مذاکرات فنی پیچیده است

با این حال، ورود به مرحله بعدی مذاکرات به معنای ورود به جزئیاتی است که از حیث فنی، بسیار حساس و پیچیده خواهد بود. در این مرحله، هر دو طرف باید بر سر مسائل تخصصی و حقوقی دقیقی به مذاکره بنشینند. از یک سو، ایران تأکید کرده که از حقوق هسته‌ای خود عقب‌نشینی نخواهد کرد و همچنان حق غنی‌سازی اورانیوم را برای خود محفوظ می‌داند. در برابر، تهران انتظار دارد که تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور لغو شود. در سوی مقابل، آمریکا تلاش می‌کند فشار بیشتری وارد کند تا اگر بتواند، برنامه غنی‌سازی ایران را به طور کامل متوقف کند. در غیر این صورت، ممکن است به محدودسازی غنی‌سازی در سطح پایین و در حجم مورد نیاز ایران رضایت دهد. علاوه بر این مسئله، ده‌ها موضوع فنی دیگر نیز وجود دارد که نیازمند مذاکرات تخصصی و دقیق میان دو طرف است؛ مسائلی که ممکن است در برخی از آنها به توافق برسند و در برخی دیگر همچنان اختلاف باقی بماند. با این حال، در نهایت این اراده سیاسی طرفین است که تعیین می‌کند آیا مذاکرات به نتیجه خواهد رسید یا خیر. اگر عزم جدی برای دستیابی به توافق وجود داشته باشد، حتی در موضوعات فنی نیز امکان تفاهم وجود خواهد داشت. اما اگر چنین اراده‌ای تضعیف شود، احتمال بازگشت به مسیر تقابل گذشته دور از انتظار نیست. نکته مهم این است که اکنون تفاهم سیاسی اولیه‌ای بین ایران و آمریکا شکل گرفته که می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت در مذاکرات فنی باشد. آمریکایی‌ها احتمالا تأکید کنند که ایران باید پروتکل‌های بین‌المللی، از جمله پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به‌طور کامل رعایت کند. همچنین، بحث‌هایی را مطرح خواهند کرد مبنی بر اینکه یکی از بازرسان آژانس، نماینده‌ای از آمریکا باشد. در مقابل، ایران خواستار آن است که فرآیند لغو تحریم‌ها مرحله به‌مرحله انجام گیرد و با اقدامات متقابل و تضمین‌های لازم همراه باشد. در نهایت، موفقیت این مذاکرات وابسته به میزان حسن نیت و اراده طرفین برای ایجاد یک چارچوب جدید همکاری است. اگر این پیش‌نیازها فراهم شود، می‌توان نسبت به دستیابی به توافقی جامع امیدوار بود.

* یوسف مولایی

حقوقدان