محمددرویش در گفت‌وگو با«آرمان ملی» مطرح کرد:
خشکسالی پشت پرده ریزگردها
آرمان ملی – شفق محمدحسینی: ایران سالی کم‌بارش را درحالی آغاز کرد که حالا در ماه ابتدای تابستان، روزهای متمادی است که هوای تهران و دیگر شهرهای ایران، به‌خصوص در مرکز و جنوب ایران، آلوده و آکنده از گرد و غبار است.
این درحالی است که شاخص کیفیت هوای تهران در روزجمعه به عدد318 رسید که هوا را در وضعیت خطرناک نشان می‌داد. حالا جلسه اضطراری برای بررسی بحران گردوغبار در حالی در تهران تشکیل شده است، که شهرهای دیگر نیز از این آلودگی در امان نیستند.
از مهم‌ترین دلایل آلودگی‌ها در این فصل از سال، که بی‌سابقه بوده را در کنار کاهش قابل ملاحظه بارش‌ها، می‌توان خشک شدن اغلب تالاب‌ها و کانون‌های آبی کشور نام برد که حالا به کانون‌های گردو غبار تبدیل شده است. اما بمباران و حملات دوازده روزه اسرائیل به مناطق نظامی ایران نیز نمی‌تواند بی‌تاثیر باشد، این درحالی است که هنوز آمار دقیقی از نوع آلاینده‌ها و میزان آن از طرف هیچ سازمانی منتشر نشده است و همین خود گواه براین است که به گفته محمددرویش، فعال محیط زیست، نمی‌توان به درستی آمار و یا نظر کارشناسی بیان کرد. در همین راستا با محمد درویش گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
_ سال 1404 را با توجه به بحران‌های محیط زیستی که با آن درگیر هستیم، از یک طرف کاهش بارش‌ها و حالا آلودگی مستمر هوا، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در حال حاضر با یک سال استثنایی روبه‌رو هستیم. میانگین ریزش‌های آسمانی، امسال در سال آبی 1404- 1403به طور متوسط بیش از 40 درصد کمتر از میانگین درازمدت است و در بخش ایران مرکزی به‌خصوص استان تهران، اصفهان، فارس وضعیت بسیار بدتر هم هست. تقریبا تمام محیط‌های آبی طبیعی کشور، خشک شده است. از دریاچه ارومیه گرفته تا دریاچه نمک قم، حوض سلطان، گاوخونی، بختگان، پریشان و هورالعظیم، بخش‌های بزرگی از شادگان، جازموریان، همه خشک شده است. اینها یک زمانی خودشان مانند کولر طبیعی عمل می‌کردند، و پوشش‌های انبوه گیاهی داشتند و سبب افزایش ظرفیت گرمایی ویژه خاک و هوا می‌شد، اکنون متاسفانه تبدیل به چشمه‌های گردو خاک و کانون‌های بحرانی فرسایش بادی شده‌اند.
_ گرم شدن کره زمین تا چه حد در افزایش تبعات مشکلات محیط زیستی ایران اثرگذار است؟
قطعا بسیار اثرگذار است. گرمای بی‌سابقه امسال در کره زمین، به‌خصوص در نیمکره شمالی و ایران، میزان تبخیر را افزایش داده است و سطح خاک به شدت خشک شده است و با اندک نسیمی، ما شاهد حرکت ذرات کوچک‌تر از ده میکرون و کوچک‌تر از دوونیم میکرون هستیم و این بحران، امسال خودش را در قالب وضعیت وحشتناک آلودگی هوا در ایران مرکزی، اصفهان، استان مرکزی و استان البرز، قزوین، تهران و سمنان نشان می‌دهد.
_ چه اقداماتی در این سال‌ها در راستای کاهش آلودگی هوا انجام شده است؟
عملا هیچ اقدامی هم انجام ندادیم. قانون هوای پاک را سال 96 تصویب کردیم، اما متاسفانه هیچ تلاشی برای اجرای آن انجام ندادیم و بیش از 90 درصد آن چیزی که 8 سال پیش تصویب شده است، عملا به اجرا درنیامده است. همچنین قانون سند ملی امنیت غذایی کشور را نیز تصویب کردیم. دو سال از تصویب آن نیز می‌گذرد و قرار بوده است که ناترازی آبخوان‌ها را کم کنیم و جلوی فرونشست‌ها را بگیریم. سی میلیارد متر مکعب مصرف آب در بخش کشاورزی باید کاهش پیدا کند، اما عملا نه تنها هیچ گام مثبتی در مسیر تحقق سند امنیت غذایی کشور برداشته نشده است که دولت هم عملا هیچ گزارشی در مورد نحوه اجرای سند، چالش‌های پیش روی آن نداده است و حتی یک مقام مسئولی که بتواند پیگیری کند مفاد اجرای سندملی امنیت قضائی را، دولت هنوز معرفی نکرده است.
_ آیا بمباران‌های دوازده روز جنگ، در افزایش میزان آلاینده‌ها در سطح شهرهایی که بمباران شدند، اثرگذار بوده است؟
به همه عواملی که ذکر کردم، باید بمباران‌هایی را که در طول 12 روز اخیر شد نیز اضافه کنیم. بسیاری از مراکز نظامی و تسلیحاتی کشور بمباران شده و هیچ گزارش رسمی در این باره منتشر نشده است. ما نمی‌دانیم آسیب‌های وارده به مراکز اتمی ما چه میزان بوده است. نمی‌دانیم فاجعه بمباران تانکرهای نفتی ذخیره شهران و همچنین پالایشگاه ری، چه مقدار بوده است. در اصفهان چه اتفاقی افتاده است. ما هیچ کدام را نمی‌دانیم. وقتی اطلاعی نداریم و آمار و عددی هم منتشر نمی‌شود، نمی‌تواند یک کارشناس مستقل اظهار نظر کند که چقدر از این آلودگی‌ها ناشی از گردوخاک است و چقدر آن ناشی از حمله دوازده روزه اسرائیل به خاک ایران است.
_ این میان نقش سازمان حفاظت محیط زیست چیست؟ آیا می‌تواند از سازمان‌ها آمار و مستندات را درخواست کند؟
طبق قانون، سازمان حفاظت محیط زیست حتی نمی‌تواند در حوزه فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ورود کند و آمارها***
«آرمان ملی» در گفت‌وگو با محمددرویش، دلایل استمرار آلودگی هوا را بررسی می‌کند
خشک شدن تالاب‌ها و کم‌بارشی دلایل عمده خیزش گردوغبار
آرمان ملی – شفق محمدحسینی: ایران سالی کم‌بارش را درحالی آغاز کرد که حالا در ماه ابتدای تابستان، روزهای متمادی است که هوای تهران و دیگر شهرهای ایران، به‌خصوص در مرکز و جنوب ایران، آلوده و آکنده از گرد و غبار است. این درحالی است که شاخص کیفیت هوای تهران در روزجمعه به عدد318 رسید که هوا را در وضعیت خطرناک نشان می‌داد. حالا جلسه اضطراری برای بررسی بحران گردوغبار در حالی در تهران تشکیل شده است، که شهرهای دیگر نیز از این آلودگی در امان نیستند.
از مهم‌ترین دلایل آلودگی‌ها در این فصل از سال، که بی‌سابقه بوده را در کنار کاهش قابل ملاحظه بارش‌ها، می‌توان خشک شدن اغلب تالاب‌ها و کانون‌های آبی کشور نام برد که حالا به کانون‌های گردو غبار تبدیل شده است. اما بمباران و حملات دوازده روزه اسرائیل به مناطق نظامی ایران نیز نمی‌تواند بی‌تاثیر باشد، این درحالی است که هنوز آمار دقیقی از نوع آلاینده‌ها و میزان آن از طرف هیچ سازمانی منتشر نشده است و همین خود گواه براین است که به گفته محمددرویش، فعال محیط زیست، نمی‌توان به درستی آمار و یا نظر کارشناسی بیان کرد. در همین راستا با محمد درویش گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
_ سال 1404 را با توجه به بحران‌های محیط زیستی که با آن درگیر هستیم، از یک طرف کاهش بارش‌ها و حالا آلودگی مستمر هوا، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما در حال حاضر با یک سال استثنایی روبه‌رو هستیم. میانگین ریزش‌های آسمانی، امسال در سال آبی 1404- 1403به طور متوسط بیش از 40 درصد کمتر از میانگین درازمدت است و در بخش ایران مرکزی به‌خصوص استان تهران، اصفهان، فارس وضعیت بسیار بدتر هم هست. تقریبا تمام محیط‌های آبی طبیعی کشور، خشک شده است. از دریاچه ارومیه گرفته تا دریاچه نمک قم، حوض سلطان، گاوخونی، بختگان، پریشان و هورالعظیم، بخش‌های بزرگی از شادگان، جازموریان، همه خشک شده است. اینها یک زمانی خودشان مانند کولر طبیعی عمل می‌کردند، و پوشش‌های انبوه گیاهی داشتند و سبب افزایش ظرفیت گرمایی ویژه خاک و هوا می‌شد، اکنون متاسفانه تبدیل به چشمه‌های گردو خاک و کانون‌های بحرانی فرسایش بادی شده‌اند.
_ گرم شدن کره زمین تا چه حد در افزایش تبعات مشکلات محیط زیستی ایران اثرگذار است؟
قطعا بسیار اثرگذار است. گرمای بی‌سابقه امسال در کره زمین، به‌خصوص در نیمکره شمالی و ایران، میزان تبخیر را افزایش داده است و سطح خاک به شدت خشک شده است و با اندک نسیمی، ما شاهد حرکت ذرات کوچک‌تر از ده میکرون و کوچک‌تر از دوونیم میکرون هستیم و این بحران، امسال خودش را در قالب وضعیت وحشتناک آلودگی هوا در ایران مرکزی، اصفهان، استان مرکزی و استان البرز، قزوین، تهران و سمنان نشان می‌دهد.
_ چه اقداماتی در این سال‌ها در راستای کاهش آلودگی هوا انجام شده است؟
عملا هیچ اقدامی هم انجام ندادیم. قانون هوای پاک را سال 96 تصویب کردیم، اما متاسفانه هیچ تلاشی برای اجرای آن انجام ندادیم و بیش از 90 درصد آن چیزی که 8 سال پیش تصویب شده است، عملا به اجرا درنیامده است. همچنین قانون سند ملی امنیت غذایی کشور را نیز تصویب کردیم. دو سال از تصویب آن نیز می‌گذرد و قرار بوده است که ناترازی آبخوان‌ها را کم کنیم و جلوی فرونشست‌ها را بگیریم. سی میلیارد متر مکعب مصرف آب در بخش کشاورزی باید کاهش پیدا کند، اما عملا نه تنها هیچ گام مثبتی در مسیر تحقق سند امنیت غذایی کشور برداشته نشده است که دولت هم عملا هیچ گزارشی در مورد نحوه اجرای سند، چالش‌های پیش روی آن نداده است و حتی یک مقام مسئولی که بتواند پیگیری کند مفاد اجرای سندملی امنیت قضائی را، دولت هنوز معرفی نکرده است.
_ آیا بمباران‌های دوازده روز جنگ، در افزایش میزان آلاینده‌ها در سطح شهرهایی که بمباران شدند، اثرگذار بوده است؟
به همه عواملی که ذکر کردم، باید بمباران‌هایی را که در طول 12 روز اخیر شد نیز اضافه کنیم. بسیاری از مراکز نظامی و تسلیحاتی کشور بمباران شده و هیچ گزارش رسمی در این باره منتشر نشده است. ما نمی‌دانیم آسیب‌های وارده به مراکز اتمی ما چه میزان بوده است. نمی‌دانیم فاجعه بمباران تانکرهای نفتی ذخیره شهران و همچنین پالایشگاه ری، چه مقدار بوده است. در اصفهان چه اتفاقی افتاده است. ما هیچ کدام را نمی‌دانیم. وقتی اطلاعی نداریم و آمار و عددی هم منتشر نمی‌شود، نمی‌تواند یک کارشناس مستقل اظهار نظر کند که چقدر از این آلودگی‌ها ناشی از گردوخاک است و چقدر آن ناشی از حمله دوازده روزه اسرائیل به خاک ایران است.
_ این میان نقش سازمان حفاظت محیط زیست چیست؟ آیا می‌تواند از سازمان‌ها آمار و مستندات را درخواست کند؟
طبق قانون، سازمان حفاظت محیط زیست حتی نمی‌تواند در حوزه فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ورود کند و آمارهای مربوط به تشعشعات هسته‌ای و اورانیوم را رصد کند و این در قانون مستثنی شده است که سازمان انرژی اتمی، به عنوان یک نهاد مستقل، خودش مسئول پایش خودش است. در این میان سازمان حفاظت محیط زیست را عملا کنار گذاشتند. این درحالی است که سازمان حفاظت محیط زیست باید وتو کننده باشد، ولی اینجا سازمان انرژی اتمی وتو کننده است.
_ با توجه به این شرایط و نبود مستندات آیا می‌توان نظر کارشناسی قطعی درباره میزان اثرگذاری انفجارها در آلوده شدن هوای شهرها ارائه داد؟
وقتی آمار واقعی وجود ندارد، دست کارشناسان برای تحلیل‌ها بسته است. ولی به هرحال گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس امسال اعلام کرده است که رقم خسارت ناشی از آلودگی هوا بدون بمباران‌های اخیر، به 23میلیارد دلار رسیده است. این رقم در مقایسه با گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس دو سال قبل داده بود و 12میلیارد دلار بود، تقریبا نزدیک به دوبرابر افزایش پیدا کرده است. بنابراین با همین فرمان اگر جلو برویم و با استناد به همین آمارهای دولتی، وضعیت فوق‌العاده نگران کننده است.
_ با درنظرگرفتن وضعیت زیست محیطی امروز ایران، در ادامه شرایط چگونه خواهد شد؟
در مجموع ما باید خودمان را برای شرایط بدتر هم آماده کنیم، مگر اینکه کشور برود به سمت تعریف اقتصادی که آب محور نباشد.
ارسال نظر