سایه روشن اینترنت ملی در مواقع بحرانی

 این امر به خصوص در شرایط کنونی از سوی برخی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته شده است و با افزایش تنش‌های بین‌المللی، به‌ویژه در شرایط جنگ میان ایران و اسرائیل و حضور فعال آمریکا در این مناقشه، تقویت زیرساخت‌های دیجیتال و بررسی امکان ملی شدن اینترنت به یک ضرورت حیاتی تبدیل شده است.

جنگ و زیرساخت‌های الکترونیکی

به گزارش «آرمان ملی»، علی حریت‌پرور کارشناس اقتصادی در این باره گفت: در عصر نوین فناوری و اطلاعات، در جنگ‌های مدرن، حملات سایبری به ‌اندازه حملات نظامی مخرب هستند، چراکه زیرساخت‌های الکترونیکی مانند شبکه‌های بانکی، سیستم‌های ارتباطی، سرویس‌های دولتی و حتی زیرساخت‌های حیاتی مانند آب و برق، همگی به اینترنت وابسته‌اند. در صورت نبود امنیت سایبری قوی، دشمن می‌تواند با حملات سایبری، اختلال گسترده در کشور ایجاد کند، در جنگ اخیر فی مابین اسرائیل و ایران، و حتی پیش از این آن، در درگیری‌های اسرائیل و لبنان و... شاهد این بودیم که رژیم صهیونیستی، از پیشرفته‌ترین ابزارهای سایبری برای هدف قرار دادن سرورها استفاده می‌کنند و یا باعث ایجاد اختلال و درسامانه‌های کشور هدف در حوزه‌های مختلف بانکی، نظامی، امنیتی؛ اقتصادی و... می‌کند. این امر در قالب جاسوسی الکترونیکی با نفوذ به سیستم‌های حساس ایران برای سرقت اطلاعات یا خرابکاری نیز صورت گرفته است.

 قطع اینترنت بین‌الملل

حریت‌پرور معتقد است: قطعاً در برخی موارد در صورت قطع دسترسی به اینترنت بین‌المللی و اپلیکیشن‌های فعال در این زمینه، می‌توان فرصت نفوذ و خرابکاری و... را کاهش داد، اما از سوی دیگر قطعاً با این اقدام اقتصاد و ارتباطات بین‌المللی کشور مختل می‌شود، اما برخی بر این باور هستند که، شبکه ملی اطلاعات و توسعه این شبکه می‌تواند در شرایط بحران، ارتباطات داخلی را حفظ کند.  او درباره جایگزینی و راه‌اندازی سرویس‌های بومی در اینگونه موارد گفت: جایگزین‌سازی اپلیکیشن‌های خارجی با نمونه‌های داخلی مانند «بله»، «ایتا» و... به‌جای واتساپ، تلگرام و... خواهد توانست از میزان خطرپذیری دراین زمانها را کاهش دهد. البته قطعاً باید همزمان در تلاش برای ارتقا سطح کیفی و کمی این برنامه‌ها در فضای مجازی بود تا بتوانند امکان رقابت با برنامه‌های مشابه را داشته باشند. این کارشناس با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از کشورها مانند چین از اپلیکیشن‌های ارتباطاتی ملی خود در کشوردر سطح وسیع استفاده می‌کنند گفت: آموزش نیروهای متخصص و استفاده از فایروال‌های پیشرفته برای مقابله با نفوذگران در حین توسعه اپلیکیشن‌ها داخلی می‌تواند مانع باعث افزایش امنیت سایبری دراین حوزه نیز بشود.

 راه‌حل یا چالش جدید؟

او درباره مزایا و معایب احتمالی ملی شدن اینترنت گفت: ملی شدن اینترنت به معنای قطع وابستگی به شبکه جهانی و ایجاد یک اینترنت مستقل داخلی است. بدیهی است این ایده مزایا و معایبی دارد که باید به‌دقت مورد بررسی کارشناسان و مسئولان قرارگیرد. امنیت بالاتر، کنترل بهتر اطلاعات، ثبات در شرایط بحران و... از جمله مزیت‌هایی به شمار می‌آید که می‌تواند موجب کاهش نفوذ جاسوسان و دشمن به سیستم‌های داخلی کشور شود و با رصد و کنترل بهتر آن همچنین امکان جلوگیری از انتشار اخبار جعلی و جنگ روانی دشمن را نیز به خوبی مهیا ساخت و به این ترتیب به تدریج درمسیر عدم وابستگی به شرکت‌ها و همچنین اپلیکیشن‌های خارجی نیز هموار می‌شود. این کارشناس ادامه داد: به‌علاوه با تقویت اینترنت داخلی حتی در صورت قطع اینترنت جهانی، خدمات داخلی بدون اختلال کار می‌کنند و شاهد ثبات در شرایط بحرانی نیز خواهیم بود.

 ملی شدن اینترنت

حریت‌پرور درباره معایب احتمالی ملی شدن اینترنت گفت: کاهش دسترسی به منابع بین‌المللی یکی از چالش‌های اصلی این رویکرد است که به دنبال آن دانشجویان، پژوهشگران و کسب‌وکارهایی که به اطلاعات جهانی نیاز دارند با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌شوند و امکان دسترسی به برخی نرم‌افزارهای تخصصی (مانند نرم‌افزارهای مهندسی یا پزشکی) که تنها در فضای جهانی موجودند را از دست می‌دهند. او اضافه کرد: در راستای ملی شدن اینترنت و تغییراتی که اِعمال می‌شود، چنانچه زیرساخت‌های داخلی به‌خوبی توسعه نیافته باشند، کیفیت اینترنت کاهش می‌یابد و احتمال کاهش سرعت اینترنت نیز وجود خواهد داشت. بعلاوه برخی شرکت‌های بین‌المللی ممکن است همکاری با ایران را محدود کنند و از این رو چالشهای اقتصادی متعددی نیز ایجاد خواهد شد.

نیاز کشور

این کارشناس درباره اینکه آیا در مجموع ملی شدن اینترنت پاسخگوی نیاز ایران در ابعاد مختلف خواهد بود یا خیر گفت: برای پاسخ به این سوال، باید دو سناریو را در نظر گرفت که نخستین رویکرد جنگ تمام‌عیار سایبری است. به عنوان مثال در جنگ با اسرائیل همانگونه که مشاهده کردیم در صورت حملات گسترده سایبری دشمن، ملی شدن اینترنت می‌تواند یک سپر دفاعی باشد، چراکه در این حالت، ارتباطات امن داخلی حفظ می‌شود و به احتمال زیاد، سیستم‌های بانکی و دولتی از حمله مصون می‌مانند، اما ارتباط با جهان خارج بسیار محدود خواهد شد، از این رو در سناریو دوم بهتر است ترکیبی از اینترنت ملی و دسترسی کنترل‌شده به شبکه جهانی استفاده شود. یعنی خدمات حیاتی روی شبکه ملی قرار گیرند و دسترسی به برخی منابع خارجی با فیلترهای امنیتی امکان‌پذیر باشد. حریت پرور توضیح داد: توسعه شبکه ملی اطلاعات با کیفیت بالا تا مردم و کسب‌وکارها وابستگی کمتری به اینترنت جهانی داشته باشند، می‌تواند اهداف مورد نظر در مواقع بحرانی را در دسترس قرار دهد. قطعاً تقویت امنیت سایبری با آموزش نیروهای متخصص و استفاده از فناوری‌های پیشرفته، ساخت اپلیکیشن‌های بومی جایگزین برای کاهش وابستگی به نرم‌افزارهای خارجی، برنامه‌ریزی برای شرایط بحران تا در صورت قطع اینترنت جهانی لطمه‌ای به ابعاد مدیریتی کشور وارد نشود. او معتقد است: همچنین همکاری با کشورهای دوست مانند روسیه و چین برای ایجاد زیرساخت‌های مستقل از غرب نیز می‌تواند شرایط و بستر مناسبی برای قرارگیری احتمالی در چنین وضعیتی را مهیا سازد. این کارشناس تاکید کرد: در نهایت اینکه؛ در حال حاضر، در شرایطی که تهدیدات سایبری اسرائیل و آمریکا علیه ایران روزبه‌روز افزایش می‌یابد، تقویت زیرساخت‌های الکترونیکی و حرکت به سمت اینترنت ملی یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است، هرچند این راه چالش‌هایی دارد، اما با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های داخلی، ایران می‌تواند در جنگ سایبری آینده پیروز میدان باشد.