کسی صدای پرستاران را نمی‌شنود

یک سیاست پزشک‌سالارانه‌ای بر وزارت بهداشت ما حاکم است که تفاوتی ندارد که وزیر با چه گرایشی باشد و این میان بحث تعارض منافع وجود دارد. او درباره مشکلاتی که در وزارت بهداشت وجود دارد، بیان داشت: ساختار به نوعی است که عدالت بین رشته‌ای حتی بین خود رشته‌های پزشکی هم حاکم نیست. این اتفاق از دهه هفتاد افتاد. زمانی که کلا هدف و محور تغییر کرد. یعنی تا دهه هفتاد که طرح کارانه که نیامده بود، یا طرح نوین خودگردان بیمارستان‌ها، محور بیمار بود و همه دور بیمار می‌چرخیدند و هدف بهبود بیماری بود. بعد از آن این روند تغییر کرد و به جای بیمار، کسب درآمد اهمیت پیدا کرد. کسب درآمد برای گروه خاص و بعد از آن اولویت‌ها از سمت بیمار و مردم به این سمت رفت که گروهی خاص، از منافع این سیستم بهره‌مند شوند.

خدمات 24 ساعته پرستاران

دبیرکل خانه پرستار، درباره مشکلات پرستاران افزود: پرستاران به‌عنوان گروهی که کارشان بسیار حساس است و در خط اول راه خدمات بهداشتی و درمانی هستند، خدماتشان 24 ساعته است و به‌صورت مویرگی در اقصی نقاط کشور خدمات ارائه می‌دهند. در دنیا به پرستاری به‌خاطر شرایط شغلی که دارند، به‌دلیل اینکه پرستار مواجهه مکرر دارد با بیماری‌های بدحال، گریه و شیون همراهان بیمار فوت شده و بدحال، مورد تهاجم بیمار و همراه بیمار در شکل‌های مختلف است، این رشته منحصر به فرد است. یعنی به‌خاطر اینکه این سختی‌هایش کمتر به چشم‌ آید، در کشورهای توسعه یافته و موفق دنیا، برای پرستاران جذابیت ایجاد می‌کنند. مهم‌ترین آن بحث مالی و رفاهی و ‌شأن اجتماعی است. در کشور ما متاسفانه هیچکدام از این موارد برای پرستاران وجود ندارد. پرستاران در ایران پایین‌ترین حقوق را در سطح کارکنان دولت دریافت می‌کنند.

حداقل 100 هزار نفر کمبود پرستار

او درباره کمبود پرستاران، تصریح کرد: مشکل این است که ما حداقل 100 هزارنفر کمبود پرستار داریم، در حال حاضر اگر این تعداد استخدام شوند، تازه این درحالی است که مردم کف مراقبت‌ها را دریافت کنند. به شرط اینکه آن تعداد بازنشسته‌ها هم جبران شود و خروجی هم نداشته باشیم. وزارت بهداشت هم به‌خصوص معاونت پرستاری، و مخصوصا برد پرستاری می‌گویند که ما کمبود داریم و ظرفیت دانشکده پرستاری را سالانه از 5 هزارنفر رساندند، به 15 هزارنفر، یعنی 300 درصد طی هفت هشت سال گذشته، افزایش ایجاد کردند که بدون اینکه زیرساخت‌های لازم فراهم باشد. فقط با یک نیت، که آن نیت هم سیستم استثمارگونه گروه سلطه وزارت بهداشت است که می‌گوید هرچه عرضه زیاد باشد، ارزش آن خدمت کم می‌شود، یعنی ما می‌توانیم با تعداد زیاد نیروها، نیروی کار ارزان‌تر داشته باشیم. یعنی همین بلایی که سر پرستاری آوردند که سالانه 15 هزار نیروی پرستار تربیت می‌کنند. این افزایش ظرفیت درحالی بوده است که کیفیت آموزش پرستار فارغ‌التحصیل ما بسیار کم است و آنها هم که فارغ‌التحصیل می‌شوند، باید دوسال طرح بگذرانند. آن طرح را هم در بیمارستان می‌گذرانند یعنی انگار که یک محیط آموزشی برایشان فراهم شده است و بیمار هم می‌شود یک موش آزمایشگاهی. البته در پزشکی هم به این صورت است، نه فقط در پرستاری.

ترجیح می‌دهند کار نکنند

دبیرکل خانه پرستار ادامه داد: رفتارهای وزارت بهداشت سبب شده است که به‌رغم اینکه 100 هزار پرستار نیاز داریم، این حدود هم پرستار فارغ‌التحصیل بیکار داریم. یعنی بیمارستان تشنه نیروی کار پرستاری است و از آن طرف هم یک نیروی 90 هزارنفری فارغ‌التحصیل بیکار داریم. علتش این است که پرستار ترجیح می‌دهد که در خانه بماند، اما در بیمارستان کار نکند که ماهی 18 میلیون تومان مثلا دریافت کند. برایشان قابل توجیه نیست و چون اموراتشان نمی‌گذرد، معتقدند که هزینه ایاب و ذهابشان هم تامین نمی‌شود و ارزش ندارد که با این حقوق کار کنند. برخی هم ترجیح می‌دهند که مثلا راننده تاکسی اینترنتی شوند که درآمدش بیشتر است. کارشان راحت‌تر است و با احترام بیشتری هم با آنها برخورد می‌شود. برخی هم که باتجربه و دانش هستند، مهاجرت می‌کنند. بهترین پرستاران ما بعد از اینکه آموزش دیدند، تجربه‌شان را در چند سال اول در بخش دولتی کسب می‌کنند و بعد از آن مهاجرت می‌کنند. در پرستاری به‌رغم اینکه آگهی استخدام هم می‌دهند، در شهرهای ما استقبال آنچنان نیست.

ایجاد انگیزه

او درباره ایجاد انگیزه برای پرستاران نیز گفت: مهم‌ترین مشکل پرستاری کمبود کادر پرستار است. کمبود هم به‌خاطر اینکه انگیزه‌های لازم وجود ندارد. پرستار یک دریافتی ثابت دارد، مانند بقیه کارکنان دولت و یک قانونی تحت عنوان قانون فوق‌العاده خاص را دولت همین امسال تصویب کرده است، آئین‌نامه‌اش را هم سازمان استخدامی کشور تنظیم می‌کند. اتفاقا در آنجا هم نوشته شده است که این افزایش حقوق برای نگهداشت است. این پرستاری که نمی‌ماند را باید حقوقش را افزایش دهیم تا بماند. می‌توانند با شاخص‌هایی که در نظر دارند، از  3 تا 14 میلیون تومان حقوقشان را افزایش دهند. این فرصتی است که دولت و وزارت بهداشت اگر اراده و علاقه داشته باشند و اگر دغدغه بیماران و سلامت مردم را داشته باشد، باید این کار را انجام دهد. این قانون در مورد حقوق ثابت است و حقوق متغیر هم کارانه است که پرستاران این قانون را از سال 86 دارند. بارها گفتیم که به این صورتی که اجرا می‌شود، نه قانونی و نه کارشناسی است و یک چیزی به نام تعرفه است که براساس بیماری که روی تخت می‌خوابد پرداخت می‌کنند که رقمش بسیار کم است. یعنی برای یک بیماری که در تخت بیمارستان بخوابد، در بیست و چهار ساعت، گروه‌های پرستاری یعنی پرستار صبح، عصر، شب، کمک پرستار، سرپرستار، سوپروایزر، کل خدماتی که دریافت می‌کنند، 300 تا 350 هزارتومان است که تازه این هم 14 درصدش به گروه‌های دیگر تعلق می‌گیرد، که این رقم بسیار تحقیرآمیزی است. این نشان‌دهنده آن است که ارزش کار پرستار درنظرگرفته نمی‌شود. درحالی‌که یک پزشک دو دقیقه ویزیت می‌کند، 400 هزارتومان دریافت می‌کند. اینها یک بی‌عدالتی است که در نظام سلامت ما وجود دارد.  شریفی‌مقدم با بیان اینکه ما شاهد فرار از حرفه در پرستاری هستیم، عنوان کرد: راهی که مسئولان وزارت بهداشت پیش‌روی پرستاران گذاشتند، مهاجرت، ترک شغل، تغییر شغل، خانه‌نشینی و فرار از شغل است.

مردم خسارت می‌بینند

او با اشاره به وضعیت بیمارستان‌ها با وجود کمبود پرستار نیز افزود: پرستاری که باید 5 بیمار داشته باشد، 10 بیمار دارد. تازه این پرستاران هم پرستارانی هستند که از دانشکده‌های پرستاری هستند که درحال گذراندن طرح خود هستند. من خودم دیشب بیماری دریکی از بیمارستان دولتی داشتم که رگ بیمار بسیار واضح بود ولی پرستار 6 بار رگ بیمار را سوراخ کرد که یک سرم بزند و این نشان‌دهنده این است که این پرستار آموزش اولیه را ندیده بود. بیمارستان‌های ما با چنین پرستارانی روبه‌روست، پرستار طرحی جوان که آمده است دو سال طرحش را بگذراند. یا با اضافه کاری اجباری پرستاران را می‌چرخانند، یا با نیروهای طرحی، یا با پرستارانی که واقعا به این میزان حقوق کم نیاز دارند و بی‌انگیزه در بیمارستان‌ها کار می‌کنند. این چیزی که ما در بیمارستان‌ها مشاهده می‌کنیم، پرستاری در بحران، خدمات ناایمنی که به پرستاران داده می‌شود و وزارت بهداشت کاری که نمی‌کند، سعی دارد که صدای پرستاری را نشنیده بگیرد. اگر پرستاری حقش را بخواهد، بلافاصله احضار می‌شود و با برخوردهای مدیریتی و یک فضای بسته رادیکالی همین گروه پزشک سالار به وجود آورده است. فشار را برجامعه پرستاری می‌آورند که چرا اعتراض می‌کنید. تک صداهایی هم که از فعالیت‌های صنفی در می‌آید، با آنها برخورد می‌شود. ابزارهای نظارتی، حراستی هم همراهشان می‌شوند و به جای حل مشکلات جامعه پرستاری که در حقیقت اینها مطالبات مردم است که یک خدمات مناسب و ایمن است از پرستاری دریافت کنند را محروم کردند. مردم دچار خسارت می‌شوند.