برجام از جايي که متوقف شده نمي‌تواند احيا شود

رحمان قهرمان پور:

برجام از جايي که متوقف شده نمي‌تواند احيا شود

يک تحليلگر مسائل بين‌الملل در خصوص از سرگيري مذاکرات احياي برجام اظهار داشت: امکان از سرگيري توافق برجام از جايي که متوقف شده بسيار اندک است. تغيير شرايط محيطي و نظام بين‌الملل در اين چند سال گذشته قابل توجه است. برخي از اين تغييرات بسيار مهم و اساسي هستند به شکلي که نمي‌شود آنها را ناديده گرفت، مثل جنگ اوکراين که تبعات عميق و طولاني مدت دارد. از سويي در آمريکا شاهد تضعيف پايگاه ترامپ و روي کار آمدن بايدن و تحولات انتخابات کنگره بوديم و در ايران هم در اين مدت دولت تغيير کرده و آرايش و رقابت‌هاي سياسي مهمي اتفاق افتاده است، از اين رو به‌خاطر اين شرايط امکان از سرگيري برجام عملا ممکن و ميسر نيست. رحمان قهرمان پور گفت: وقتي مي‌گويم برجام از جايي که متوقف شده نمي‌تواند احيا شود، به اين معناست که احياي برجام 2015 هم در حال حاضر کار دشوار و سختي است. وي افزود: واقعيت اين است که نظام بين‌الملل مدام در حال تغيير است و وقتي شرايط تغيير مي‌کند، متناسب با آن توافق‌ها هم تغيير مي‌کنند. از آنجا که برجام توافقي سياسي است تا يک پيمان حقوقي محکم بين‌المللي، تغيير شرايط سياسي مي‌تواند بر آن هم تاثيرگذار باشد. از طرفي وقتي آمريکا از برجام خارج شد آسيب‌هايي به ايران وارد کرد، که اگر هر بازيگري به جاي ايران باشد، نمي‌تواند اين آسيب‌ها را ناديده بگيرد. پس مساله فني و حقوقي برجام متاثر از وضعيت سياسي برجام است، يعني محيط نظام بين‌الملل و روابط ايران و آمريکا و تحولات داخلي ايران و آمريکا هر کدام مهم هستند. قهرمان‌پور عنوان کرد: احياي برجام تابع يک عامل نيست؛ خواست ايران يکي از متغيرهاي اثرگذار است و توانايي و اراده دولت و تيم مذاکره‌کننده و توان فني آنها يکي از عوامل متعددي است که در رويکرد ايران به احياي برجام موثر است. وي تصريح کرد: اگر اراده کلي در نظام سياسي ايران بر احياي برجام باشد، توانايي فني و ديپلماتيک خيلي مانع جدي نيست. واقعيت اين است که با وجود تغيير برخي افراد، برخي کارشناسان از همان دولت قبلي در اين تيم بوده و هستند و آنها کار تکنيکي و فني را پيش مي‌برند، از اين رو مساله احياي برجام را نبايد به توانايي فني تيم مذاکره‌کننده تقليل داد، هرچند منکر اهميت آن مساله هم نمي‌توان شد. اين کارشناس مسائل بين‌الملل با بيان اينکه در اسفند 1400 با همين تيم دولت آقاي رئيسي در آستانه توافق و احياي برجام بوديم عنوان کرد: آن‌چيزي که مانع توافق شد، ملاحظات فرافني يا ملاحظات غيرفني بود. پس اين ادعا که توانايي فني تيم مانع احياي برجام است، نوعي تقليل‌گرايي است.