«آرمان ملی» گزارش می دهد
اما و اگر های مذاکراتی پزشکیان در نیویورک
آرمان ملی- حمید شجاعی: بازگشت تحریم‌ها و فعال‌سازی سازوکار «پس‌گشت» که اسنپ‌بک و مکانیسم ماشه نیز از آن یاد می‌کنند، امروز مهم‌ترین مساله ایران در حوزه سیاست خارجی است که از قضا تاثیرات مستقیمی بر سیاست داخلی و سایر شئون کشور می‌گذارد.
در چنین شرایطی اما شاهد مواضع مختلفی در این خصوص هستیم و هر کسی از نگاه خود به این مساله می‌نگرد. عده‌ای بر این باورند که بازگشت تحریم‌ها و فعال‌سازی اسنپ‌بک تاثیر چندانی بر اقتصاد کشور نمی‌گذارد و بیش از تاثیرات اقتصادی بر کشور تاثیر روانی دارد و اگر تاثیرات روانی آن کنترل شود اسنپ‌بک تاثیر منفی چندانی بر کشور نخواهد داشت. از سوی دیگر دسته‌ای دیگر معتقدند که اتفاقا باید نگران این وضعیت بود و باید نهایت تلاش را انجام داد که اسنپ‌بک فعال نگردد. چرا که اگر این اتفاق بیفتد شرایط تحریمی سخت‌تری بر کشور تحمیل می‌شود و وضعیت اقتصادی بغرنج‌تری را شاهد خواهیم بود. البته که واقعیت امر نیز همین است که نمی‌توان گفت فعال‌سازی اسنپ‌بک تاثیری بر کشور ندارد و این نگاه ساده‌انگارانه‌ای است اگر بخواهیم این نگرش را مطرح کنیم. آنچه که مسلم است برای جلوگیری از این مساله نیز باید با دیپلماسی فعالانه‌ای وارد عمل شد و استارت مذاکره را با اروپایی‌ها و آمریکا زد. مجمع عمومی سازمان ملل فرصت مناسبی است که هیأت ایرانی بتواند از آن استفاده کرده و طی مذاکراتی فشرده و مفید به توافقی ضمنی و پایدار با اروپایی‌ها دست پیدا کند تا فعال‌سازی مکانیسم ماشه جلوگیری کند. نشست‌های حاشیه‌ای مجمع عمومی سازمان ملل می‌تواند فرصتی طلایی و استثنایی برای هیأت ایرانی است تا با استفاده از آن در جهت تامین منافع ملی گامی در جهت حل مشکلات کشور بردارند. این در حالی است که خود اروپایی‌ها نیز مجمع عمومی سازمان ملل را فرصتی خوب برای از سرگیری مذاکرات برای دست یابی به یک توافق خوانده‌اند. چه اینکه روزگذشته سخنگوی کمیسیون اروپا با اشاره به نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت: «این هفته، فرصت مناسبی برای پیشبرد تلاش‌های دیپلماتیک در موضوع هسته‌ای ایران فراهم خواهد کرد». لذا می‌توان امیدوار بود که پزشکیان در قامت رئیس‌جمهور ایران با هیأت همراه خود کاری بیش از آنچه تا کنون در حوزه دیپلماسی انجام داده را انجام دهند تا از هر گونه تهدیدی برای کشور جلوگیری کنند.
* فرصت مذاکره
مساله مذاکره ایران و آمریکا همواره با چالش‌هایی همراه بوده که در برخی مقاطع صرفا مطرح شده و در برخی زمان‌های دیگر از طرح به عمل هم رسیده است. مسقط، ژنو، وین، لوزان، رم و دوحه پایتخت‌هایی بوده که ایران و آمریکا به تناوب به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با یکدیگر به مذاکره پرداخته‌اند. مذاکراتی که شاید در میان همه فقط مذاکرات ژنو که منجر به انعقاد برجام شد به سر انجام رسید و در سایر مذاکرات یا نتیجه‌ای حاصل نشد یا مذاکرات به پایان نرسید. مثل آخرین دور مذاکرات ایران و آمریکا که به‌طور غیرمستقیم در مسقط عمان برگزار شد و با وجود اینکه 5 دور این مذاکرات با موفقیت و با امید به توافق پیش رفت و ایران در دور ششم به‌دنبال ارائه بسته پیشنهادی خود بود اما تجاوز رژیم صهیونیستی و پس از آن آمریکا به کشورمان کلا مذاکره را از بین برد. بر همین مبنا نیز بسیاری معتقدند که اساسا طرف آمریکایی به مذاکره پایبند نیست و زمانی‌که منافع خود را در مذاکره یا توافق نبیند همه چیز را به هم می‌زند. اما از طرف دیگر عده‌ای دیگر می‌گویند از سرگیری مذاکرات با آمریکا می‌تواند امیدها برای رسیدن به یک توافق را در جهت عدم بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و حتی برداشتن تحریم‌های یکجانبه آمریکا را زنده کند. از همین‌رو است که چهره‌های مختلف سیاسی بر این باورند که مسعود پزشکیان می‌تواند با گرفتن اذن از رهبر انقلاب برخلاف روسای جمهور سابق تابوشکنی کرده و با ترامپ دیدار کند. احمد بخشایش اردستانی؛ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌گوید: «معجزه پزشکیان در نیویورک» منتفی نیست و اگر بتواند با دونالد ترامپ به‌صورت رودررو گفت‌و‌گو کند و به تفاهمی موقت دست یابد، می‌توان امیدوار بود که خطر بازگشت ۶ قطعنامه تحریمی سازمان ملل از ایران دور شود. وی با تاکید بر هماهنگی کامل رئیس‌جمهور و رهبری، حمایت تام و تمام مجموعه نظام از دولت، آنچه را که خودش «معجزه» می‌خواند، را ناممکن و منتفی نمی‌داند. قدرمسلم حضور پزشکیان در نیویورک هم می‌تواند موثر و پرفروغ باشد و هم بی‌ثاثیر و کم‌فروغ. پرتاثیر مثل مذاکرات منسجم و فشرده و با اروپا و آمریکا و نهایت رسیدن به یک توافق در جهت کنارزدن تحریم‌ها و بی‌تاثیر مثل یک سخنرانی صرف در مجمع عمومی سازمان ملل و دیدارهای تشریفاتی با سران برخی کشورها در حاشیه مجمع عمومی. آنچه این حضور را متفاوت می‌کند دستاوردی است که از این سفر به‌دست می‌آید و پزشکیان نیز اگر می‌خواهد تفاوتی را رقم بزند باید بر مبنای همان رویکرد تعامل و مذاکره با دنیا به نیویورک برود و حتی اگر شرایط فراهم بود و با کسب اجازه از رهبری در جهت رفع مشکلات کشور با همتای آمریکایی خود نیز دیدار کند. این فرصتی طلایی است که اگر از دست برود مشخص نیست دوباره چه زمانی می‌توان منتظر مذاکره با طرف مقابل بود.
*حل کردن مسائل فی‌مابین
وزیر ارشاد دولت یازدهم در خصوص اقداماتی که ایران می‌تواند در این فرصت محدود برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه انجام دهد، اظهار داشت: به‌نظر من اینکه ما الان به سمت بحث هسته‌ای برویم و تعهداتی بدهیم یا بگوییم آمادگی داریم که شما هر جا را بخواهید بازرسی کنید؛ جواب نمی‌دهد. از گذشته هم شاید دو، سه ماه قبل، افراد صاحب‌نظر عقیده‌شان این بوده که باید به سمت مذاکره مستقیم با آمریکا برویم، آن هم مذاکرات جامع؛ یعنی نه بحث هسته‌ای، نه بحث موشکی، نه بحث منطقه‌ای. خبرآنلاین نوشت: علی جنتی گفت: بلکه باید برویم با آمریکایی‌ها بنشینیم و کل مسائل فی‌مابین‌مان را حل و فصل کنیم. این تنها چیزی است که می‌تواند مورد استقبال ترامپ قرار بگیرد، او به‌شدت دنبال این است که بگوید مساله‌ای را که هیچ‌یک از روسای جمهور سابق موفق نشده‌اند حل و فصل کنند، من موفق به انجام آن شدم که با ایران بنشینم و مذاکره کنم؛ این تنها موردی است که وجود دارد. وی افزود: بنابراین به‌نظر من هیچ راه دیگری نمانده و اگر آقای دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور وقتی به نیویورک می‌روند، مجوز لازم را داشته باشند و با یک ابتکار عملی بروند، مذاکره مستقیم با ترامپ کنند؛ مساله اروپایی‌ها و مساله اسنپ‌بک نیز حل می‌شود. اما اگر چنین اتفاقی نیفتد، به احتمال زیاد اسنپ‌بک فعال خواهد شد؛ مگر اینکه باز به احتمال ضعیف آقای پزشکیان در نیویورک با سه کشور اروپایی مذاکراتی انجام دهد که به‌سمت تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بروند و آن را شش‌ماهی تمدید کنند. روسیه و چین نیر به‌دنبال تمدید بودند که حالا این احتمال هم خیلی قوی نیست، با این نوع رویکردی که اصولا اروپایی‌ها نسبت به ایران تا الان داشته‌اند. ولی به هر حال احتمالش دور از نظر نیست، اگر آقای دکتر پزشکیان با ۳ کشور اروپایی بنشیند و مذاکره کنند، لااقل از این ستون تا آن ستون فرج هست که ایران بتواند تصمیمات درستی بگیرد.
ارسال نظر