مواجهه دولت و بحران‌ها
اکنون هم شرایط منطقه‌ای و هم شرایط جهانی و کشورهای اروپایی تحت فشار هژمونی آمریکا هستند. آمریکا هم دنبال این است که فشارها بر ایران را زیاد کند و اهدافی که دنبال می‌کند از جمله مسائل حیات و بقای اسرائیل است و فشار اسرائیل بر روی روسای جمهور مختلف آمریکاست. به خاطر مسئله اپستین که روسای جمهوری آمریکا و همچنین مقامات آمریکایی را به نحوی در فسادهای جنسی، وارد یک چرخه کرده که حتی مقامات اسرائیلی و برخی از خاخام‌ها به ترامپ گوشزد می‌کنند اگر می‌خواهی پرونده‌ات باز نشود، باید ایران را بمباران کنی! به نظر می‌رسد رویکردی که ترامپ برای مسائل سیاسی خودش دنبال می‌کند و نمایش‌هایی که به عنوان صلح‌طلبی و توسعه فعالیت‌های صلح‌طلبانه از خود بروز می‌دهد که این را به شکلی هم در حمله به ایران شاهد بودیم که تحت فشار لابی صهیونیست‌ها در آمریکا مجبور به چنین مداخله‌ای شد.
با مجموع اینها و اینکه شاید کمتر تمایل داشته باشد به ایران به طور مستقیم حمله نظامی کند بلکه بیشتر دنبال این است که فشار سیاسی و اقتصادی را بر ایران افزایش دهد، به نظر می‌رسد مسئله مکانیسم ماشه به احتمال خیلی زیاد فعال خواهد شد مگر اینکه آمریکا عملا در یک چرخش سیاسی با توجه به فشاری که روی اروپا دارد، آنها را از پرداختن به مکانیسم ماشه منع کند. از طرفی احتمال اینکه این اتفاق بیفتد و بعد از آن فشار روی ایران را بیشتر کنند هم احتمال دارد، به خصوص اینکه الان یک نوع نزدیکی با روسیه را در چشم‌انداز نزدیک خود دارند و روسیه هم فقط دنبال منافع خود است و البته طبیعی است. بنابراین به احتمال زیاد می‌تواند باج‌هایی به آمریکایی‌ها در ارتباطشان با ایران بدهند. مجموع اینها و این نکته که اسرائیلی‌ها در حملات موشکی ایران آسیب‌های خیلی جدی خوردند، به نظر می‌رسد احتمال تجاوز بعدی به ایران خیلی قریب‌الوقوع نیست و آمریکا هم تمایلی به چنین کاری ندارد. اما فشارهای سیاسی و اقتصادی را قطعا بیشتر خواهند کرد تا به اهدافشان برسند که همان تغییر کلی در کشور است. این هدف را در همین تجاوزی که انجام دادند و برنامه‌هایی که در داخل تدارک دیده بودند، دنبال می‌کردند که تیرشان به سنگ خورد. اما خود آنها خوب متوجه شده‌اند که چنین چشم‌انداز کاملا دور از واقعیت است و به همین دلیل فشارهای اقتصادی و سیاسی را تشدید خواهند کرد و مکانیسم ماشه به این هدف آنها کمک می‌کند. این امر موثرتر از آن است که بخواهند وارد جنگ با ایران شوند که قطعا برای هیچکدام از طرفین مفید نخواهد بود و می‌تواند آمریکایی‌ها را از هدف اصلی‌شان که پرداختن به چین است، دور کند. مجموع این مباحث نشان می‌دهد که ما به سمت فشارهای بیشتری حرکت می‌کنیم و لازمه مواجهه با آنها، یک دولت فعال در حوزه اقتصادی است. دولت تاکنون نشان نداده که برای غلبه بر این مشکلات برنامه دارد و حتی برخی معتقدند دولت همه اقدامات را به بازار واگذار و اقتصاد را رها کرده است. با توجه به اینکه جمعیت بزرگی از کشور به‌خصوص در بخش تولید، در تجاوز 12 روزه آسیب دیده‌اند، دولت باید اقدامات موثر و مداخله‌ای برای جبران آسیب‌های به‌خصوص فرودست جامعه انجام دهد. اینکه گفته می‌شود دولت منابع ندارد، حرف درستی نیست چون کشور این استعداد را دارد که منابعی را بتوان برای فعال کردن بخش‌های تولیدی و مولد راه‌اندازی و تعریف کرد تا به ایجاد اشتغال و راه‌اندازی اقتصاد تولیدی کمک کند. در چشم‌انداز نه چندان دور اگر تحریم‌ها گسترده شود، قاعدتا نیازمند یک دولت فعال هستیم تا سیاست‌های موثری را دنبال کند ولی متاسفانه با انتخاب‌هایی که دولت در تیم اقتصادی خودش داشته، شور و شوق و برنامه‌ریزی موثری مشاهده نمی‌شود.
حسین راغفر
اقتصاددان
ارسال نظر