ردپای تحریم در ناترازی انرژی

امیرعلی رئیسی – فعال حوزه انرژی: توقف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها از اوایل سال 97 آغاز شد. هرچند که تا پیش از آن در برخی برهه‌های زمانی ورود سرمایه خارجی به کشور و عدم سرمایه‌گذاری داخلی باعث تشدید ناترازی می‌شد اما از سال 97 به دلیل خروج ایالات متحده از معاهده برجام و وضع تحریم‌های گسترده علیه کشور باعث شد تا روند سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به مرور زمان کمتر شود.

در حقیقت تحریم‌های ظالمانه باعث منفی‌شدن تراز سرمایه‌گذاری کشور شد. متأسفانه کاهش سرمایه‌گذاری به کاهش نرخ تولید ناخالص داخلی هم منجر شد. به همین دلیل رشد اقتصاد ایران در سال‌های گذشته کیفیت مطلوبی نداشته است.

از سال ۹۷ تاکنون رشد اقتصادی حاصل شده قبل از هر چیز از افزایش قیمت یا فروش نفت نشات گرفته تا تولید صنعتی. عدم توان صادرات نفت و کسب منابع حاصل از آن اجازه نداد تا به رشدهای هدف‌گذاری شده دست یابیم. البته خوشبختانه با افزایش بارش‌ها وضعیت بخش کشاورزی بهبود نسبی پیدا کرده است.

متأسفانه، تحریم باعث شده که میزان سرمایه‌گذاری به حدی کاهش پیدا کند که سرعت استهلاک زیرساخت از آن سبقت بگیرد.

لغو تحریم‌ها می‌تواند دسترسی کشور به اقتصاد جهانیو کشورهای همسایه را فراهم کند. در این صورت موانع سرمایه‌گذاری در کشور تا حد قابل‌توجهی حل خواهد شد؛زیرا بخش‌های نفت و گاز در کشور ما آنقدر جذابیت دارد که به سرعت سرمایه جذب کند. 

به طور مثال پس از توافق برجام شرکت توتال به ایران آمد تا وارد پارس جنوبی شود. پس اگر چالش تحریم وجود نداشت، ناترازی‌های موجود در انرژی و صنعت تا به این اندازه وخیم نمی‌شد.

آمار نشان می‌دهد از ۳.۵ میلیون بشکه نفتی که بنا به تأکید بودجه پیشنهادی ۱۴۰۴ تولید خواهد شد، تنها یک و نیم‌میلیون بشکه آن صادراتی است.

لذا باید توجه داشت به‌رغم اینکه در جهت خنثی‌سازی تحریم‌ها گام برداریم اما از میزان تأثیر آن در عدم رشد زیرساخت‌ها غافل نشویم. نه می‌توان تحریم‌ها را کاغذپاره دانست و نه می‌توان آن را علت‌العلل مشکلات کشور خواند. اگر تحریم‌ها به شکل فعلی ادامه یابد در ۲ تا ۳ سال آینده حتی برای تأمین حداقلی گاز، بنزین، برق، گازوئیل و حتی آب دچار مشکل خواهیم شد.