«آرمان ملی» در گفت‌وگو با کارشناسان سناریوهای قابل پیش‌بینی بورس را بررسی می‌کند
سایه ریسک‌ها در بورس
آرمان ملی – صدیقه بهزادپور: تحولات سیاسی- اقتصادی ماه‌های اخیر در ایران باعث ایجاد نوسانات شدید در بورس شده است.
به باور کارشناسان؛ تغییرات نرخ ارز، تحولات سیاسی داخلی و خارجی و نوسانات قیمت‌های جهانی، هر یک به شکلی بر رفتار سرمایه‌گذاران و روند شاخص‌ها تأثیر گذاشته‌اند که به دنبال آن، سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی با نگاه دقیق‌تری به متغیرهای کلان اقتصادی، تلاش می‌کنند استراتژی‌های خود را بازتعریف کنند؛ اما با این وجود بی‌ثباتی در سیاستگذاریها در حوزه‌های مختلف باعث شده تا بلاتکلیفی ناشی از تصمیم‌گیری ماندگار، همچنان بر فضای عمومی بورس سایه افکند.
شاخص‌های اقتصادی و روانی
به گزارش «آرمان ملی»، زهرا فیض‌آبادی کارشناس بازار سرمایه در این باره گفت: بورس ایران ذاتاً بازاری حساس به تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های پولی است و تجربه نشان داده که هرگونه تحول در این حوزه‌ها، اثر مستقیم و سریعی بر ارزش بازار و انتظارات فعالان دارد، این حساسیت در صنایع صادرات‌محور بیش از سایر بخش‌ها مشهود است، زیرا درآمد ریالی آنها به‌طور مستقیم از نرخ ارز تأثیر می‌پذیرد. در چنین شرایطی، ارزش‌گذاری شاخص کل بر اساس سناریوهای مختلف می‌تواند نقشه راهی برای فعالان بازار فراهم کند. از طرفی، شرایط بین‌المللی و روند قیمت‌های جهانی کالاها نیز در تعیین چشم‌انداز سودآوری شرکت‌ها نقش کلیدی دارند. او افزود: بازارهای جهانی فلزات، نفت، پتروشیمی و محصولات کشاورزی، متغیرهایی هستند که همواره در پس‌زمینه تحلیل‌های بورسی قرار می‌گیرند و قطعاً رویکرد دولت به حمایت یا کنترل بازار سرمایه، می‌تواند فضای روانی فعالان را به سرعت تغییر دهد، ولی در این بین، رفتار سرمایه‌گذاران حقیقی به عنوان محرک اصلی نوسانات کوتاه‌مدت اهمیت زیادی پیدا کرده است. این کارشناس توضیح داد: موج‌های ورود و خروج نقدینگی از سوی این گروه، اغلب با اخبار و شایعات سیاسی و اقتصادی همزمان می‌شود و همین امر باعث تشدید دامنه نوسانات شاخص کل می‌شود و از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران نهادی معمولاً با دیدگاه بلندمدت‌تری وارد معاملات می‌شوند، اما آنها نیز برای بازتعریف پرتفوی خود به تحلیل‌های به‌روز و سناریوهای شفاف نیاز دارند.
سناریوهای پیش‌رو
فیض‌آبادی در تحلیل و چشم‌انداز این بازار گفت: ارائه تحلیل‌هایی بر پایه سه سناریوی خوش‌بینانه، معقولانه و بدبینانه، صورت می‌گیرد که می‌تواند به فعالان بازار کمک کند تا نه تنها مسیر احتمالی شاخص کل را درک کنند، بلکه بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را متناسب با ریسک‌ها و فرصت‌های پیش‌رو تنظیم کنند، البته نباید از این امر غافل شد که بورس ایران، بازاری است که بیش از هر زمان دیگر به شفافیت، ثبات سیاست‌گذاری و پیش‌بینی‌پذیری نیاز دارد. این کارشناس ادامه داد: در حقیقت بر اساس داده‌های حال حاضر، می‌توان سه سناریو که تحت عنوان بدبینانه، معقولانه و خوش‌بینانه برای این بازار ترسیم کرد که بر پایه متغیرهای کلیدی همچون نرخ توافقی دلار، سود خالص شرکت‌ها در سال ۱۴۰۴، نسبت قیمت به سود و ارزش بازار پایه شکل گرفته‌اند. در سناریوی بدبینانه، نرخ دلار توافقی در سطح ۷۰ هزار تومان فرض شده است. در چنین حالتی، سود خالص برآوردی شرکت‌ها در سال ۱۴۰۴ معادل ۱. ۳۹۴ همت پیش‌بینی می‌شود. در سناریوی دوم یا همان حالت معقولانه، نرخ دلار توافقی ۷۵ هزار تومان در نظر گرفته شده است. در این شرایط، سود خالص برآوردی شرکت‌ها در سال آینده به ۱. ۷۰۰ همت افزایش می‌یابد که بر اساس آن، به نوعی برآورد متعادل و میانه‌رو تلقی می‌شود که با فرض ثبات نسبی متغیرهای اقتصادی و ادامه روند فعلی تجارت خارجی و سیاست‌های پولی کشور شکل گرفته است. او افزود: ولی جذاب‌ترین بخش این تحلیل، سناریوی خوش‌بینانه است که در آن نرخ دلار توافقی ۸۰ هزار تومان فرض شده و سود خالص برآوردی شرکت‌ها در سال ۱۴۰۴ به ۲. ۰۴۰ همت می‌رسد. به این ترتیب، بازار در حالت خوش‌بینانه می‌تواند بین کف ۴ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۵۰۰ واحد و سقف ۶ میلیون و ۲۲۲ هزار واحد نوسان داشته باشد. این سناریو انعکاس‌دهنده شرایطی است که در آن، نرخ ارز بالا باقی می‌ماند، سودآوری شرکت‌ها بهبود می‌یابد و نسبت قیمت به سود در سطوح بالاتر تثبیت می‌شود. چنین فضایی معمولاً با رشد انتظارات تورمی، افزایش نقدینگی و ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار سرمایه همراه است.
تحلیل سناریوها
این کارشناس توضیح داد: این سه سناریو، پیام‌های مهمی برای فعالان و تصمیم‌گیران بازار سرمایه‌دارد که اولین آن این است که؛ اهمیت تعیین نرخ ارز و اثر مستقیم آن بر سودآوری شرکت‌ها و ارزش بازار است، یعنی هرچقدر نرخ ارز بالاتر باشد، ارزش ریالی درآمدهای صادرات‌محور شرکت‌ها بیشتر خواهد بود و این موضوع مستقیماً در شاخص کل منعکس می‌شود. دومین پیام آن نیز نقش نسبت قیمت به درآمد آینده نگر در شکلدهی انتظارات بازار است. در سناریو خوش‌بینانه، بازار حاضر است برای هر واحد سود شرکت‌ها، قیمت بالاتری بپردازد و این امر باعث جهش شاخص کل می‌شود. در مقابل، در فضای بدبینانه، ریسک‌های سیستماتیک و عدم اطمینان‌ها، تمایل سرمایه‌گذاران به پرداخت ارزش‌های بالاتر را کاهش می‌دهد. او اضافه کرد: همزمان با این موارد، باید به واقعیت‌های ساختاری بورس ایران نیز توجه کرد، چراکه بازار سرمایه کشور به شدت تحت تأثیر سیاست‌های ارزی، نرخ بهره بانکی، وضعیت تورم و تحولات سیاسی داخلی و خارجی قرار دارد، از این رو، چنانچه فرضیات عددی این سناریوها دقیق باشند، رویدادهای پیش‌بینی‌نشده می‌توانند مسیر بازار را به کلی تغییر دهند، مثلاً، کاهش ناگهانی نرخ ارز یا اعمال سیاست‌های انقباضی پولی می‌تواند باعث فاصله گرفتن بازار از سناریوهای خوش‌بینانه شود و برعکس، افزایش تنش‌های سیاسی و رشد انتظارات تورمی می‌تواند حتی سناریوی خوش‌بینانه را محتاطانه جلوه دهد.
پیش‌بینی مهم
فیض‌آبادی معتقد است: مهم‌ترین نکته این است که در هر سه سناریو، رشد نسبی شاخص کل را در مقایسه با وضعیت فعلی نشان می‌دهند، اما دامنه این رشد به شدت وابسته به سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و رفتار سرمایه‌گذاران است، در حالی که برای سرمایه‌گذاران حقیقی، مهم است که تنها به عدد شاخص کل بسنده نکنند و ترکیب سبد سهام خود را متناسب با چشم‌انداز هر سناریو تنظیم کنند. مثلاً، در سناریوی بدبینانه، تمرکز بر سهام با سود نقدی بالا و کم‌ریسک می‌تواند منطقی باشد، در حالی که در سناریوی خوش‌بینانه، سهام رشدی و صادرات‌محور شانس بیشتری برای بازدهی دارند. این کارشناس ادامه داد: آنچه که می‌تواند برای سیاست‌گذاران اقتصادی حاوی نکات قابل توجهی باشد این است که؛ ثبات نسبی نرخ ارز و ایجاد شرایط پیش‌بینی‌پذیر برای فعالان اقتصادی، می‌تواند به تثبیت انتظارات و کاهش نوسانات بازار کمک کند. در عین حال، تقویت شفافیت اطلاعاتی شرکت‌ها و توسعه ابزارهای مالی متنوع، باعث افزایش کارایی بازار و جذب سرمایه‌های خرد خواهد شد.
سناریو نزدیک به واقعیت
او درباره محتمل‌ترین سناریو در شرایط کنونی گفت: با توجه به شرایط فعلی اقتصاد ایران، بسیاری از کارشناسان معتقدند که تحقق سناریوی معقولانه محتمل‌تر است. اما نباید از این نکته غافل شد که در سال‌های اخیر، بازار سرمایه بارها از مسیرهای غیرمنتظره عبور کرده و حتی تحلیل‌های محافظه‌کارانه را پشت‌سر گذاشته است. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید همواره برای مواجهه با سناریوهای مختلف آماده باشند و استراتژی‌های خود را متناسب با تغییرات سریع محیط اقتصادی، به‌روز کنند. فیض‌آبادی افزود: بر این اساس، آنچه این برآوردها به ما یادآوری می‌کند، این است که بورس ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه تحلیلی، انعطاف‌پذیری در تصمیم‌گیری و درک دقیق از پیوند میان متغیرهای کلان اقتصادی و رفتار بازار است. او تاکید کرد: سه سناریوی ترسیم‌شده نه پیش‌گویی قطعی، بلکه نقشه‌های راه احتمالی هستند که می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند تا مسیر خود را در این دریای پرتلاطم با دقت بیشتری انتخاب کنند.
ارسال نظر