«آرمان ملی» در گفت‌وگویی بررسی می‌کند
تهران و اروپا در وقت اضافه
آرمان ملی- گروه سیاسی: روابط ایران و اروپا در سال‌های اخیر تحت‌تاثیر مستقیم تحولات مرتبط با برجام و سیاست‌های خارجه آمریکا قرار گرفته است. اتحادیه اروپا همواره تلاش کرده است میان تعهد به توافق هسته‌ای و حفظ روابط خود با آمریکا نوعی توازن برقرار کند ولی با توجه به تجربه سال‌های اخیر اروپا بدون اجازه آمریکا تحرکی نمی‌تواند داشته باشد. با این حال، اعمال فشارهای سیاسی و تهدید به فعال‌سازی مکانیزم ماشه، شرایط را در آستانه تصمیم‌گیری‌های حساس قرار داده است. در این مورد باید اضافه کنیم که اروپا از یک سو بر ضرورت حفظ برجام به‌عنوان تنها چارچوب معتبر برای مدیریت پرونده هسته‌ای ایران تاکید دارد و از سوی دیگر تحت فشارهای سیاسی و امنیتی واشینگتن قرار گرفته است. این دوگانگی سبب شده است که رویکرد اروپا عمدتاً محافظه‌کارانه و همراه با تأخیر در تصمیم‌گیری باشد.
با توجه به محدودیت زمانی موجود تا فعال شدن مکانیسم ماشه که تا اویل پاییز فرصت باقی است، طرف‌های اروپایی هنوز فرصت دارند تا با اتخاذ راه‌حل‌های دیپلماتیک و بهره‌گیری از سازوکارهای گفت‌وگو، از بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران جلوگیری کنند. در این چارچوب، اقدامات عملی اروپا در حوزه‌های اقتصادی، مالی و انرژی می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از پایبندی واقعی به برجام تلقی شود. در این مورد باید اضافه کنیم که در صورت فعال شدن این سازوکار، روابط ایران و اروپا وارد مرحله‌ای جدید از تنش و بی‌اعتمادی خواهد شد. بازگشت تحریم‌های بین‌المللی، نه‌تنها چشم‌انداز همکاری‌های اقتصادی و انرژی را تیره می‌کند، بلکه همکاری‌های سیاسی و امنیتی در حوزه‌های منطقه‌ای و جهانی را نیز با چالش جدی مواجه خواهد ساخت.
توجه داشته باشید که تهران در این فرصت باقی‌مانده تلاش دارد با ابتکارات دیپلماتیک، از جمله گفت‌وگوهای فنی، ارائه عملکرد شفاف در حوزه همکاری‌های صلحآمیز هسته‌ای و نیز فعال‌سازی ظرفیت کشورهای غیراروپایی برای میانجی‌گری، فشارهای موجود را کاهش دهد تا در ادامه اروپا نیز نیازمند بازتعریف نقش خود به‌عنوان یک بازیگر مستقل در نظام بین‌الملل است تا از تبدیل شدن به صرفاً دنباله‌رو سیاست‌های آمریکا اجتناب کند.
نیاز ایران به اورانیوم
سیدجلال ساداتیان، دیپلمات پیشین و تحلیلگر مسائل سیاست خارجه در خصوص آخرین تحولات بین ایران و اروپا بر سر مناقشه هسته‌ای به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «ابتدا باید به این مورد اشاره کنم که غنی‌سازی صلحآمیز یعنی همان 3.67 درصدی موضوعی است که جمهوری اسلامی از ابتدا بر آن تاکید داشت که برای استفاده صلحآمیز به این درصد غنی‌سازی نیاز دارد و نمی‌تواند برای تامین آن دستش را به سمت کشور دیگری دراز کند چنانکه با بررسی تاریخ می‌بینیم که قبل از انقلاب در این مورد قراردادی با فرانسوی‌ها به امضا رسیده بود و قرار بود فرانسوی‌ها سوخت ایران را تامین کنند که در نهایت این امر محقق نشد و در ادامه با مشکلاتی همراه شدیم و همین مورد نشان میدهد که نمی‌توانیم در انتظار هیچ کشوری باشیم. اگر توجه داشته باشید حتی قبل از برجام، هنگامی که ایران با تروییکای اروپایی در تهران به توافق رسید که به توافق سعدآباد معروف شد و حسن روحانی تیم مذاکره کننده را هدایت می‌کرد برهمین موضوع فعالیت صلحآمیز تاکید شد. بعد از اینکه فشار آمریکایی‌ها افزایش پیدا کرد به پیشنهاد اروپاییها آمریکا هم به جمع آنها اضافه شد و مجموعه 1+5 را تشکیل دادند. حتی هنگامی که ترامپ از برجام خارج شد، اشاره‌ای به عدم فعالیت‌های صلحآمیز تهران نداشت یعنی همچنان همه بر حق غنی‌سازی ایران تاکید داشتند.»
این تحلیلگر در همین مورد با اشاره به اختلافات بین ایران و اروپا ادامه میدهد: «باتوجه به شکافی که بین ایران و اروپا بر سر «زمستان سرد» و «جنگ اوکراین» به‌وجود آمده بود ولی تهران توانست چهار دور مذاکرات با آنها داشته باشد که به‌خوبی در جریان بود و همچنان مخالفتی با فعالیت صلحآمیز ایران نبود. بلکه بحث بر فعالیت‌های فراتوافقی بوده است که به نسل سانترفیوژها و درصد غنی‌سازی هم ارتباط داشت. بحث اصلی آنها بر سر میزان اورانیوم غنی‌سازی شده با درصد بالا است نه میزان غنی‌سازی صلحآمیز. ایران در پاسخ اعلام کرد که این واکنشی به رفتار اروپاییها است که بر اساس برجام هیچ کدام از سرفصل‌ها را رعایت نکردند بلکه هر روز تحریم‌های بیشتری اعمال کردند.»
دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی با در نظر گرفتن اینکه ایران به‌دنبال راه‌حل دیپلماتیک است اضافه می‌کند: «اکنون هم اگر رفع تحریم‌ها از سوی غربی‌ها انجام شود و... ایران حاضر است تا به روند عادی خود باز گردد. در دوره قبل از جنگ 12 روزه بعد از چهار دور مذاکرات با اروپا مذاکرات با آمریکا هم در دستور کار قرار گرفت که قرار شد در مورد مسائل هسته‌ای مذاکره کنند. در رم تهران- واشینگتن وارد مذاکرات فنی شدند و قرار شد ایران به فعالیت صلحآمیز خود ادامه و مازاد تولیدش را تحویل دهد. مذاکرات بدون تنش در جریان بود تا هنگامی که در دور پنجم آمریکا ادبیات خود را تغییر داد و اعلام کرد تهران غنی‌سازی خود را تعطیل کند. آن‌هم به‌دلیل فشاری که دولت اسرائیل به واشینگتن وارد می‌کرد. تنها اسرائیل به‌دنبال این است که بساط هسته‌ای ایران را جمع کند که تهران در پاسخ اعلام کرد که براساس NPT فعالیت می‌کند و او را به رسمیت نمی‌شناسد.»
آخرین اقدام اروپا
رسانه بریتانیایی مدعی شد که سه کشور اروپایی عضو برجام به سازمان ملل اعلام کرده‌اند که آماده فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت خودکار تحریم‌ها هستند، مگر اینکه تهران مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرد. این در حالی است که پیشتر مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با رسانه ژاپنی تاکید کرده بود که ایران در ازای لغو تحریم‌های آمریکا علیه ایران، محدودیت‌هایی بر توسعه هسته‌ای را برای مدت معینی می‌پذیرد و تهران می‌تواند به عنوان بخشی از یک توافق برد- برد و عادلانه با محدودیت‌های موقت بر فعالیت‌های هسته‌ای صلحآمیز خود موافقت کند، تروییکای اروپا همچنان به تنش‌ها دامن می‌زند. این رسانه انگلیسی در گزارشی مدعی شد که وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس که به طور جمعی با عنوان تروییکای اروپا شناخته می‌شوند، روز سه‌شنبه در نامه‌ای به سازمان ملل هشدار دادند که اگر ایران اقدامی نکند، خطر اعمال دوباره تحریم‌های بازگشت خودکار وجود دارد.
ارسال نظر