سناریوی‌های کرملین در نقش میانجی

رفت‌وآمدهای راهبردی بین تهران و مسکو هر روز پررنگ‌تر می‌شود و با توجه به‌اینکه پیش‌تر سخنگوی دولت در خبر کوتاهی از سفر پوتین به تهران پرده برداشته بود با این حال سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه اعلام کرد: «روابط دو کشور اکنون به سطح روابط راهبردی ارتقا پیدا کرده و رفت و آمدهای سطح بالا بین مسئولان دو کشور وجود دارد و به‌زودی شاهد سفر آقای ولادیمیر پوتین به تهران خواهیم بود.» در ادامه این گزارش با یکی از تحلیل‌گران بین‌الملل گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. محبعلی در این مورد معتقد است که پوتین با سناریوهای مشخص به‌عنوان میانجیگر نقش‌آفرینی خواهد کرد. در ادامه این گزارش به آخرین تحولات فی‌مابین ‌خواهیم پرداخت.

*روسیه در نقش میانجی

قاسم محبعلی، تحلیلگر مسائل بین‌المللی در رابطه با تمایل کرملین برای میانجیگری بین ایران و آمریکا به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «روابطی که بین ایران روسیه وجود دارد انگیزه‌ای برای آمریکا است که بتواند از این نزدیکی استفاده کند و اهداف خود را به‌سرعت به حرکت دربیاورد. از سوی دیگر باید به پرونده باز مذاکراتی بین روسیه و اوکراین هم اشاره کنیم که به پرونده هسته‌ای ایران هم ارتباط دارد. به‌نظر پوتین می‌خواهد با ایجاد نقش بازیگری به‌عنوان میانجی‌‎ به نتیجه و توافق فی‌مابین تهران و واشنگتن کمک کند. از سوی دیگر باید به موضع ایران هم اشاره کنیم که در این مورد تهران انتظار دارد روسیه به‌عنوان عضو دائم شورای امنیت و البته یکی از طرف‌های برجام از منافع ایران در جوامع بین‌المللی حمایت کند. در این مورد اضافه کنیم که کرملین هم در این مورد اعلام کرده که می‌تواند در این پرونده حضوری مثبت داشته باشد.» او در همین مورد ادامه می‌دهد: «نکته‌ای که وجود دارد اینکه مسکو تنها هنگامی وارد بازی می‌شود که شرایط بین ایران و آمریکا آرام دنبال شود در غیر این صورت اگر وضعیت جنجالی شود از میدان خارج خواهد شد.‌  امکان دارد که مسکو در جهت منافع ملی خود حرکت کند و بسته‌هایی را به تهران پیشنهاد دهد تا توافق را تحت‌تاثیر پیشنهادات خود قرار دهد. ایران نباید به چنین چیزهایی توجه کند و باید ضمن ادامه همکاری‌های خود با روسیه، سیاست خارجی مستقلی را در قبال آمریکا و اروپا داشته باشد.»

*آخرین تماس کرملین و کاخ سفید

کرملین روز پنجشنبه تایید کرد ولادیمیر پوتین به دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده، در تماسی تلفنی گفته که آماده است از روابط نزدیک مسکو با تهران برای کمک به پیشبرد مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی استفاده کند. این موضوع در پی تماس تلفنی روز چهارشنبه بین دو رئیس‌جمهور مطرح شد. روسیه نیز یکی از کشورهای عضو برجام است و به گواه تحلیلگران، با توجه تهدید اروپا مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه، روند دیپلماتیک میان ایران و آمریکا باید بار دیگر به شکل مذاکرات 1+5 و حضور طرف‌های مختلف در بیاید تا قابلیت اجرا و تصویب در شورای امنیت را داشته باشد. ایران در حال حاضر از پنج عضو دائم شورای امنیت، با چین و روسیه ارتباط خوبی دارد، با انگلیس و فرانسه ارتباطات تیره‌ای دارد و با آمریکا نیز در حالت تخاصم و تنش است.

*واکنش ترامپ

دونالد ترامپ پیش‌تر ضمن اعلام احتمال شرکت روسیه در مذاکرات آتی، از تاخیر تهران در پاسخگویی انتقاد کرده بود. ترامپ در همین مورد اضافه کرد: «پوتین پیشنهاد داد که در مذاکرات با ایران شرکت کند و شاید بتواند در رساندن این موضوع به نتیجه‌ای سریع، نقش مثبتی ایفا کند.» او روز چهارشنبه در شبکه اجتماعی نوشت که با رئیس‌جمهور روسیه گفت‌وگوهایی در مورد ایران انجام داده است و تاکید کرده که هرچه سریع‌تر باید این مذاکرات به اتمام برسد. ترامپ پس از تماس تلفنی با پوتین گفت: زمان برای تصمیم‌گیری ایران در مورد برنامه هسته‌ای‌اش در حال پایان است و او معتقد است پوتین با این دیدگاه موافق است که جمهوری اسلامی نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.

*تاکید بر نزدیکی تهران و مسکو

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در پرسش و پاسخ با خبرنگاران اظهارداشت: «ما روابط مشارکتی نزدیکی با تهران داریم و رئیس‌جمهور پوتین اعلام کرده که آماده‌ایم از این سطح از شراکت برای تسهیل و کمک به مذاکرات مربوط به حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران استفاده کنیم.» او در پاسخ به پرسشی درباره زمان احتمالی پیوستن پوتین به این مذاکرات، گفت: «گفت‌وگوها با تهران و واشنگتن از طریق کانال‌های مختلف ادامه دارد. رئیس‌جمهور در زمانی که لازم باشد، وارد عمل خواهد شد.»

*وعده‌های هسته‌ای مسکو

علی‌اکبر صالحی، رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی در برنامه‌ای تلویزیونی بیان داشت: «بعد از سال ۹۲ به‌طور جدی شروع کردیم که علم سانتریفیوژ را داشته باشیم. بیاییم نرم‌افزاری بنویسیم که خودمان طراحی کنیم. برای نوشتن این نرم‌افزار باید به قوانین فیزیکی سانتریفیوژ مسلط باشید. ما کتاب نوشتیم؛ کتابی مثل کتاب آشپزی که دقیقا می‌گوید چه کار کنید. خودمان سانتریفیوژ را طراحی می‌کنیم. نسل ما از آی‌آر ۱ شروع شد و الان به نسل نهم رسیدیم که پنجاه برابر آی‌آر ۱ قدرت دارد. ما سوخت بوشهر را هم یک نمونه ساختیم، اما از روس‌ها تقاضا کردیم اجازه دهند این سوخت را در راکتور بوشهر بگذاریم تا تاب‌آوری‌اش را بسنجیم، اما موفق نشدیم. بعد از برجام با روس‌ها صحبت کردیم، کمی راه آمدند و گفتند دو سه سال با هم کار کنیم و بعد درباره سوخت تصمیم بگیریم که الان من اطلاعی ندارم چه وضعیتی دارد.»