گفت‌وگوی آرمان ملی با رسول منتجب‌نیا:
هر روز که می‌گذرد بیشتر مطمئن می‌شوم که این دولت ناتوان است | باید به قرائت امام (ره) از جمهوریت و انتخابات برگردیم
انتخابات مجلس دوازدهم در پایان سال جاری یا به عبارت بهتر 12 اسفندماه برگزار خواهد شد و از هم اکنون چیزی حدود 9 ماه به آن انتخابات زمان باقی مانده است دستگاه‌های مرتبط تلاش می‌کنند تا شرایط را به نحو مطلوبی برای انتخاباتی مشارکتی و پر شور فراهم کنند. این در حالی است که طرح اصلاح قانون انتخابات که چندی است میان مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام در رفت و آمد است، محل انتقاد بسیاری قرار گرفته است. چنانکه اخیرا حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور اسبق کشورمان در دولت اصلاحات انتقاد شدیدی از اصلاح برخی مواد قانون انتخابات توسط مجلس داشته است.
به گزارش آرمان ملی آنلاین این در حالی است که برخی چهره‌های سیاسی نیز این طرح را در راستای محدود کردن حضور افراد و جریانات سیاسی در انتخابات می‌دانند. از طرفی مساله مهم‌تر اینجاست که اساسا در شرایط فعلی که جامعه با مشکلات مختلفی از جمله وضعیت بغرنج معیشتی مواجه است و با توجه به عملکردهای دولت چگونه می‌توان به یک انتخابات مشارکتی امیدوار بود. آن هم در شرایطی که انتخابات دور یازدهم مجلس با کاهش مشارکت مردم همراه بود. به نظر می‌رسد این مهم به‌دست نخواهد آمد مگر آنکه زمینه‌های آن فراهم شود و از جمله این زمینه‌ها حل مشکلات و مطالبات جامعه و تغییر نگرش‌ها نسبت به بحث انتخابات است. چیزی که جمهور مردم را به واقع بتواند به صحنه بیاورد.
در همین راستا برای بررسی اصلاح قانون انتخابات، شرایط جامعه و انتخابات پیش‌رو و بحث تحدید جمهوریت،«آرمان ملی» با حجت‌لاسلام رسول منتجب‌نیا، دبیرکل حزب جمهوریت ایران اسلامی و فعال سیاسی اصلاح طلب به گفت‌وگو پرداخته است. منتجب‌نیا معتقد است؛«نظام جمهوری اسلامی بر آمده از انقلاب و شعارهای مردم و در واقع با مهندسی امام راحل بوده که این نظام ترکیبی از جمهوریت و اسلامیت است. لذا نفی یا تضعیف هر کدام از این دو رکن به معنای تضییع دستاورد مردم و امام(ره) است. به عبارت دیگر هر یک از ارکان وجود نداشته باشد مسلما آن نظامی نخواهد بود که امام(ره) تاسیس کرد و شهدا و مردم دنبال کردند. نکته دوم اینجاست که امروز مجالسی که در دنیا وجود دارد بر اساس رأی و انتخاب مردم است و رای اکثریت ملاک و معیار است. تنها در کشورهایی که نظام دیکتاتوری در آنها حاکم است رای‌گیری در آنها وجود ندارد. یا مثل عربستان مجلسی مرکب از تعدادی تاجر و سرمایه‌دار موفق در تجارت به عنوان مشاوران پادشاه آنها مطرح می‌شوند.» در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: شکست در انتخابات رقابتی بهتر از پیروزی در انتخاباتی بدون رقابت است
طرح اصلاح قانون انتخابات با انتقاداتی مواجه شده است با توجه به این طرح و اینکه در سال انتخابات نیز قرار داریم تحلیل شما از این مساله و انتقادات وارده به آن چگونه است؟
در مورد طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس که چندی است مطرح و تصویب شده و در حال حاضر مباحثی بین مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت مطرح است لازم می‌دانم که نکاتی را یادآوری کنم هر چند که شاید در این خصوص چندان گوش شنوایی وجود نداشته باشد اما به حکم وظیفه و برای ثبت در تاریخ مطالب و نظرات خود را عرض می‌کنیم. نکته اول اینکه نظام جمهوری اسلامی بر آمده از انقلاب و شعارهای مردم و در واقع با مهندسی امام راحل بوده که این نظام ترکیبی از جمهوریت و اسلامیت است. لذا نفی یا تضعیف هر کدام از این دو رکن به معنای تضییع دستاورد مردم و امام(ره) و جایگزین کردن نظامی دیگر مغایر خواست مردم، امام(ره) و شهداست. به عبارت دیگر هر یک از ارکان وجود نداشته باشد مسلما آن نظامی نخواهد بود که امام(ره) تاسیس کرد و شهدا و مردم دنبال کردند. نکته دوم اینجاست که امروز مجالسی که در دنیا وجود دارد بر اساس رأی و انتخاب مردم است و رای اکثریت ملاک و معیار است.
تنها در کشورهایی که نظام دیکتاتوری در آنها حاکم است رای‌گیری در آنها وجود ندارد. یا مثل عربستان مجلسی مرکب از تعدادی تاجر و سرمایه‌دار موفق در تجارت به عنوان مشاوران پادشاه آنها مطرح می‌شوند. نه رای مستقل و نه نظر خاص دارند. این نکته که عرض می‌کنم بدین جهت است که ما در مجلس ششم در کنار جمعی از نمایندگان مهمان عربستان بودیم و در جلسه نمایندگان مردم شرکت داشتیم و آنچه عرض کردم اظهارات خود آن نمایندگان است که گفتند ما موفق‌ترین تاجر و سرمایه‌داران بودیم و الان به عنوان مشاور ولیعهد یا پادشاه عربستان هستیم. البته بدتر از عربستان نیز طالبان است که آنها کلا با آزادی و دموکراسی مخالف هستند. نکته سوم این است که در ایران پس از انقلاب، مردم نمایندگان خود را برای مجلس، مجلس خبرگان و ریاست جمهوری انتخاب می‌کردند و طبق اصل 99 قانون اساسی شورای نگهبان تنها نظارت بر حسن اجرای انتخابات را داشت و مرجع تظلم مردم و کاندیداها بود. اما پس از رحلت حضرت امام(ره) دیری نگذشت که در اواخر دوره سوم مجلس، شورای نگهبان استفسار کرد و جواب داد که نظارت ما استصوابی و در همه مراحل است. حتی دوره چهارم انتخابات مجلس را با همان تفسیر برگزار کردند و برخی نامزدها را رد صلاحیت کردند. مجلس چهارم نیز نظارت استصوابی را توسط نمایندگانی که با همین رویه انتخاب شده بودند به صورتی قانونی درآورد. بعد از آن مرحله بود که دیگر می‌شود گفت انتخابات در ایران به این صورت است که ابتدا با رای شورای نگهبان هر کسی از فیلترهای نظارتی شورای نگهبان عبور کرد و تایید شد به مرحله انتخاب توسط مردم می‌رسد و مردم می‌توانند به وی رای دهند.
این رویه باعث شده تا انتخابات در جامعه با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود. مساله دیگر اینکه برخی فرآیندهای نظارتی نه یک تفسیر از اصل 99 قانون اساسی است بلکه ریشه در یک اندیشه سیاسی برخی افراد دارد دارد که مردم در امر حکومت چندان کاره‌ای نیستند. چنانکه بعضا برخی از تئوریسین‌ها و تندروها این رویه معتقدند که حاکمان صلاحیت انتخاب دارند. این موضوع را در دهه‌های پیش و تاکنون بعضا مشاهده کرده‌ایم. اعتقاد اینها این است که حتی پس از اینکه کاندیدایی رای مردم را اخذ کرد و به نمایندگی رسید شورای نگهبان می‌تواند وی را از حضور در مجلس باز دارد و کنار بگذارد. نظارت یعنی همه کاره بودن و صاحب مجلس، انتخابات و سرنوشت مردم باشند.
بیشتر بخوانید: قانونی کردن انحصار مجلس در یک جناح خاص | اندک روزنه‌های جمهوریت هم بسته می‌شود
برخی معتقدند که یکدست شدن ارکان حاکمیت و قوای سه گانه نیز نتوانسته آنطور که باید در بهبود شرایط تاثیر‌گذار باشد این گزاره را چگونه تحلیل می‌کنید؟
تئوری یکدست شدن ارکان حاکمیت که بعضی‌ها به آن می‌بالند و آن را یک موفقیت می‌دانند از همین اندیشه نشأت گرفته و پس از رحلت حضرت امام تا سال 1400 برای تحقق این یکدست شدن تلاش شد تا موفق شدند در 1400 این مساله را محقق کنند. امروز قوای سه گانه، نهادهای انقلابی، سازمان‌ها و... همگی از یک جناح خاص هستند. لذا من معتقدم محصول این تلاش حرکت کردن در جهت کمرنگ کردن جمهوریت و حاکم شدن یک فکر و اندیشه و یک گروه و جناح است. از سال گذشته طرح اصلاح قانون انتخابات در دولت و مجلس مطرح شد و اگر چه از مجلس یازدهم امیدی به اصلاح به معنای واقعی نبود ولی بنده طی نامه‌ای به رئیس مجلس و نمایندگان مجلس پیشنهادهایی دادم و گفتم انتخابات محل تنازع، تسویه حساب و... نشود و بیایید این مساله را خاتمه دهید. از جمله اینکه گفتم در مورد نوع نظارت‌ها بر انتخابات اصلاح و تغییراتی صورت گیرد و مقوله احراز صلاحیت نیز مورد بازنگری قرار گیرد. چرا که هزاران نفر به دلیل عدم احراز صلاحیت رد شده‌اند.
این برخی پیشنهاداتی بود که برای آقایان دادم، اما متاسفانه اخباری که به‌دست می‌آید حکایت از این دارد که آنچه می‌گذرد اصلاح قانون نیست بلکه لغو قوانین گذشته است. در یک کلام می‌توان گفت این حرکت تداعی به حاشیه بردند جمهوریت است. ما امید داشتیم در این شرایطی که بخشی از مردم معترض و منتقد هستند حاکمیت گامی بردارد و همراهی با مردم داشته باشد، اما چنین چیزی تاکنون دیده نشده است. با این روند به نظر بنده بهتر است آقایان صادقانه و با شفافیت رسما اعلام کنند که با توجه به تعریف حضرت امام(ره) از جمهوریت و نقش مردم چه نظری در خصوص جمهوریت دارند. همان‌طوری هم که امام(ره) نیز فرمودند جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه بیش یعنی نه می‌توان رکن جمهوریت را برداشت و کمرنگ کرد نه اسلامیت را. در نتیجه باید به قرائت امام(ره) از جمهوریت و اسلام ناب محمدی وفادار بود. نظام حاکمیتی ایران جمهوری اسلامی است. وقتی این همه هزینه صورت می‌گیرد بهتر است که همه چیز بر مدار قانون اساسی و نگرش امام (ره) در خصوص جمهوریت و انتخابات پیش برود. البته از نظر من این امری محال است که مسئولان امر در نهادهای مختلف از جمله شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام عواقب این امر را ندانند. بنده که طلبه‌ای کنار گود هستم این مسائل را می‌دانم قطعا آن بزرگان نیز از این مسائل آگاهند. لذا یقین دارم که این اقدامات از روی علم و یقین است. به هر حال ما اکنون گوشی شنوا برای بیان نقد و انتقادات خود نمی‌بینیم ولی به حکم وظیفه تذکر می‌دهیم. انتخابات مشارکتی و باشکوه در گرو عملکردهای مثبت در راستای حضور حداکثری مردم و کنش همه جریان‌های سیاسی در انتخابات است.
وقتی بخشی از جامعه نگاه چندان مثبتی به مساله انتخابات ندارد و شرایط اقتصادی و معیشتی هم به نحوی نیست که سویه‌های امیدوار کننده‌ای در جهت حل مشکلات در آینده نشان دهد و نوع نگرش‌ها نسبت به جریانات سیاسی نیز به شکلی نیست که شاهد حضور همه جریانات باشیم؛ فلذا نمی‌توان به انتخاباتی پرشکوه چندان امید بست. راه حل این است که شرایط تغییر کند مسائل و مطالبات مردم به ویژه وضع معیشتی مردم بهبود پیدا کند و نگاه ارکان حاکمیت به بحث انتخابات نیز عوض شود تا همه جریانات سیاسی قانونی بتوانند بدون محدودیت در انتخابات مشارکت کنند. اینگونه می‌توان امیدوار بود تا باز هم شاهد انتخاباتی با درصد بالای مشارکت مردم باشیم. انتخابات و حضور مردم در صورتی باشکوه خواهد بود که مردم بدانند نه در شعار بلکه در عمل به جایگاهشان به رسمیت شناخته می‌شود و نقش مهم و موثری برای مردم در تعیین سرنوشت خویش قائل هستند.
با توجه به عملکردهای دولت و مجلس که چندان نتوانسته رضایت خاطر جامعه را در پی داشته باشد و حتی انتقادات جریان حامی را نیز برانگیخته است فکر می‌کنید اگر روندها و عملکردها تغییر کند می‌توان برای رسیدن به یک امر مطلوب امیدوار‌تر بود؟
من معتقدم که اگر هدف خدمت به مردم و تحقق آرمان‌های الهی و مردمی باشد این رفتاری که پیش گرفته شده چندان درست به نظر نمی‌رسد و متناقض با آن چیزی است که مورد نظر است. ولی من مطمئنم که بسیاری چنین هدفی ندارند بلکه در راستای تقویت نظام و حاکمیت قدم بر می‌دارند. هر چند که در این میان برخی نیز دنبال منافع خود هستند. در خصوص عملکرد دولت نیز با توجه شرایط جامعه و وضعیت مردم باید بگویم که بنده هر روز که می‌گذرد بیشتر مطمئن می‌شوم که این دولت ناتوان است. نارضایتی مردم از عملکردها و شرایط بغرنج زندگی موید همین گفته است که دولت نتوانسته مطابق قول‌ها و وعده‌ها عمل کند.
فکر می‌کنید اگر نسبت به انتخابات سال 98 تغییری در روند احراز صلاحیت‌ها و مشارکت مردم صورت نگیرد اصلاح طلبان نیز همان روند انتخابات پیشین را پیش خواهند گرفت یا روند امور به نحو دیگری خواهد بود؟
من نمی‌توانم به طور کلی از سوی اصلاح‌طلبان نظر بدهم چرا مهره‌ای کوچک از این جریان هستم، اما آنچه مسلم است باید عقلای قوم بنشینند و چاره‌ای بیندیشند. نظام متعلق به همه مردم، نخبگان و خبرگان است. باید فکر کنیم چه کاری انجام دهیم که به نفع مردم باشد و از این بحران خارج شویم. من پیشنهاد می‌دهم که احزاب اصلاح طلب و مردمی و حتی اصولگرایی که مستقل هستند و گاهی هم انتقاد می‌کنند واقعا بنشینند ببینند که چه باید کنند تا کشور را از این بحران خارج کنند.
در همین زمینه بخوانید:
ارسال نظر