از میراث دولت قبل تا عدم تحقق وعده‌ها

«تابستان سال آینده قطعی برق نخواهیم داشت»، این صحبت عباس علی‌آبادی، وزیر نیروی دولت چهاردهم بود که زمستان سال گذشته مطرح کرد. جالب اینکه علی‌آبادی آن زمان از بهبود شرایط ناترازی‌ها و عدم قطعی برق در تابستان 1404 صحبت می‌کرد، اما نه تابستان که قطعی برق از ماه‌های ابتدایی سال آغاز شده و جای تعجب است که علی‌آبادی با وجود وقوف به شرایط بر چه اساسی چنین وعده‌ای داده که امروز محل سوال قرار گیرد؟ این در حالی است که عملکرد دولت در حوزه ناترازی‌ها با انتقادات و نارضایتی‌های بسیاری همراه شده است. پس از ماجرای مازوت‌سوزی در برخی شهر‌ها و عذرخواهی دولت از این موضوع حال مساله قطعی آب و برق سبب شده تا جامعه بار دیگر سویه انتقادات و اعتراضات خود را به سمت دولت و به ویژه وزارت نیرو بچرخاند و آنها را به‌واسطه این ناترازی‌ها به چالش بکشد. واقعیت این است که دولت در حوزه ناترازی‌ها آنطور که باید و شاید نتوانسته عملکرد مطلوبی داشته باشد و وزارتخانه تحت امر عباس علی‌آبادی کارکرد مثبت و مفیدی در این حوزه ارائه نکرده است. اینکه پس از انتقادات مختلف به نحو عملکرد وزارت نیرو در خصوص قطعی برق و لزوم تجدیدنظر در عملکردها مشاهده می‌کنیم که وزیر مربوطه تنها به این نکته اکتفا می‌کند که خودمان هم شوکه شدیم و قطعی برق در بارزه‌های زمانی 2 ساعت خواهد بود، بدین معنا است که اساسا نه برنامه‌ریزی مشخص و مدونی در این حوزه صورت گرفته و نه وزارت نیرو پیش‌بینی‌های لازم را از گذشته انجام داده است. موضوع جایی جالب‌تر می‌شود که بازگردیم به اظهارنظر زمستان سال گذشته وزیر نیرو که گفته بود تابستان سال آینده قطعی برق نخواهیم داشت. این نشان می‌دهد که دولت نه تنها برآوردی از شرایط و موقعیت ندارد، بلکه آمار مشخصی هم ندارد. چرا که اگر داشت با توجه به شرایط حاضر سال گذشته گفته نمی‌شد که سال آینده قطعی برق نخواهیم داشت. لذا اینها همه نحوه عملکرد وزیر نیرو و وزارتخانه زیر دستش نشات می‌گیرد. از همین‌رو نیز بارها پیش از این از لزوم تغییرات در دولت به‌ویژه در حوزه وزارت نیرو و روی کارآمدن مدیران و کارگزاران مجرب با افکار نو و توسعه‌گرا گفتیم. قدر مسلم عملکرد امروز وزارت نیرو و شرایط خاموشی‌های مکرر در جامعه مصداق همان ضرب‌المثل معرفی است که می‌گوید: «سالی که نکوست از بهارش پیدا است»، لذا روند امور نشان می‌دهد که در سال جدید نیز چندان نباید خوشبین بود و اگر در زمستان ناترازی‌ها با خاموشی‌ها و قطع گاز مواجه بودیم، این رویه در بهار و تابستان به شیوه‌ای دیگر ادامه خواهد یافت و این بار در تابستان گرم با قطع آب و برق پیش خواهد رفت.

* موضع عجیب

مساله ناترازی‌ها پای ثابت پرسش‌ها از مسئولان دولتی است و کمتر جایی است که مسئولان دولتی باشند و از آنها در خصوص ناترازی‌های گاز، برق و آب پرسش نشود. در چنین وضعیتی با وجود اینکه مسئولان از رئیس‌جمهور گرفته تا سایرین همه به تلاش برای رفع ناترازی‌ها و عدم قطعی برق منازل و واحدها اشاره می‌کنند مواضع اخیر علی‌آبادی وزیر نیرو در نوع خود جالب توجه است که به نحوی خواسته خود را بی‌تقصیر و بی‌خبر از این شرایط نشان دهد. وی اخیرا در یک برنامه تلویزیونی گفت: «صادقانه می‌گویم که انتظار چنین شرایطی را در اردیبهشت نداشتیم. تعمیرات نیروگاهی به‌خاطر نرسیدن سوخت به نیروگاه‌ها در زمستان، به تأخیر افتاد و همین الان نیروگا‌های متعددی در شرایط تعمیرات هستند که حتی ممکن است تعمیرات به خرداد هم برسد. در برخی نقاط، فیدرهای چاه‌های تأمین آب قطع شده و مشکلاتی برای مردم بابت قطع آب رخ داده که ضمن عذرخواهی از مردم، این خطاها برطرف خواهد شد». وی با عذرخواهی از مشکلات رخ داده برای مردم ناشی از خاموشی‌ها اظهارکرد: «همکاران من ۲۴ ساعته در حال تلاش هستند که مشکلات کاهش یابد، ظرفیت نیروگاهی افزایش یابد و وضعیت بهبود پیدا کند». نکته اینجا است که در مواضع گذشته یا حال حاضر وزیر نیرو ردی از راهکار یا طرح و برنامه‌ای برای حل مشکل قطعی برق یا ناترازی‌ها دیده نمی‌شود و صرفا همواره به گزارش آنچه رخ خواهد داد یا در حال رخ دادن است می‌پردازد. این در حالی است که پیشنهاد دولت برای ایجاد نیروگاه خورشیدی با برخی مخالفت‌ها نیز مواجه شده است. چه اینکه مهدی بستانچی، رئیس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی در این خصوص گفت: ‌«اگر قرار است خودمان دیزل ژنراتور بخریم یا نیروگاه خورشیدی بزنیم، وزارت نیرو را تعطیل کنید و بودجه وزارتخانه را بین مردم تقسیم کنید. آقای علی‌آبادی مگر نگفتی در تابستان قطعی برق نداریم؟ از بهار قطعی را شروع کردید؟ چطور نیروگاه خورشیدی بزنیم، پول نداریم تجهیزاتمان را نوسازی کنیم».

*مسببان ناترازی

جدای از عملکرد دولت در حوزه ناترازی‌ها و خاموشی، بخش مهمی از منتقدان به این وضع کسانی هستند که خود از مسببان شرایط فعلی در جامعه هستند. افرادی که خود پایه‌‌گذار ناترازی در دولت گذشته بودند و با قطع برق 70 درصد واحدهای تولیدی و صنعتی باعث ایجاد ناترازی شدند تا جایی که امروز تبعات آن را مشاهده می‌کنیم. نکته جالب اینکه آنهایی که تا دیروز رفع ناترازی‌ برق را به عنوان دستاورد بزرگ رئیسی فریاد می‌زدند چرا امروز هم سینه خود را سپر نمی‌کنند که از آن اقدامات دفاع کنند و تبعات آن اقدامات را بپذیرند. جالب اینکه اینها در فرار به جلو و فرافکنی آشکار شرایط فعلی را به عملکرد دولت پزشکیان ربط می‌دهند و حتی در قدمی فراتر دولت روحانی را مورد هجمه قرار می‌دهند که در دولت او موجبات این ناترازی‌ها فراهم آمد. گویی در این ارتباط همه مقصرند غیر از دولت رئیسی و طیف همراهان و حامیان دولت قبل. چنانکه روز گذشته نیز امام جمعه یزد طی سخنانی اظهارداشت: «در دولت سیزدهم قطعی برق در کشور وجود نداشت، در حالی که در دولت‌های دوازدهم و چهاردهم این موضوع وجود دارد، باید علت بررسی شود».‌ حال پرسش از مدافعان دولت سیزدهم که دولت‌های قبل و بعد آن را به ناکار آمدی متهم می‌کنند این است که اگر عملکرد دولت سیزدهم در حوزه ناترازی‌ها خوب بود چرا امروز کشور همچنان درگیر ناترازی در برق است؟ واقعیت این است که دولت رئیسی نه تنها عملکرد مطلوبی در حوره ناترازی‌ها نداشت بلکه به این موضوع دامن زد و به‌خاطر اینکه با قطع برق منازل موجبات نارضایتی جامعه را فراهم نیاورد برق واحدهای تولیدی و صنعتی را قطع کرد و تبعات آن امروز گریبان جامعه و کشور را گرفته است. به بیان دیگر آنچه دولت چهاردهم تحویل گرفت کشوری با ۲۵ درصد کسری برق در تابستان، حدود ۴۰ درصد کسری گاز در زمستان، ۲۵ درصد کسری بنزین بوده است و شاید اگر بگوییم که دولت پزشکیان امروز چیزی شبیه به هیچ در اختیار دارد، با ناترازی‌های مختلفی روبه‌رو است و در نهایت آورده‌ای از گذشته که بتواند بر مبنای آن امور را پیش ببرد در اختیار ندارد سخن به گزافه نرفته است. لذا منتقدان دولت هر زمان خواستند بابت ناترازی‌ها به دولت پزشکیان بتازند، ابتدا عملکرد خود را ببینند که چه چیزی تحویل داده‌اند و بعد لب شکوه و انتقاد بگشایند.