لحظه‌هایی که دود می‌شود

 از کنارش که رد می‌شوم، چند پک دیگر به سیگار می‌زند و با حسرت خاموش می‌کند. می‌گوید: همین حالا از دکتر قلب برمی‌گردم. گفته دیگر سیگار نکش، ولی نمی‌توانم ترکش کنم. در خانه هم همسرم می‌کشد و خودم هم می‌کشم. دوست ندارم ترک کنم! زن همین فاصله بیمارستان تا خانه را هم طاقت نیاورده که سیگار نکشد. سیگار برای برخی افراد تنها دود کردن و آلودن ریه‌ها نیست. برخی چون رفیقی قدیم به آن نگاه می‌کنند و همین مساله سبب می‌شود که تمایلی هم برای ترک کردن نداشته باشند. پیرمردی که هشتادسالگی را پشت‌سر گذاشته است و همچنان سیگار می‌کشد نیز درباره نقش سیگار در زندگی‌اش می‌گوید: من که عمرم را کردم. حالا همین سیگار کشیدن است که از لذت‌های این روزهای زندگی‌ام است. هرچقدر هم که دکتر بگوید نکش، من می‌کشم! مگر چند سال دیگر قرار است زنده بمانم؟ حالا چندسالش هم کم شود، من راضی هستم!

افزایش مصرف سیگار در زنان

زنی که خودش سال‌ها پرستار بوده است، حالا بعد از بازنشستگی شروع به سیگار کشیدن کرده و می‌گوید: من در سال‌هایی که در بیمارستان مشغول به کار بودم از سیگاری‌ها خوشم نمی‌آمد و همیشه از دود سیگار فرار می‌کردم. حتی به همکارانم که بعد از شیفت‌های طولانی سیگار می‌کشیدند هم می‌گفتم آخر چه لذتی دارد سیگار کشیدن؟ اما بعد از اینکه بازنشسته شدم، به دلیل اینکه شوهرم که خودش هم پزشک است! درخانه سیگار می‌کشید، منم خوشم آمد و حالا سال‌هاست که سیگار می‌کشم و هرجا که می‌روم، درکنار چای، باید سیگارم را هم روشن کنم. او درباره ترک سیگار می‌گوید: خواهرم که از من بیشتر سیگار می‌کشید، به کلینیک ترک سیگار رفت و ترک کرد، اما من فعلا دوست ندارم ترکش کنم. از کشیدنش لذت می‌برم. مگر فقط سیگار است که ضرر دارد؟ خب؛ من که خودم پرستار بودم می‌دانم که بسیاری از غذاهایی که ما می‌خوریم هم ضرر دارد، اما مگر همه رعایت می‌کنند و نمی‌خورند؟ مثلا می‌گویند نوشابه ضرر دارد. اما در همه فروشگاه‌ها هم انواع و اقسام نوشابه‌ها موجود است، حالا چرا ما عادت کرده‌ایم فقط به سیگار و سیگاری‌ها گیر دهیم؟ سیگار کشیدن در سال‌های اخیر، به نوعی در میان زنان بیشتر از قبل شده است. کافی است سری به بوستان‌های تهران بزنید، تا با چشمان خودتان ببینید. البته در کوچه و خیابان هم کم نیستند زنانی که سیگار به دست دارند و در جواب اینکه چرا سیگار می‌کشید، تنها می‌گویند که عادت و یا لذت و شاید برخی از دختران که سن و سال کمی دارند، دلیل مصرف سیگار را به نوعی از نشانه‌های بزرگسالی می‌دانند. اما نکته‌ای که نمی‌توان انکار کرد این است که از دیگر تفاوت‌های دوره نوجوانی نسل دهه هفتاد یا هشتادی‌ها با دهه‌های قبلتر این است که در آن دهه‌های قبل، به زنانی که سیگار می‌کشیدند، برچسب یا انگ اجتماعی می‌زدند و شما جرات نمی‌کردی که در خیابان و در جلوی چشم همگان سیگار به دست گیری، حالا دیگر چه رسد به اینکه در مهمانی یا جمع‌های خانوادگی سیگار بکشی، اما امروز نوجوانان حتی در کوچه و خیابان و بوستان‌ها به راحتی سیگار می‌کشند و اصلا هم برایشان مهم نیست که کسی آنها را ببیند. شعار امسال سازمان جهانی بهداشت در روز جهانی مبارزه با دخانیات «پرده‌برداری و افشای تاکتیک‌های صنعت دخانیات در مورد جذاب کردن دخانیات و محصولات نیکوتینی» است، اما از حرف تا عمل فاصله بسیار است. با وجود راه‌های جذاب‌تر جلوه دادن مواد دخانی، مانند سیگارهای الکترونیکی یا ویپ، که این روزها به‌خصوص در میان جوانان بسیار استفاده می‌شود، نمی‌توان تنها دل به شعارهایی بست که تنها در یک روز یا هفته، به کار برده می‌شود. در دهه‌های گذشته، سیگارکشیدن برای زنان نوعی تابو بود. یعنی کمتر پیش می‌آمد که در کوچه و خیابان زنانی را مشاهده کنید که سیگار مصرف می‌کنند. اما امروز حتی به خودروهایی که از کنارتان می‌گذرند هم اگر نگاه کنید، زنان بسیاری را می‌بینید که به سیگار دودکردن مشغولند.

شعار امسال سازمان جهانی بهداشت در روز جهانی مبارزه با دخانیات «پرده‌برداری و افشای تاکتیک‌های صنعت دخانیات در مورد جذاب کردن دخانیات و محصولات نیکوتینی» است، اما از حرف تا عمل فاصله بسیار است

مرگ سالانه 70 هزار نفر

محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات کشور با بیان اینکه سالانه ۷۰ میلیارد نخ سیگار در کشور تولید و مصرف می‌شود، گفت: ۷۰ هزار نفر بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند. مسجدی در نشست خبری که در آستانه هفته ملی بدون دخانیات (۳ تا ۹ خرداد) برگزار شد، با هشدار نسبت به افزایش مصرف دخانیات در میان جوانان، به ایرنا گفت: حدود ۲۲ درصد مردان در کشور دخانیات مصرف می‌کنند و این رقم در بانوان کمتر از پنج درصد است و باید از روند افزایشی آن جلوگیری کنیم. وی ادامه داد: مصرف روزانه سیگار در زنان در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال ۱۹۰ درصد افزایش یافته است و نگران این قشر هستیم چون مادران آینده هستند و سلامت آنها در خطر است. مسجدی با بیان اینکه سیگار قاچاق در کشور به وفور یافت می‌شود، افزود: بیش از ۷۰ درصد مرگ و میر در دنیا و ایران مربوط به بیماری‌های قلبی‌وعروقی، سرطان، بیماری‌های مزمن تنفسی، دیابت و اختلالات اعصاب و روان است و در سال گذشته ۱۶۰ هزار نفر به علت بیماری‌های قلبی‌وعروقی، ۱۳۵ هزار نفر به دلیل سکته‌مغزی و ۸۷ هزار نفر به علت سرطان فوت کردند که مصرف دخانیات از عوامل ابتلا به این بیماری‌ها بوده است.

هر 4 ثانیه یک جان

همچنین زهرا صدر، مدیر پرستاری بیمارستان مسیح دانشوری و مدیر واحد بانوان جمعیت مبارزه با دخانیات ایران، به ایرنا گفت: طبق آمار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ در هر ۴ ثانیه سیگار جان یک نفر را می‌گیرد که یک میلیون نفر در اثر دود تحمیلی ناشی از دخانیات جان خود را از دست می‌دهند. صدر تصریح کرد: قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز عامل فوت ۶ تا ۷ هزار نفر در سال در دنیا است که از این تعداد نیز ۲۰ درصد در حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ نفر کودکان هستند. به گفته مدیر پرستاری بیمارستان مسیح دانشوری، مصرف روزانه سیگار ۱۹۰ درصد در زنان و ۴۶ درصد در میان مردان افزایش یافته است.

بوستان‌های پر دود

بوستان‌های تهران حالا تنها محل پیاده‌روی و ورزش‌های روزانه افراد مختلف نیست. کافی است در یکی از بوستان‌های نزدیک محل زندگی خود کمی قدم بزنید. آنچه بیشتر از تعداد عابرانی که ورزش می‌کنند، خواهید دید. جوانان سیگار به دستی که سیگار از پی سیگار، دود می‌کنند و در جواب گلایه‌های پیرزنی که پیاه‌روی می‌کند، تنها می‌گویند «گیر نده مادرجان»، بگذار سیگارمان را بکشیم. این میان سهم دخترکان هم کمتر از پسران نیست. کنار هم روی نیمکت‌ها نشسته‌اند و سیگارشان را دود می‌کنند. برخی هم سیگار برقی می‌کشند. اما حتی در این بوستان بزرگ هم جایی نیست که از دود سیگار بی‌نصیب بمانید. کافی است در ساعت‌های بعد از تعطیلی مدارس، سری به بوستان‌ها بزنید، اغلب دانش‌آموزان کم سن و سال، مشغول سیگار کشیدن هستند.