برجام قابل احیا نیست

مرتضی مکی/ تحلیلگر مسائل بین‌الملل

آرمان ملی آنلاین:  ولی در نشست سران گروه هفت در ژاپن اظهارنظری از سوی مقامات گروه هفت که عمده‌ترین آن آمریکا و سه کشور اروپایی هستند، صورت گرفت که نشان می‌دهد که در مقایسه با مواضع قبلی‌شان حداقل در مقایسه با اجلاس سال قبل بر احیای برجام تاکید ندارند بلکه به این نکته اشاره کردند که برجام می‌تواند پایه و مبنایی برای مذاکرات گسترده‌تر درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران باشد و این نشان می‌دهد که از دید دولت‌های غربی برجام سال 2015 تامین کننده منافع و سیاست‌های آنها درخصوص ایران نیست و باید مذاکرات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد و رایزنی‌ها و چانه زنی‌هایی که میان ایران و آمریکا و اخیرا دولت‌های دیگر وجود دارد، نشان می‌دهد که طرفین در این خصوص با چه موانع دشوار روبه‌رو هستند.

گفته می‌شود ایران و آمریکا گفت‌وگوهای محرمانه‌ای در عمان انجام دادند ولی تا مواضع آشکاری از سوی دو طرف صورت نگیرد در این زمینه نمی‌شود اظهارنظر عمیق و دقیقی داشت ولی این نکته آشکار است که برجام 2015 از دید دولت‌های آمریکا و اروپا دیگر قابل احیا نیست و متغیرهایی که پیش از این در خصوص احیای برجام بر آن تاکید می‌شد اکنون تامین کننده دیدگاه‌ها و مواضع آنها برای مهار برنامه هسته‌ای ایران نیست و ایران به دستاوردها و توانایی‌هایی دست پیدا کرده که از دید دولت‌های غربی، گریز هسته‌ای ایران خیلی کوتاهتر از آنچه آنها پیش از این به دنبال آن بودند.

به هر حال در چارچوب توافق برجام برنامه گریز هسته‌ای ایران حداقل یکسال از سوی دولت‌های اروپایی و آمریکا پیش‌بینی می‌شد که ایران بتواند به یک بمب هسته‌ای دست پیدا کند هرچند مواضع ایران دراین خصوص آشکار است که به دنبال برنامه هسته‌ای نظامی نیست ولی به هر حال آنچه در این زمینه مدنظر هست دیدگاه و مواضع دولت‌های اروپایی و آمریکاست و برجام نیز در چارچوب همان دیدگاه و مواضع شکل گرفت.

درخصوص گفت‌وگوهای مخفیانه و آشکاری هم که وجود دارد، هرچند نمی‌توان خوشبینانه سخن گفت و نمی‌توان هم بدبین بود ولی باید امیدوار باشیم که شاید بتوان یک راهکار و چارچوبی برای رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران پیدا کرد. به‌خصوص اینکه حداقل دولتمردان ایران بر این نکته واقف شدند که بدون برجام، تحریم‌ها لغو نخواهد شد.