«آرمان ملی» تحولات قاره سبز را تحلیل میکند
پازل کاخسفید برای جدایی از اروپا
آرمان ملی- سیاوش پورعلی: جنگ اوکراین به یکی از پیچیدهترین و اثرگذارترین بحرانهای ژئوپلیتیکی جهان تبدیل شده است؛ بحرانی که بسیاری از تحلیلگران آن را گِره چندین جنگ همزمان و حتی جرقه بالقوه یک جنگ جهانی جدید میدانند.
این جنگ تنها یک درگیری نظامی میان روسیه و اوکراین نیست، بلکه به صحنه تقابل راهبردی میان روسیه از یکسو و آمریکا و اروپا از سوی دیگر تبدیل شده است. هر یک از این بازیگران تلاش میکنند نفوذ، امنیت و جایگاه خود در نظم جهانی را حفظ یا بازتعریف کنند و همین مسئله، ابعاد تحولات نظامی را پیچیدهتر کرده است. روسیه جنگ را پاسخی به گسترش ناتو و تهدیدات امنیتی پیرامون خود میداند، در حالی که غرب آن را تلاشی برای حفظ استقلال اوکراین و جلوگیری از تغییر مرزها با نیروی نظامی معرفی میکند. این تضاد بنیادین در برداشتها، موجب شده هرگونه تلاش برای صلح به بنبست برسد و میدان نبرد همچنان فعال باقی بماند. در همین حال، تحولات سیاسی اخیر و دیدارهای دیپلماتیک از جمله دیدار اخیر پوتین با نماینده دونالد ترامپ بر ابهامها افزوده است. در داخل اروپا و آمریکا نیز اختلاف نظر بر سر ادامه حمایت از اوکراین در حال افزایش است؛ روندی که زمزمههای خستگی از جنگ یا حتی خیانت به اوکراین را تقویت کرده است. برخی تحلیلگران معتقدند اگر آمریکا از موضع پیشین خود عقبنشینی کند، این موضوع نه تنها امنیت اوکراین، بلکه کل معماری امنیتی اروپا را متزلزل خواهد کرد. به همین دلیل، جنگ اوکراین بیش از هر زمان دیگری به نقطهای حساس رسیده است؛ نقطهای که هر تصمیم سیاسی یا نظامی میتواند پیامدهایی فراتر از مرزهای اوکراین داشته باشد و آینده نظم جهانی، توازن قدرت و مسیر بسیاری از بحرانهای منطقهای را شکل دهد. در این بین بهنظر یکی از شرطهای اصلی کرملین به کاهش حمایتهای واشینگتن از ناتو باز میگردد. در این مورد بیشتر میخوانید.
ادعای جدید ترامپ
همانطوری که اشاره کردیم طی روزهای اخیر گفتوگویی بین مقامات آمریکایی و روسی انجام شد که در این مورد هنوز جزئیاتی منتشر نشده است. با این حال رئیسجمهور آمریکا از تمایل پوتین برای پایان جنگ اوکراین خبر داد و همچنین بار دیگر به ضعف موقعیت کییف اشاره کرد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، پس از سفر هیات آمریکایی به کرملین که شامل استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده و جارد کوشنر، داماد ترامپ بود، به خبرنگاران در دفتر بیضی کاخ سفید گفت: «پس از دیدار آنها در کرملین، فرستادههای ایالات متحده معتقدند که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، میخواهد درگیری با اوکراین را حل کند. برداشت آنها این بود که پوتین دوست دارد جنگ تمام شود. فکر میکنم او دوست دارد به زندگی عادیتری برگردد. فکر میکنم دوست دارد با ایالات متحده آمریکا تجارت کند. با این حال، مسیر صلح در اوکراین نامشخص است.» در ادامه همین دیدار مقام ارشد کرملین اعلام کرد روسیه منتظر واکنش آمریکا به گفتوگوهای طرفین درباره اوکراین است. یوری اوشاکوف، دستیار ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه روز جمعه اعلام کرد مسکو منتظر واکنش واشینگتن به گفتوگوهای پوتین با مذاکرهکنندگان آمریکایی است. هرچند برای پیشبینی آینده جنگ اروپا نمیتوانیم به خبرها اشاره کنیم ولی همانطوری که در ادامه میخوانید روند جدایی اروپا و آمریکا شاید از همین جنگ اوکراین آغاز شود.
آینده مبهم ناتو
بعد از روی کار آمدن ترامپ همه در انتظار شروع اختلافهای اروپا و آمریکا بودند و یکی از نگران کنندهترین آنها آینده ناتو و البته خروج آمریکا از معاهدههای محیطزیستی است. کاخ سفید بهتازگی به متحدان اروپایی خود اعلام کرده است که میخواهد اروپا تا سال ۲۰۲۷ بخش عمده مسئولیتهای دفاع متعارف در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را برعهده بگیرد. این پیام که در نشستهایی با حضور دیپلماتهای اروپایی منتقل شده، هشدار میدهد اگر اروپا پیشرفت کافی در این مسیر نداشته باشد، واشینگتن ممکن است از برخی نقشهای برنامهریزی در ناتو کنار بکشد. با این حال، آمریکا تعریف مشخصی از اینکه پیشرفت چگونه سنجیده خواهد شد، ارائه نکرده است. در همین حال، مقامهای اروپایی میگویند هدفگذاری سال ۲۰۲۷ غیرواقعبینانه است.
تقویت تئوری خیانت
دوگانه ترامپ بر سر فرجام جنگ اوکراین همچنان ادامه دارد و با توجه به اینکه در رسانهها بر پایان جنگ تاکید دارند ولی در عمل میبینیم که کاخ سفید به دنبال کاهش مسئولیتهای خود است که این تئوری در حال پررنگتر شدن است. در این مورد رسانههای اروپایی با استناد به تماسی فاششده از رهبران اروپایی میگویند رئیسجمهور فرانسه گفته که آمریکا احتمالا در آستانه «خیانت به اوکراین» است. براساس این گزارشها جزئیات این تماس تلفنی که روز دوشنبه میان امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، مارک روته، دبیرکل ناتو، الکساندر استاب، رئیسجمهور فنلاند، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و دیگران انجام شده، طی آن رهبران در مورد مذاکرات صلح اوکراین به رهبری ایالات متحده گفتوگو و رایزنی کردهاند. در این مورد رئیسجمهور مکرون گفته که این احتمال وجود دارد که ترامپ بدون شفافسازی در مورد تضمینهای امنیتی و مسئله خاک اوکراین به این کشور خیانت کند. رئیسجمهور فرانسه در ادامه تاکید کرده است که این اقدام، خطر بزرگی برای رئیسجمهور زلنسکی قلمداد میشود. البته چند روز بعد او در سفر خود به چین در کنار شی جینپینگ، رئیسجمهور این کشور گفته خود را اصلاح و اضافه کرد: «در چند روز گذشته همه این شایعات را دیدهام. وحدت میان آمریکاییها و اروپاییها در موضوع اوکراین ضروری است و... ما باید با هم کار کنیم. باید با هم پیش برویم.»
ترامپ دشمن اروپا
براساس یک نظرسنجی، قریب به نیمی از اروپاییها رئیسجمهور آمریکا را «دشمن اروپا» میدانند؛ همچنین شمار بیشتری از مردم، خطر جنگ با روسیه را بالا ارزیابی میکنند و بیش از دو سوم باور دارند کشورشان در صورت وقوع چنین جنگی توان دفاع از خود را نخواهد داشت. این نظرسنجی در ۹ کشور اروپایی انجام شده است. نتایج نشان میدهد که تقریبا سه چهارم پاسخدهندگان خواهان ماندن کشورشان در اتحادیه اروپا هستند و تقریبا همین تعداد معتقدند خروج انگلیس از اتحادیه به آن آسیب زده است. بهگزارش ایسنا و به نوشته «روزنامه گاردین»، ژان- ایو دورماژن، استاد علوم سیاسی و بنیانگذار موسسه نظرسنجی کلاستر ۱۷ گفت: «اروپا نهتنها با خطرهای فزاینده روبهروست، بلکه شاهد دگرگونی محیط تاریخی، ژئوپلیتیک و سیاسی خود نیز هست. تصویر کلی نظرسنجی، اروپایی نگران را نشان میدهد که به خوبی از آسیبپذیریهایش آگاه است.» طبق نتایج این نظرسنجی، بهطور میانگین ۴۸ درصد مردم در این ۹ کشور، ترامپ را آشکارا یک دشمن میبینند؛ این رقم از ۶۲ درصد در بلژیک و ۵۷ درصد در فرانسه تا ۳۷ درصد در کرواسی و ۱۹ درصد در لهستان متغیر است.
ارسال نظر