حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگو با «آرمان ملی»:
رئیسی در نیویورک با چالش‌های رسانه‌ای مواجه خواهد شد
آرمان ملی- احسان انصاری: مهم‌ترین اهداف رئیسی از سفر به نیویورک چیست؟ رئیسی در این سفر با چه چالش‌هایی مواجه خواهد شد؟ حضور علی باقری در کنار رئیس‌جمهور چه فوائدی برای ایران در این سفر خواهد داشت؟ آیا قرار است گره مذاکرات برجام در این سفر باز شود؟ «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. بهشتی‌پور معتقد است: « همه کشورهای جهان میلیون‌ها دلار هزینه می‌کنند تا چهره مثبتی از خود در جامعه بین‌المللی نشان بدهند. بدون تردید داشتن یک چهره مثبت در بین افکار عمومی جهان یک دستاورد و سرمایه بزرگی به شمار می‌رود. این در حالی است که برخی اتفاقات که در داخل رخ می‌دهد به چهره مثبت ایران در عرصه جهانی آسیب می‌زند. آقای رئیسی در اجلاس سازمان ملل باید درباره دیدگاه ایران درباره مسائل بین‌المللی، خلع سلاح، برجام، کمک به صلح و امنیت منطقه اظهار نظر کند و از سوی دیگر سیاست‌های داخلی ایران را به خوبی در جامعه بین‌المللی تبیین کند. در چنین وضعیتی ایشان خدمت بزرگی به دیپلماسی کشور کرده است.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
با توجه به شرایط کشور سفر آقای رئیسی به نیویورک با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی مواجه خواهد بود؟
از زمان ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد روسای جمهور کشور تلاش می‌کنند همه جلسات مجمع عمومی سازمان ملل را شرکت کنند. این وضعیت برای آقای روحانی نیز وجود داشت و ایشان نیز هر هشت سال ریاست‌جمهوری خود را در اجلاس سالانه سازمان ملل شرکت کردند. سال گذشته آقای رئیسی به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت آنلاین در این اجلاس شرکت کرد اما امسال تصمیم گرفته به صورت حضوری در این اجلاس شرکت کند. واقعیت این است که شرایط کشور باعث نشده که آقای رئیسی به نیویورک سفر کند، بلکه امتیازهایی که حضور در مجمع سازمان ملل دارد باعث شده آقای رئیسی به این سفر برود. در اجلاس سالانه سازمان ملل اغلب روسای جمهور، نخست وزیران و رهبران کشورهای مختلف حضور دارند و به همین دلیل این اجلاس می‌توان فرصتی باشد که آقای رئیسی با رهبران کشورهای مختلف در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی دیدار و گفت‌وگو کند. با این وجود هنوز مشخص نیست که برنامه دولت برای اجلاس سالانه سازمان ملل چیست و رئیس‌جمهور قرار است با کدام رهبران سیاسی جهان دیدار و گفت‌وگو داشته باشد. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که در شرایطی که ما با تحریم‌های بین‌المللی مواجه هستیم اینکه
این دیدارها به چه میزان بتواند به تعامل مثبت اقتصادی ایران با کشورهای دیگر کمک کند محل تردید است. از سوی دیگر حضور در مجمع عمومی سازمان ملل فرصتی را برای رئیس‌جمهور فراهم می‌کند که در نشست‌های خبری شرکت کند و مواضع خود را در مسائل مختلف مطرح کند. این در حالی است که دیدارهایی نیز با نخبگان ایرانی خارج از کشور صورت خواهد گرفت که می‌تواند فرصت خوبی برای آقای رئیسی و دولت باشد. اگر آقای رئیسی بتوان تببین صحیحی از دیپلماسی ایران داشته باشد این امکان برای ایشان فراهم است که دستاوردهای مهمی داشته باشد. آنچه مشخص است این است که حضور آقای رئیسی در اجلاس سازمان ملل یک آزمایش بزرگ برای ایشان به شمار می‌رود. رئیس‌جمهور از سال گذشته تاکنون سفرهایی که انجام داده بیشتر منطقه‌ای بوده است. به همین دلیل حضور ایشان در نیویورک مهم‌ترین سفر خارجی آقای رئیسی به‌شمار می‌رود به دلیل اینکه چالش‌های خبری و رسانه‌ای زیادی به‌همراه خواهد داشت.
مهم‌ترین چالش‌های خبری و رسانه‌ای آقای رئیسی در نیویورک چه خواهد بود؟ آیا موضوع حقوق بشر یکی از این چالش‌ها خواهد بود؟
واقعیت این است که نه تنها آقای رئیسی و بلکه همه روسای جمهور ایران به نیویورک سفر کردند در زمینه حقوق بشر چالش جدی داشتند. دلیل این موضوع نیز این است که دیدگاهی که مسئولان جمهوری اسلامی درباره حقوق بشر دارند از جنبه‌های مختلف با آنچه در کشورهای غربی است تفاوت دارد. کشورهای غربی در زمینه حقوق بشر مبنایی دارند و آن را جز حقوق ذاتی بشر می‌دانند. این در حالی است که مسئولان جمهوری اسلامی حقوق بشر را ابزاری می‌دانند که کشورهای غربی به وسیله آن کشورهایی که مخالف غرب هستند را تحت فشار قرار می‌دهند. به همین دلیل نگاه دو طرف به مقوله حقوق بشر کاملا متفاوت است. جمهوری اسلامی موضوع حقوق بشر را از منظر اسلامی مورد توجه قرار می‌دهد. این برداشت نیز با برداشتی که کشورهای غربی نسبت به حقوق بشر دارند در تعارض قرار دارد. این چالش تنها مختص به آقای رئیسی نیست و همه روسای جمهور و وزرای خارجه ما پس از انقلاب همواره با این چالش مواجه بوده‌اند.
رئیسی باید روی چه نکاتی در این سفر تأکید کند تا ایران بتواند تعامل بیشتر و مثبتی با کشورهای جهان داشته باشد؟
همه کشورهای جهان میلیون‌ها دلار هزینه می‌کنند تا چهره مثبتی را از خود در جامعه بین‌المللی نشان بدهند. بدون تردید داشتن یک چهره مثبت در بین افکار عمومی جهان یک دستاورد و سرمایه بزرگی به‌شمار می‌رود. این در حالی است که برخی اتفاقات که در داخل کشور رخ می‌دهد به چهره مثبت ایران در عرصه جهانی آسیب می‌زند و بسیاری از دستاوردهای سیاسی ایران را زیر سوال می‌برد. آقای رئیسی در اجلاس سازمان ملل باید درباره دیدگاه ایران درباره مسائل بین‌المللی، خلع سلاح، برجام، کمک به صلح و امنیت منطقه اظهارنظر کند و از سوی دیگر سیاست‌های داخلی ایران را به خوبی در جامعه بین‌المللی تبیین کند. در چنین وضعیتی ایشان خدمت بزرگی به دیپلماسی کشور کرده است. در شرایط کنونی به دلایل مختلف چهره ایران در عرصه بین‌المللی تخریب می‌شود و به همین دلیل رئیس‌جمهور باید تلاش کند پاسخ مناسبی برای این تخریب‌ها داشته باشد و بتواند چهره مثبتی از ایران در عرصه بین‌المللی نشان بدهد.
آقای باقری نیز در این سفر رئیس‌جمهور را همراهی می‌کنند. به چه میزان این احتمال وجود دارد که در این سفر گشایش‌هایی در مذاکرات برجام اتفاق بیفتد؟
آقای باقری به جز مذاکره کننده ایران معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز است. به همین دلیل این ضرورت وجود داشته که در این سفر رئیس‌جمهور را همراهی کند. حضور آقای باقری در این سفر بیشتر به این دلیل است که در دیدارهایی که رئیس‌جمهور با مقامات کشورهای دیگر دارد بخش تبیین و تشریح وضعیت مذاکرات را برعهده بگیرند و موانع مذاکرات را برای مقامات کشورهای دیگر توضیح بدهند. شاید مهم‌ترین دلیلی که آقای باقری در این سفر حضور دارند همین موضوع باشد. در شرایط کنونی مذاکرات هسته‌ای متوقف شده و افکار عمومی جامعه جهانی نیز توجیه نیست که این مذاکرات به چه دلیل متوقف شده است. هنوز ما نمی‌دانیم توقف مذاکرات به دلیل رویکردی است که آمریکا در پیش گرفته و یا ایران. به همین دلیل شاید آقای باقری بتواند در نیویورک دلیل این موضوع را توضیح بدهد. به اعتقاد من امروز برای کشور هیچ مساله‌ای مهم‌تر از به سرانجام رساندن مذاکرات برجام یا مذاکرات برای لغو تحریم‌ها وجود ندارد. این مساله مهم‌ترین مساله روز کشور است که اگر موفق به نتیجه رساندن مذاکرات شویم کمک بزرگی به اقتصاد کشور می‌شود. درست است که اقتصاد کشور معطل این توافق نیست اما واقعیت این است
که اگر این توافق حاصل شود خیلی از دریچه‌ها برای انجام کارهای مختلف در ایران باز شده و کسب و کارها رونق پیدا می‌کند و لذا به باور من مهم‌ترین دستور کار این سفر باید مساله برجام و مذاکرات برای لغو تحریم‌ها باشد.
از نظر شما مهم‌ترین گره به نتیجه نرسیدن برجام چیست؟
کشورهای غربی مدعی هستند حجمی که ایران در حال غنی سازی آن است توجیه غیرنظامی ندارد. یعنی به نوعی به روند افزایش غنی سازی اورانیوم در ایران اعتراض می‌کنند. به هر حال این یک واقعیت است که در برجام سال2015 طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد ولی ایران تعهدات خود را انجام داد. 14 گزارش مدیرکل وقت آژانس، آقای آمانو هم تایید کرد که ایران تعهدات خود را انجام داده ولی طرف آمریکایی به‌خصوص تعهداتش که مبنی بر برداشتن تحریم‌ها و وضع نکردن تحریم جدید بود را انجام ندادند. با این وجود بعد از خروج آمریکا طرح دادند و انتظار داشتند ایران این طرح را بدون کم و کاست بپذیرد درحالی که طرف ایرانی می‌گوید موضوع هسته‌ای برای ما یک عامل بازدارنده است تا طرف مقابل مجبور شود تحریم‌ها را بردارد. مادامی که ایران زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت می‌کند، اصولا نمی‌شود گفت کارش ایراد دارد چون در چارچوب ان. پی. تی هیچ منعی برای غنی سازی و ادامه آن در ایران وجود ندارد. اما انتظاری که اتحادیه اروپا دارد این است که ایران در چارچوب برجام خودش را محدود کند. این انتظار هم موقعی می‌تواند منطقی باشد که آنها تعهدات برجامی را از طرف
آمریکایی‌ها مطالبه و خودشان هم اجرایی کنند. وقتی آمریکا حاضر نیست تحریم‌ها را لغو کند و مطالبات را جواب نمی‌دهد بنابراین طرف ایرانی هم خودش را ملزم به اجرای برجام نمی‌بیند. پس فعالیت‌های ایران زیر نظر آژانس است و طبق ان. پی. تی هیچ محدودیتی برای غنی سازی وجود ندارد. اگر آنها نگران فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند بهتر است فشار را روی آمریکا بگذارند طرف آمریکایی را متقاعد کنند که تحریم‌ها را لغو کند و به تعهدات خود به برجام بازگردد. قطعا طرف ایرانی بارها اعلام کرده که اگر آنها تعهدات خود را اجرا کنند ایران نیز به تعهداتی که در برجام پذیرفته، بازخواهد گذشت. درباره پادمان هسته‌ای هم مشکل پابرجاست و همچنان این بحث وجود دارد و ایران انتظار دارد این موضوع در چارچوب 1+4 حل و فصل شود درحالی که آنها مدعی هستند باید در چارچوب شورای حکام حل شود. اما چون اتحادیه اروپا و آلمان، انگلیس و فرانسه به عنوان اعضای شورای حکام قطعنامه‌های پیشنهادی سال 99 و خرداد امسال را داده‌اند، این امکان برای این کشورها وجود دارد که با یک قطعنامه جدید مساله را فیصله بخشند. با این وجود آنها می‌گویند چنین کاری نخواهند کرد برای اینکه ایران
باید به سوالات پاسخ دهد. طرف ایرانی هم خواهان این است که این مساله از نظر سیاسی حل شود. در شرایط کنونی مذاکرات در این موضوع متوقف مانده است. طرف ایرانی معتقد است قبل از توافق باید مساله پادمان حل شود ولی طرف اروپایی معتقد است باید در حین اجرای توافقی که در 120 روز حاصل می‌شود این مساله هم با شورای حکام حل و فصل شود و آنها هم قول مساعدت داده‌اند. درنهایت اینکه مساله پیچیده شده و این گره همچنان کور باقی مانده است.
ارسال نظر