تندروهای آمریکا پشت پرده حمله به ایران

این در حالی است که سرلشکر موسوی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به صراحت عنوان کرد که «به آتش‌بس کاملا تردید داریم.» محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور نیز به این نکته تأکید کرد و گفت: «دشمن در این چهار دهه به صورت غیرمستقیم به میدان می‌آمد. اما در جنگ اخیر پرده‌ها کنار رفت و دشمن مجبور شد مستقیم به میدان بیاید. البته آتش‌بس به منزله اتمام جنگ نیست، چراکه نمی‌توان به رژیم صهیونیستی اعتماد کرد.» این اظهارات در حالی مطرح شده که روزنامه اسرائیلی معاریو با بیان ارزیابی‌های سیاسی و امنیتی مدعی شده است که آتش‌بس اخیر بین اسرائیل و ایران تحت نظارت ایالات متحده به نبرد بین دو طرف پایان نداده، بلکه آغاز یک مرحله جدید و خطرناک‌تر را رقم زده است. آنا براسکی، خبرنگار سیاسی این روزنامه، ارزیابی‌های سیاسی اسرائیل را اینگونه بیان کرد که دیگر سوال این نیست که «آیا جنگ از سر گرفته خواهد شد»، بلکه سوال این است که «دور بعدی چه زمانی و در کدام جبهه برگزار خواهد شد.» معاریو مدعی شده است با وجود آرامش نسبی، اسرائیل همچنان توقف برنامه هسته‌ای ایران را «هدف عالی ملی» می‌داند، در حالی که ایران از کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای خود امتناع می‌کند. این خبرنگار سیاسی ادعا می‌کند که بازیگران تغییر نکرده‌اند و بازی ادامه دارد، بدون هیچ توهمی مبنی بر اینکه درگیری پایان یافته است.» «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی مهم‌ترین اهداف ترامپ پس از جنگ 12 روزه نسبت به ایران و وضعیت آتش‌بس بین ایران و اسرائیل با دکتر امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

*مهم‌ترین اهداف آمریکا پس از جنگ 12 روزه درباره ایران چیست؟ چرا ترامپ همچنان ایران را تهدید می‌کند؟

ترامپ عنوان می‌کند که تأسیسات هسته‌ای ایران شامل فردو و نطنز در جنگ 12 روزه به صورت کامل از بین رفته است. به همین دلیل در شرایط کنونی با توجه به اظهاراتی که ترامپ مطرح می‌کند مناقشه اتمی ایران و آمریکا بر سر پرونده هسته‌ای ایران تمام شده قلمداد می‌شود. با این وجود نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که جریان جنگ طلبی که در درون آمریکا وجود دارد این موضوع را به چالش کشیده است. برخی رسانه و روزنامه‌های آمریکا در روزهای اخیر مدعی شده‌اند که عملیاتی که آمریکا در خاک ایران انجام داده کامل نبوده و این احتمال وجود دارد که ایران در مدت چند هفته و یا چند ماه فعالیت‌های هسته‌ای خود را سر بگیرد و به سمت تولید بمب اتم حرکت کند. اگر این وضعیت را در نظر بگیریم امکان عملیات نظامی مجدد آمریکا در خاک ایران منتفی نیست. ترامپ در مقابل سوال خبرنگاران و رسانه‌ها مقاومت می‌کند و همچنان روی این نکته اصرار دارد که همه توانایی هسته‌ای ایران در عملیات انجام شده از بین رفته است. اگر اظهارات ترامپ را در نظر بگیریم باید عنوان کرد حداقل در مسأله هسته‌ای دیگر دعوایی بین ایران و آمریکا وجود ندارد. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که حتی اگر فرض کنیم دعوای هسته‌ای به پایان رسیده اما مسأله توانایی نظامی و موشکی ایران همچنان محل مناقشه است و احتمال اینکه اقداماتی علیه توانایی نظامی ایران صورت بگیرد وجود خواهد داشت. امیر موسوی فرمانده ستاد مشترک نیروهای مسلح نیز در گفت‌وگویی که با وزیر دفاع عربستان داشت به صراحت عنوان کرد که ما نسبت به آتش‌بس تردید کامل داریم. این اظهارات نشان می‌دهد که در بالاترین سطوح فرماندهان نظامی ما تردیدهایی درباره آتش‌بس و ادامه آن وجود دارد. با توجه به وضعیت جنگ و اتفاقاتی که در این مدت رخ داده باید هر احتمالی را درباره آغاز جنگی جدید در نظر گرفت.

*دغدغه اصلی ترامپ در واقعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران است و یا ترامپ دنبال تهدید ماهیت جمهوری اسلامی است؟

ترامپ هنوز هیچ توضیحی در این زمینه نداده است و همواره نیز مواضع متغیری دارد. او در توئیتی مدعی شد که «چرا نباید در شرایط کنونی تغییر رژیم ایران در دستور کار نباشد؟» با این وجود 24 ساعت بعد عنوان کرد خدا ایران را حفظ کند و ما دنبال تغییر رژیم در ایران نیستیم. پس از وی سخنگوی کاخ سفید نیز همین موضوع را تکرار کرد که ما به دنبال تغییر جمهوری اسلامی نیستیم. نکته مهم در این زمینه سند مکتوبی است که به عنوان یادداشت اجرایی ریاست جمهوری به امضای دونالد ترامپ رسیده است. در بخش دوم این یادداشت این موضوع را توضیح داده شده که فعالیت‌های هسته‌ای ایران، موشک‌های بالستیک، مقابله با اقدامات سپاه پاسداران، مقابله با نیروهای نیابتی ایران و مواجه به توانایی نامتقارن و متعارف نظامی ایران را در دستور کار دور دوم ریاست جمهوری ترامپ قرار خواهد داشت. این یادداشت را در نظر بگیریم، با فرض در نظر گرفتن ادعاهایی که در این مدت داشته، باید عنوان کرد که تنها یکی از مسائلی که ترامپ دنبال حل آن با ایران بوده حل شده و مسائل دیگر همچنان در دستور کار دولت ترامپ قرار دارد. ترامپ در اظهاراتی هم که مطرح می‌کند از تغییر جمهوری اسلامی سخن نمی‌گوید و توئیتی که در این زمینه منتشر کرد نیز به صورت سوالی بود و نه خبری. سخنگوی کاخ سفید نیز عنوان کرد که ترامپ این موضوع را به عنوان یک سوال مطرح کرده و نه به عنوان یک راهبرد و استراتژی.

*ایران و آمریکا در آستانه دور ششم مذاکرات بودند که اسرائیل با ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای به ایران حمله کرد. مذاکرات بین ایران و آمریکا چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟

هنوز هیچ اطلاع دقیقی در این زمینه وجود ندارد که بتوان با استناد به آن عنوان کرد که آیا در آینده مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا صورت خواهد گرفت و یا خیر. آقای تخت روانچی عنوان کردند که هیچ قراری برای مذاکره با آمریکا گذاشته نشده است. اینکه آیا در آینده شرایط برای مذاکره فراهم خواهد شد یا خیر سوالی است که در شرایط کنونی نمی‌توان به آن پاسخ داد.

آقای تخت روانچی عنوان کردند که هیچ قراری برای مذاکره با آمریکا گذاشته نشده است. اینکه آیا در آینده شرایط برای مذاکره فراهم خواهد شد یا خیر سوالی است که در شرایط کنونی نمی‌توان به آن پاسخ داد

*آتش‌بس زمانی صورت می‌گیرد که طرفین نسبت به برخی مسائل متعهد می‌شوند. این در حالی است که این اتفاق بین ایران و اسرائیل رخ نداده است. در چنین شرایطی به چه میزان آتش‌بس ایران و اسرائیل را شکننده می‌دانید؟

از نظر حقوق بین‌الملل آتش‌بسی بین ایران و اسرائیل صورت نگرفته است. در عرف بین‌الملل هنگامی که دو کشور ترک منازعه می‌کنند یا خودشان و یا با حضور یک میانجی سندی را امضا می‌کنند و به مسائلی که طرفین باید به آن عمل کنند متعهد می‌شوند. البته این وضعیت درباره ایران و اسرائیل وجود ندارد به دلیل اینکه ایران از اساس اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد. در واقع آنچه در شرایط کنونی بین ایران و اسرائیل رخ داده ترک مخاصمه است و نه آتش‌بس. در آتش‌بسی که رخ داد به دلیل اینکه اسرائیل اول حمله کرده بود ایران باید آخرین حمله را انجام می‌داد که اگر اسرائیل دیگر پاسخ نمی‌داد آتش‌بس صورت می‌گرفت که در نهایت نیز همین اتفاق رخ داد. به همین دلیل هیچ سندی در این زمینه وجود ندارد و تنها اراده طرفین برای ترک مخاصمه بوده که زمینه‌های آتش‌بس را فراهم کرده است. به همان میزان که طرفین اراده کردند که به سمت هم شلیک نکنند به همان میزان این احتمال وجود دارد که دوباره به سمت هم شلیک کنند. در واقع احتمال هر اتفاقی بین ایران و اسرائیل از همین زمان که ما با هم صحبت می‌کنیم تا سال‌ها وجود دارد و نمی‌توان به صورت قطعی در این زمینه اظهار نظر کرد.

*در شرایط کنونی ترامپ در داخل آمریکا با انتقادات زیادی مواجه شده و درگیری وی با برخی رسانه‌ها بر سر وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران بالا گرفته است. افکار عمومی و جامعه مدنی آمریکا به چه میزان در تصمیم گیری‌ها ترامپ نسبت به ایران می‌تواند نقش تعیین کننده داشته باشد؟

ما هنوز به صورت دقیق نمی‌دانیم که دامنه خسارت به تأسیسات هسته‌ای چقدر بوده است. در واقع آنچه مسلم است این است که به تأسیسات هسته‌ای ایران خسارت وارد شده، اما میزان آن مشخص نیست. ترامپ و اسرائیل مدعی هستند که تأسیسات هسته‌ای ایران به صورت کامل از بین رفته است. این در حالی است که برخی رسانه‌های آمریکایی این موضوع را محل تردید قرار داده‌اند. در این زمینه البته باید دو موضوع را از هم تفکیک کنیم. در شرایط کنونی دو رویکرد متفاوت نسبت به دو موضوع حمله به فردو و تغییر حکومت جمهوری اسلامی در آمریکا وجود دارد. برخی در آمریکا بر این باورند که تغییر حکومت در ایران به آمریکا ربط ندارد. دلیل مخالفت این عده معطوف به تجربه عراق است که آمریکا برای تغییر ساختار سیاسی عراق متحمل هزینه‌های بسیار سنگینی شد. ضمن اینکه این عده معتقدند که جنگ اصلا جنگ آمریکا نیست و جنگ اسرائیل است و اگر این رژیم دنبال درگیری با ایران است، باید به تنهایی و بدون هزینه آمریکا با ایران بجنگد. در واقع موضوع تغییر حکومت در ایران در داخل آمریکا طرفدار ندارد. این در حالی است که شرایط نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران متفاوت است و ترامپ برای این کار مورد حمایت قرار داشته است.