واقعیت جلسه جهانگیری و رئیسی چه بود؟ | آیا ترامپ واقعا می‌خواست با روحانی دیدار کند؟

به گزارش آرمان ملی آنلاین، جهانگیری در گفت‌وگو با روزنامه شرق درباره مذاکرات پشت پرده برجام صحبت کرده است و گفت که احیای برجام نیازمند چند گام بود ولی اتفاق نیفتاد؛ او همچنین گفت که وقتی رئیسی رئیس‌جمهور شد به او گفته که اجازه دهد تا زمان مستقر شدن بگذارد روحانی و ظریف مذاکرات احیای برجام را با دولت بایدن به ثمر برساند که این اتفاق هم نیفتاد.

بخش‌هایی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

هنوز به احیای برجام امید دارید؟

وضعیت سیاست خارجی بد است و بالاخره باید اصلاح شود. از اول گفته می‌شد که تحریم باید زمان‌دار باشد و تحریم نمی‌تواند بی‌انتها باشد. هیچ گروهی نمی‌تواند بگوید که تحریم باید بی‌انتها باشد؛ حتی همین‌ گروه‌هایی که به صدر اسلام اشاره دارند و از شعب ابی‌طالب می‌گویند نیز اذعان دارند که رهبری شعب ابی‌طالب با پیغمبر خداست که به خدا اتصال دارد و مستقیم از آسمان فرمان می‌گیرد و دوره‌ حصر و انزوا یک دوره محدود است. در آخر پیغمبر خدا هم به خدا می‌گوید که دیگر باید راهی پیدا شود و مردم توان تحمل حصر در شعب ابی‌طالب را ندارند.

از دوره‌ای که ترامپ دیوانه تحریم‌های دور دوم را شروع کرد، من همواره می‌گفتم که اگر این دوره یک دوره دوساله‌ باشد، می‌شود با تدبیر طوری کشور را مدیریت کرد که تحریم‌ها نتیجه ندهند‌. در نهایت هم دیدیم طوری عمل شد که در پایان این دو سال حتی نزدیکان ترامپ اعلام کردند که فشار حداکثری شکست خورده است. اگر کسی ادعا می‌کند که من با تحریم می‌توانم کشور را اداره کنم، حداقل بیاید کارنامه‌ای روی میز بگذارد و ‌بگوید من بدون تحریم اینجا را خوب اداره کرده‌ام.

وقتی کسی در کارنامه‌اش یک مدیریت موفق ندارد، چگونه باید به او اعتماد کرد که کار بزرگ‌تری انجام دهد؟ چگونه برخی مدعی می‌شوند می‌توانند با وجود تحریم مشکلات را حل کنند؟ نتیجه این نوع مدیریت، فشارهایی است که بر دوش مردم است.

‌‌گاهی مسئولان دولت روحانی با کابینه رئیسی جدال لفظی دارند که «دیدید اقتصاد به برجام گره می‌خورد؟!» چرا دولت دوازدهم با وجود این تأکیدات نتوانست برجام را احیا کند؟

در شهریور سال 98 که آقای روحانی به سازمان ملل رفت، با آقای مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، دیدار داشت و خانم مرکل، صدراعظم وقت آلمان که هیچ‌گاه در جلسات سازمان ملل شرکت نمی‌کرد، در آن سال و در آن برهه کوتاه در این نشست شرکت کرد.

آقای جانسون، نخست‌وزیر وقت انگلیس، به ‌همین ‌ترتیب و همه این افراد به نیویورک آمدند، به این امید که بتوانند جلسه‌ای با آقای روحانی و آقای ترامپ داشته باشند. آنجا آقای روحانی گفته بود که چند نکته هست که اگر ترامپ این نکته‌ها را قبول کند، من ملاقات می‌کنم.

پاسخ ترامپ چه بود؟

ترامپ بعضی‌ نکات را قبول کرده بود و بعضی را گفته بود بعد از جلسه با روحانی اعلام می‌کنم؛ اما آقای روحانی تردید کرد که اگر رفت و ملاقات کرد و جلسه برگزار شد و ترامپ زیر آن زد و قبول نکرد، در داخل کشور با بحران مواجه می‌شود و دستاوردی هم نداشته است. در واقع آقای روحانی ریسک نکرد و بعد هم ترامپ سردار سلیمانی را شهید کرد که در آن زمان دیگر هیچ‌کدام از سیاسیون و حتی تندترین نیروهای اصلاح‌طلب هم موافق مذاکره با ترامپ نبودند.

‌چرا مذاکره کابینه روحانی با دولت بایدن به نتیجه نرسید؟

بایدن برای مذاکره با ایران تأخیر کرد. به نظر من بایدن می‌توانست در همان روزهای اول ورود به کاخ سفید بازگشت به برجام را اعلام کند؛ چون در تبلیغاتش گفته بود که می‌خواهم به برجام و به پیمان آب‌وهوایی پاریس برگردم. بایدن پس از ورود به کاخ سفید به پیمان آب‌وهوایی پاریس برگشت، اما به برجام برنگشت.

به‌جز تأخیر بایدن، مجلس آمد قانونی را گذاشت که آن قانون مجلس دست دولت و تیم مذاکره‌کننده را خیلی بست. راجع به قانون مجلس باید در یک وقت دیگری صحبت کنیم، اما به طور خلاصه باید گفت که این قانون هم محدودیت‌هایی را آورد. با این حال باز هم آقای روحانی گفت که من می‌توانستم اسفند 99 یا فروردین 1400 توافق کنم؛ اما شبهه‌ای در برخی پیش آمد که این کار ممکن است آثار انتخاباتی داشته باشد و بهتر است که این مسئله را بگذارند برای بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری.

نشد؛ وگرنه هم روحانی و هم ظریف مصمم بودند که بتوانند قبل از انتخابات کار را تمام کنند. من یادم می‌آید که در یک جلسه دولت در فروردین 1400 همین بحث مطرح شد؛ چون معمولا جلسات دولت را من اداره می‌کردم... این بحث مطرح شد که توافق عقب بیفتد.

‌یعنی دولت روحانی موافق بود به خاطر انتخابات، توافق عقب بیفتد؟

نه، در عمل انجام‌شده قرار گرفت. ما حاضر بودیم جایی برویم سند رسمی بدهیم که قرار نیست از ما کسی کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری بشود و هیچ‌کدام از ما از آقای ظریف گرفته تا بقیه برای انتخابات نمی‌آیند و بگذارند امضای برجام را که به مصلحت کشور بود، انجام دهیم، اما نشد.

با اینکه من بعد از انتخابات 1400 از سیستم گله‌مند بودم، ولی بعد از اینکه آقای رئیسی رأی آورد، به ملاقات ایشان رفتم و گفتم آقای رئیسی! گله‌مندی ما از سیستم در جای خودش محفوظ، شما رئیس‌جمهور شدید و ما به‌عنوان یک شهروند ایرانی دلمان می‌خواهد شما موفق بشوید. موفقیت شما را هم در این می‌بینیم که گرهی از زندگی مردم باز بکنید. اگر شما الان از من مشورت بخواهید و بپرسید الان باید چه کار کنیم، من می‌گویم بگذارید برجام امضا شود و در این فاصله دو ماهی که قرار است در پاستور مستقر شوید، از آقای روحانی بخواهید که بروند با ظریف کار برجام را تمام کنند.

‌نظر رئیسی چه بود؟

آقای رئیسی چنین جمله‌ای را به زبان نیاورد، ولی استنباط من از صحبت او این بود که می‌خواهند دولت خودشان انجام دهد و چرا مثلا روحانی برود انجام دهد! به هر حال نشد.

نشد یا نخواستند؟

تلاش خودشان را کردند و تا چند مرحله هم رفتند که معلوم بود به پایان کار نزدیک شده‌اند. من حتی یادم می‌آید در همان سال 1400 دوستی که با من ارتباط داشت ولی من می‌دانستم از من به سیستم نزدیک‌تر است، به من گفت که اینها 22 بهمن هم جشن پیروزی انقلاب و هم جشن برجام را می‌گیرند. همان مقطع نامه‌ای پنج یا شش صفحه‌ای به آقای رئیسی نوشتم که حالا اگر به برجام رسیدید، بدانید چه فرصت‌هایی پیش‌روی شماست و چه تهدیدهایی، اما باز هم نشد و مسائلی مانند زمستان سخت و... مطرح شد که برای یک عده شعار خوبی است و برای مردم ایران گرفتاری.

‌در همان روزها فایلی صوتی از آقای ظریف منتشر شد که از محتوای آن این‌گونه برداشت می‌شد که امضای برجام آن‌قدرها هم در اختیار دولت نبوده است. نظرتان در این زمینه چیست؟

نه، ببینید! آن فایل آقای ظریف که بحث دیگری است؛ اما درباره اینکه دولت چقدر قدرت داشت، باید گفت که مگر همین دولت یازدهم نبود که برجام را امضا کرد؟ همان دولت و همان رئیس‌جمهور و همان وزیر خارجه دولت یازدهم بودند که در داخل مسئولان را قانع کردند و با طرف خارجه هم مذاکره کردند و به برجام رسیدند. معنایش این است که اگر دولت و شخص رئیس‌جمهور اراده جدی داشته باشد، می‌تواند کاری را کند که به نفع مردم است.

من فکر می‌کنم ما جایی گیر می‌کنیم که استدلال قوی نباشد یا با لجبازی‌های داخلی مواجه باشیم و آن لجبازی‌های داخلی منافع ملی را به هم بزند.