: «پاسخ ما تقویت سامانه دفاع هوایی فدراسیون روسیه است.» پوتین مباحث مربوط به ارسال تاماهاک به کی‌یف را «نمایشی و در مرز باج‌خواهی» توصیف کرد و هشدار داد که چنین اقدامی به روابط ۲ کشور آسیب جدی وارد خواهد کرد، زیرا استفاده از این موشک‌ها بدون مشارکت مستقیم نظامیان آمریکایی ممکن نیست.

وی در ادامه به تلاش‌های نیروهای نظامی روسیه اشاره کرد و گفت: «نیروهای مسلح ما در حال انجام مأموریت‌هایی سرنوشت‌ساز برای کشور هستند، هم رزمندگان در خط مقدم و هم فرماندهان نظامی.»

دیوار پهپادی اروپا

با توجه به گزارش‌های منتشر شده طرح دیوار پهپادی اتحادیه اروپا ترکیبی از فوریت، بلندپروازی و البته تردید است. ابتکاری که نشان‌دهنده عزم اروپا برای دفاع از مرزهای شرقی خود است، اما موفقیت آن وابسته به اجماع سریع، تأمین مالی گسترده و هماهنگی فنی میان کشورهای عضو خواهد بود. رسانه آمریکایی در مقاله‌ای به بررسی طرح تازه اتحادیه اروپا برای ایجاد یک دیوار پهپادی در امتداد مرزهای شرقی این اتحادیه پرداخته است. طرحی که ظاهرا هدف آن مقابله با نفوذ پهپادهای روسی به حریم هوایی کشورهای اروپایی عنوان شده است. روزنامه نیویورک‌تایمز در این گزارش می‌نویسد که هرچند هنوز جزئیات این برنامه طراحی نشده است، اما به‌دلیل افزایش موارد نفوذ پهپادهای ادعایی روسی به آسمان اروپا، مقام‌های اروپایی انگیزه زیادی برای پیشبرد سریع آن دارند.

جنگنده‌های ناتو در شرق اروپا

در روزهای اخیر و بعد از حضور پهپادهایی در آسمان اروپا دولت انگلیس با تکیه بر این ادعا که پهپادها و هواپیماهای روسیه وارد حریم هوایی ناتو شده‌اند، اعلام کرد که جنگنده‌های آن در کنار جت‌های آمریکا و ناتو یک پرواز ۱۲ ساعته در مرز روسیه انجام داده‌اند. در این مورد جان هیلی، وزیر دفاع انگلیس با اعلام اینکه جت‌های بریتانیا در روزهای گذشته در یک ماموریت ۱۲ ساعته با آمریکا و ناتو در نزدیکی مرز روسیه پرواز کردند، گفت: «این یک ماموریت مشترک قابل توجه با متحدان ایالات متحده و ناتو بود. این، نه تنها اطلاعات ارزشمندی را برای افزایش آگاهی عملیاتی نیروهای مسلح ما فراهم می‌کند، بلکه پیام قدرتمندی از وحدت ناتو را به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و دشمنان ما می‌فرستد.»

مجوز شلیک

بعد از تهدیدهایی نظامی از سوی کرملین، هم‌پیمانان ناتو در مورد اجازه دادن به خلبانان برای شلیک به هواپیماهای روسی بحث می‌کنند. باتوجه به آخرین گزارش‌های منتشر شده متحدان ناتو در حال بحث در مورد تسهیل قوانین برای خلبانان هستند تا به آنها اجازه دهند هواپیماها و پرنده‌های روسی را سرنگون کنند. این خبر در حالی منتشر می‌شود که اعضای این اتحاد پس از موجی از نقض‌های ادعایی حریم هوایی، حملات پهپادها و توطئه‌های خرابکارانه در اروپا، رویکرد سختگیرانه‌تری را علیه مسکو در نظر می‌گیرند. البته تا این لحظه ناتو و وزارت امور خارجه روسیه در این رابطه اظهارنظری نکردند.

تحرکات نظامی آلمان

در آخرین هفته شهریورماه جنگنده‌های یوروفایتر آلمان در پاسخ به پرواز هواپیمای شناسایی آی‌ال- ۲۰ام روسیه بر فراز دریای بالتیک، به پرواز درآمدند. خبرگزاری آلمان با انتشار این مطلب گزارش داد که نیروی هوایی آلمان یک هواپیما را در حریم هوایی بین‌المللی بر فراز دریای بالتیک شناسایی کرد که به تلاش‌ها برای برقراری تماس با آن پاسخی نداد. دو جنگنده یوروفایتر در پاسخ به این اقدام از پایگاه هوایی روستوک- لاگه در آلمان به پرواز درآمدند. نیروی هوایی آلمان این هواپیما را هواپیمای شناسایی آی‌ال- ۲۰‌ام شناسایی کرد. تنش‌ها در منطقه دریای بالتیک اخیرا به دلیل آنچه نقض مکرر حریم هوایی از سوی روسیه خوانده شده، تشدید شده است. بر اساس اعلام منابع وزارت دفاع آلمان تحویل بیش از ۶۰۰ سامانه دفاع هوایی کوتاه برد اسکای‌رنجر ۳۰ از کارخانه راین‌متال برای ۲۰۳۰ است و ارزش این معامله ۹ میلیارد یورو است. در این مورد باید بگوییم که سایر کشورهای اروپایی مانند فرانسه و انگلیس و... تدابیر دفاعی و نظامی خود را افزایش خواهند داد.