تهران آماده مذاکره عاقلانه با اروپا و آژانس

 از همین‌رو است که اخیرا نیز تروئیکای اروپایی طی نامه‌ای به رئیس شورای امنیت سازمان ملل خواستار فعال‌سازی سازوکار پس‌گشت یا اسنپ‌بک شده‌اند. سازوکاری که اگر مورد تایید شورای امنیت قرا بگیرد و فعال شود همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران باز خواهد گشت و شرایط را برای ایران به مراتب سخت‌تر خواهد کرد. هر چند که مسئولان مربوطه در کشورمان بارها بر این نکته تاکید داشته‌اند که اساسا اروپایی‌ها در جایگاهی نیستند که بخواهند مکانیسم ماشه را فعال کنند و از آن به‌عنوان تهدیدی علیه کشورمان استفاده کنند. با این حال ایران نشان داده که هیچگاه از مذاکره رویگردان نبوده و نیست و اگر طرفین اروپایی بر موضع عادلانه رفتار کنند ایران نیز مذاکرات را از سر می‌گیرد. هر چند که اخیرا رویترز از جانب اروپایی‌ها گفته آنها از مواضع خود و خواسته‌هایشان کوتاه نخواهند آمد. با این وجود باید دید که طی 30 روز زمانی‌که برای فعال‌سازی اسنپ‌بک زمان باقی است مذاکرات ایران و اروپا چه حالتی پیدا خواهد کرد و در نهایت به نتیجه‌ای خواهد رسید با اینکه شرایط به سمت و سوی دیگری خواهد رفت.

*گفت‌وگوی عراقچی- کالاس

پس از اقدام اخیر تروئیکای اروپایی در جهت فعال‌سازی مکانیسم ماشه و مواضع مختلفی که در این خصوص از سوی اروپایی‌ها و آمریکا اتخاذ شد شامگاه پنجشنبه وزیر امور خارجه کشورمان با کایا کالاس مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در شهر دوحه دیدار کردند. در این دیدار، راجع به آخرین تحولات مرتبط با موضوع هسته‌ای ایران‌ به‌ویژه با توجه به اقدام غیرمسئولانه و ناموجه سه کشور اروپایی جهت بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت، و همچنین روند تعامل ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بحث و تبادل نظر شد. سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تاکید بر غیرقانونی و ناموجه بودن اقدام سه کشور اروپایی در این‌خصوص، مسئولیت مهم نماینده عالی اتحادیه اروپا (EU) در امور سیاست خارجی به‌عنوان «هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام» را یادآوری و تصریح کرد که انتظار می‌رود این نهاد در راستای ایفای وظیفه‌ای که طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بر عهده آن نهاده شده است در جهت انجام مسئولیت خود و خنثی‌سازی تحرکات علیه دیپلماسی ایفای نقش کند. عراقچی همچنین با اشاره به پایبندی مستمر جمهوری اسلامی ایران به مسیر دیپلماسی، تاکید کرد که ایران در این موضع خود جدی و ثابت‌قدم است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دیپلماسی و مذاکره را تنها راه برای رفع نگرانی‌های همه طرف‌ها دانست و بر ضرورت ارائه فرصت بیشتر به دیپلماسی تاکید کرد. در این دیدار راجع به ادامه رایزنی‌ها در روزها و هفته‌های آینده تفاهم شد. این در حالی است که پیش از این عراقچی درباره دیدار اخیر رئیس‌جمهور ایران با دبیرکل سازمان ملل متحد گفت: آنتونیو گوترش تأکید کرده که طی سال‌های گذشته به این جمع‌بندی رسیده است که ایران به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیست و همواره راه‌حل دیپلماتیک را ترجیح داده است. اگر توافقی شکل بگیرد، ایران آماده ورود به برنامه‌های اعتمادساز جدید خواهد بود، اما در مقابل باید رفع تحریم‌ها و پایان تهدیدات نیز در دستور کار قرار گیرد. وی همچنین یادآور شد که «ایران هرگز میز مذاکره را ترک نکرده و پرچم گفت‌وگو را زمین نگذاشته است، زیرا نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تردیدی ندارد و بنابراین ترسی هم از مذاکره نداریم. همانطوری که ترسی هم از جنگ نداریم. همیشه برای مذاکره و جنگ آمادگی داریم، البته ما و همه کشورها مذاکره را ترجیح می‌دهند.»

*دور جدید مذاکرات

روز گذشته بود که خبرنگار وال‌استریت ژورنال گزارش داد که هیاتی از ایران برای از سرگیری مذاکرات به وین بازمی‌گردد. در همین راستا نیز همزمان با صحبت‌های عراقچی و کالاس؛ سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین از آغاز دور تازه گفت‌و‌گو‌های میان هیات اعزامی ایران و مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد و گفت: این مذاکرات «شکل جدید همکاری ایران و سازمان بین المللی انرژی اتمی» را مشخص می‌کند. رضا نجفی با اشاره به اینکه این مذاکرات در ادامه رایزنی‌های ایران و آژانس برای تعریف همکاری‌ها در چارچوب قانون مصوب مجلس در شرایط جدید، برگزار می‌شود؛ اظهار کرد: این مذاکرات «شکل جدید همکاری ایران و سازمان بین المللی انرژی اتمی» را مشخص می‌کند و در سطح کارشناسان برگزار می‌شود.

*اروپا و اسنپ بک

چندی پیش بود که رئیس‌جمهور پیشین در جمع وزرا و مشاوران خود درباره فعال‌سازی سازوکار اسنپ‌بک اظهار داشت:‌ ما باید حد و مرز اسنپ‌بک را به دقت بدانیم، چیست. البته اسنپ‌بک ممکن است از لحاظ اقتصادی خیلی فشار زیادی به کشور وارد نکند، در شرایطی که تحریم آمریکا بالای سر ما هست، البته تحریم‌های سازمان ملل برمی‌گردد، منتهی تحریم‌های سازمان ملل یا حتی تحریم‌های اروپا در برابر تحریم آمریکا از لحاظ اقتصادی اهمیت چندانی ندارد. البته اروپایی‌ها قطعا از لحاظ حقوقی حق چنین کاری ندارند به‌دلیل اینکه اسنپ‌بک طبق بند ۳۷ برجام و طبق بند‌های ۱۰ به بعد در قطعنامه ۲۲۳۱ مبنایش این است که یک کشوری نقض آشکار کرده باشد، یعنی عدم پایبندی نسبت به تعهدات خودش انجام داده، آن هم عدم پایبندی اساسی، جمهوری اسلامی ایران از ابتدای برجام به تمام آنچه که در قطعنامه و همچنین توافق برجام آمده، متعهد بوده است. حسن روحانی گفت: در حمله آمریکا و اسرائیل به ایران، اروپایی‌ها هم در لفظ و هم در عمل از متجاوزان حمایت کردند، وقتی که مراکز هسته‌ای ما بمباران می‌شد اروپا آن را محکوم نکرد و نه تنها محکوم نکرد که حتی صدراعظم آلمان گفت این کار کثیف را اسرائیل به نیابت ما انجام می‌دهد؛ بنابراین از حمله‌ای که به ایران شد، حمایت صددرصد کردند. پس اروپایی‌ها از لحاظ حقوقی امروز از اسنپ‌بک نمی‌توانند استفاده کنند، از لحاظ سیاسی هم نمی‌توانند استفاده کنند، از لحاظ اخلاقی هم نمی‌توانند استفاده بکنند و این کار آنها کاملا نادرست است. رئیس‌جمهور سابق کشورمان بیان کرد: ممکن است آنها بگویند ایران غنی‌سازی را افزایش داده به ۶۰ درصد رسانده، یا مقدار بیشتری از مواد غنی‌شده را برخلاف برجام نگه داشته، اینها قابل حل است. یعنی اگر مذاکره جدی صورت بگیرد امروز هم جمهوری اسلامی ایران باز هم آن‌طوری که وزارت‌خارجه ما اعلام کرده آمادگی دارد که دومرتبه در چارچوب برجام با سه کشور اروپایی در همین فرصت ۳۰ روزه مذاکره کند، به اعتقاد من این به ضرر اروپا هست و این کاری که اروپا دارد انجام می‌دهد کاملا باخت- باخت است. نه به نفع ایران است، نه به نفع سه کشور اروپایی، نه به نفع منطقه است، نه به نفع جهان، نه به نفع معاهده NPT، نه به نفع سازمان ملل است، ضربه به همه اینهاست. در حالی‌که ما امروز هم فرصت داریم با اروپا صحبت کنیم. تا پایان ۳۰ روز این فرصت باقی است تا بتوانیم با اروپا هماهنگ کنیم و به یک نقطه‌ای برسیم.