«آرمان ملی» گفتههای عراقچی را تحلیل میکند
تندروهای آمریکا پشتپرده حمله به ایران
آرمان ملی- خبرنگار سیاسی: اظهارات اخیر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، مبنی بر اینکه «جنگطلبان آمریکایی» پشت پرده حمله به ایران قرار داشتهاند، بار دیگر نشان داد که فضای روابط تهران و واشینگتن همچنان آمیخته با بیاعتمادی عمیق و تنشهای ساختاری است.
عراقچی این حمله را نه یک اقدام صرفاً نظامی، بلکه ضربهای مستقیم به مسیر دیپلماسی توصیف کرده و تاکید کرده است که برخی جریانهای افراطی در آمریکا، با بیاعتنایی به روند گفتوگو و توافقهای بینالمللی، در پی تحمیل اراده خود بر سیاست خارجی واشینگتن هستند. در این شرایط، آینده دیپلماسی میان تهران و کاخ سفید در وضعیتی حساس و چندلایه قرار گرفته است. ایران اعلام کرده است که مسیر گفتوگو همچنان باز است، اما تنها زمانی میتواند ادامه یابد که تنشها کاهش یابد و آمریکا نشان دهد که قادر است وارد یک مذاکره منصفانه شود. در مقابل، واشینگتن نیز با وجود تمایل اعلامی به گفتوگو، تحت فشار رقابتهای داخلی و ملاحظات امنیتی، در مسیر تعامل با تهران با محدودیتهایی جدی روبهرو است. به همین دلیل، روند دیپلماسی پیشرو نه میتواند سریع باشد و نه بدون پیششرط. از این رو، هرگونه بازگشت به میز مذاکره نیازمند بازسازی اعتماد از سوی آمریکا و ارائه نشانههای عملی مبنی بر پایبندی به راهحلهای سیاسی است. در مجموع، چشمانداز دیپلماسی ایران و آمریکا همچنان ممکن است اما باید این خوشبینی را شکننده توصیف کنیم. زیرا آنچه دیپلماسی نام دارد تنها در صورتی پایدار خواهد ماند که دو طرف از مسیر تشدید تنش فاصله گرفته و به منطق تفاهم و واقعگرایی روی آورند. در این مورد که تهران و کاخ سفید در چه وضعیتی از نظر دیپلماسی قرار دارند با یکی از تحلیلگران بینالملل مصاحبهای انجام دادهایم که در ادامه میخوانید.
بهتوافق با آژانس نیاز داریم
قاسم محبعلی، دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بینالملل در ارزیابی آخرین روند دیپلماسی ایران و غرب بهخبرنگار «آرمان ملی» میگوید: «در پاسخ به این سوال شما باید بگویم که وضعیت دیپلماسی فیمابین را باید نوعی بنبست توصیف کنیم چون نشانه یا مسیری برای شروع دور جدید مذاکرات نیست. این نشان میدهد که برای شروع دوباره دیپلماسی باید بهدنبال طرح یا پیشنهادهای جدیدی باشیم. مجموعه دولت وظیفه دارند که وضعیت را بهدرستی گزارش دهند و راهحلهای کارشناسی شده و مبتنی بر منافع ملی، امنیت ملی و بهبود معیشت جامعه ارائه کنند. در غیر این صورت همانطوری که اشاره شد تهدیدهای از سوی آمریکا میتواند ادامه داشته باشد. تفاوت کنونی ایران و آمریکا در این است که آنها همانند ما با تهدید روبهرو نیستند. باتوجه به همه این مورد آمریکاییها اعلام کردهاند که حل چالشهای بین تهران و واشینگتن همواره از طریق مذاکره و دیپلماسی باید حل شود.»
این دیپلمات پیشین در همین مورد و با اشاره به اینکه توافق با آژانس همچنان بهعنوان پیششرط محسوب میشود ادامه میدهد: «توجه داشته باشید که آژانس بینالمللی انرژی اتمی تا حد زیادی در چارچوب سیاستهای کشورهای اروپایی آمریکا عمل میکند و تحت تأثیر آنها تصمیم میگیرد. بنابراین، در صورت ایجاد شفافیتها، باید توافقی سیاسی نیز بهدست آید؛ چرا که این دو موضوع مکمل یکدیگر هستند. برای تعلیق اسنپبک، نیاز است تا آژانس گزارش مثبتی از همکاری ایران ارائه دهد تا در ادامه شاهد شروع مذاکرات و البته احتمال بهنتیجه رسیدن افزایش خواهد یافت. بدون هر یک از این دو، مسیر برای مذاکره و گفتوگو بسیار دشوار خواهد شد.»
به توافق نزدیک بودیم
روند مذاکراتی در حالی ادامه داشت که بهیکباره شاهد حمله به ایران بودیم و حالا خبرها از تصمیم تندروهای آمریکا برای حمله به ایران خبر میدهند. در این مورد عباس عراقچی، وزیرامورخارجه در مورد روند مذاکراتی که قبل از حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران در جریان بود، به چالشهای موجود اشاره کرد و گفت: «عدم موفقیت مذاکرات امسال بهدلیل علنیبودنشان نبود، بلکه بهدلیل طمع و زیادهخواهی آمریکا بود. در سال ۲۰۱۰ مذاکرات پنهانی آغاز شد و سپس علنی شد و به مذاکرات میان آمریکا و ۱+۵ تبدیل گردید. این روند در ۲۰۱۵ به توافق انجامید. مذاکرات اخیر نیز میتوانست همان مسیر را طی کند، گفتوگوها غیرمستقیم آغاز شد و اگر مسیر درست و متوازنی دنبال میشد، امکان رسیدن به توافق وجود داشت. مشکل اصلی مذاکرات سال جاری که موجب ناکامی آنها شد، گرایش آمریکا به تحمیل خواستههایش بود. آنها با سیاست «غنیسازیِ صفر» وارد مذاکره شدند. ما از ابتدا گفتیم چنین چیزی ممکن نیست و باید به راهحلی میانه رسید. هیچ کشوری را نمیتوان از حق مشروعش محروم کرد. البته میتوان شفافیت و اعتمادسازی را مطالبه کرد و ما آماده آن هستیم. اما چشمپوشی از حقوق اساسیمان هرگز مطرح نیست. بنابراین تنها راه، رسیدن به راهحلی متوازن است که منافع همه طرفها را در نظر بگیرد. من آن روزها جملهای گفتم که امروز هم تکرار میکنم: «اگر غنیسازی صفر میخواهید، توافقی میان ما نخواهد بود.» اما اگر «بمبِ صفر» میخواهید، ما توافق خواهیم کرد و امکان دستیابی به توافق کاملاً وجود دارد. با این حال، معتقدم برخی عوامل در داخل آمریکا نمیخواستند که این مذاکرات به نتیجه برسد و همین باعث شد که مذاکرات به نتیجه نرسد.»
او در مورد نزدیک بودن به توافق با واشینگتن ادامه داد: «ما خیلی به توافق نزدیک بودیم و در پنج دور مذاکرات به میانجیگری عمان، راهحلهای متعددی بررسی شد و به راهحلهایی رسیدیم که میتوانست مشکل را حل کند. اما این راهحلها در واشینگتن رد شد و در نهایت نیروهای خواهان جنگ در آنجا غالب شدند و کشور و منطقه را به مسیر تاسفباری کشاندند.»
ارسال نظر