تغییر در سیاست گذاری ها به معنای عقب نشینی نیست

 توصیه من این است که این کارخانه ها را تعطیل کنید تا میزان رضایت مردم افزایش پیدا کند.در شرایط کنونی بهترین جراحان،اساتید دانشگاه و برخی از کارآفرین های موفق جامعه زن هستند.شرایط به شکلی نیست که ما بخواهیم برای همه زنان جامعه یک تصمیم بگیریم». جملات ذکرشده اظهارات دکتر غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح طلب و استاد دانشگاه در گفت وگو با«آرمان ملی» است. رجایی در این گفت وگو به مهم ترین چالش های پیش روی جامعه ایران درباره زنان اشاره کرده که در ادامه ماحصل آن رامی خوانید.

*زنان جامعه ایران در مسیر تغییر حرکت می کنند و این تغییر در ساحت های مختلف قابل مشاهده است. مهم ترین دلایل این تغییرات چیست؟

یکی از اشتباهات تاریخی ما این بوده که ظرفیتی زنان را نادیده گرفته و یا تلاش کرده این زنان به شکلی که ما می خواهیم رفتار کنند. در این موضوع که حجاب یک امر شرعی است تردیدی وجود ندارد اما در این موضوع که جامعه به چه میزان موضوع حجاب را مانند دیگر واجبات شرعی مانند نماز و روزه با اهمیت می داند وضعیت دیگری است که باید جای بحث قرار بگیرد. در سیره پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) ما هیچ ماجرایی که برخوردی با زن صورت گرفته باشد وجود ندارد.در زمان پیامبر(ص) شاید برخی برخوردهای ناصواب از سوی زنان صورت می گرفته است اما برخوردی با زنان صورت نگرفته است. این در حالی است که در برخی ویدئوها که در سال های اخیر منتشر شده است برخی زنان را کتک می زنند و یا برخوردهای ناشایستی با آنها می کنند که در هیچ کجای دین درباره آن صحبت نشده است.ما باید بپذیریم که هنگامی که از جامعه صحبت می کنیم منظورمان مردان و یا زنان چادری نیستند بلکه جامعه شامل همه افرادی می شوند که با دیدگاه های مختلف با هم زندگی می کنند.کار به جایی رسیده که برخی زنان چادری نیز نسبت به رفتاری که با برخی زنان صورت می گیرد معترض شدند. درنهج البلاغه حضرت علی به صراحت به لشکریان خود دستور می دهد که در صورتی که به جایی لشکرکشی می کنید به زنان کاری نداشته باشید.حتی اگر زنان به مقدسات شما نیز توهین کردند نباید با آنها برخورد ناشایستی کنید.

*آِیا حرکت زنان در مسیر اصلاح درک شده و یا برخی مسئولان تلاش می کنند به شکل های مختلف از واقعیت هایی که درباره زنان وجود دارد طفره بروند و یا مسأله را به شکل دیگری تعریف کنند؟

یکی از چه باید کردهای جامعه ایران این است که باید از ظرفیت زنان استفاده کرد و تغییر نگاه زنان را نسبت به زندگی پذیرفت.کدام عقل سلیم می پذیرد که با جریمه کردن خودروی زنان جامعه مجبور به حجاب اجباری شوند؟ این وضعیت در ماه رمضان درباره روزه خواری نیز وجود داشت؟آیا می توان با جریمه کردن افراد آنها را به روزه گرفتن اجبار کرد؟این راه حل مشکلات اجتماعی را نه تنها حل نمی کند و بلکه تشدید نیز می کند. حجاب یک مسأله فرهنگی است که باید با رویکرد فرهنگی با آن برخورد شود و باید این موضوع درونی سازی و فرهنگ سازی شود تا به نتیجه برسد و با روش های سلبی به نتیجه نخواهد رسید.اینکه برخی گمان می کنند با عکس برداری و جریمه کردن خودرو می توانند حجاب را در جامعه ترویج بدهند دیدگاه اشتباهی است و بلکه نارضایتی زنان را نسبت نظام خواهد شد.در سال های اخیر کارخانه های نارضایت سازی زیادی در کشور آغاز به کار کرده اند که آلودگی های زیادی به همراه داشته اند. توصیه من این است که این کارخانه ها را تعطیل کنید تا میزان رضایت مردم افزایش پیدا کند.در شرایط کنونی بهترین جراحان،اساتید دانشگاه و برخی از کارآفرین های موفق جامعه زن هستند.شرایط به شکلی نیست که ما بخواهیم برای همه زنان جامعه یک تصمیم بگیریم. به هر حال در این میان چند نفر نیز هنجارشکنی می کنند که باید با آنها به شیوه قانونی برخورد شود. اما این وضعیت به معنای این نیست که همه زنان جامعه را به سمتی هدایت کنیم که خودمان دوست داریم.روش هایی مانند عکس برداری و جریمه مالی به نتیجه نخواهد رسید و به همین دلیل ما باید دست از این روش های بی نتیجه برداریم.جامعه ایران یک جامعه هوشمند است و به خوبی می تواند مسیر توسعه و رشد خود را فراهم کند. در 4 دهه گذشته این مسائل وجود نداشته و تنها در سال های اخیر است که چنین اتفاقاتی در کشور رخ می دهد.

یکی از اشتباهات تاریخی ما این بوده که ظرفیتی زنان را نادیده گرفته و یا تلاش کرده این زنان به شکلی که ما می خواهیم رفتار کنند. در این موضوع که حجاب یک امر شرعی است تردیدی وجود ندارد اما در این موضوع که جامعه به چه میزان موضوع حجاب را مانند دیگر واجبات شرعی مانند نماز و روزه با اهمیت می داند وضعیت دیگری است که باید جای بحث قرار بگیرد

*مسئولان چگونه می توانند در رویکردی که درباره حجاب و زنان در پیش گرفته تغییر ایجاد کنند؟

در مرحله نخست باید بین تغییر و عقب نشینی تفاوت قائل شویم. اینکه حکومت در برخی مسائل مانند برخورد با بد حجابی و بی حجابی از رویکرد اشتباه گذشته خود عقب نشینی کند و روش های صحیح تری در دستور کار خود قرار بدهد به معنای عقب نشینی از اصول نیست و بلکه بلوغ فکری یک مسئول را می رساند. در نتیجه تغییر رویکردها به معنای عقب نشینی نیست.ما باید در این زمینه به شرع و سیره ائمه رجوع کنیم و اگر قصد داریم یک امر شرعی را در جامعه اجرا کنیم نسبت به اصل و محتوای آن اطلاعات کافی داشته باشیم تا بتوانیم در اجرای آن موفق باشیم. هنگامی که کسی از دلیل و محتوای یک امر شرعی اطلاع ندارد چگونه می تواند آن را به خوبی اجرا کند. بسیاری از اتفاقات ناگوار و ناخوشایندی که در سال های اخیر درباره زنان رخ داده به دلیل ناآگاهی کسانی بوده که قصد اجرای آن را داشته اند.هنگامی که کسی مشاهده می کند برای مسأله حجاب خودرویی که سوار می شده توقیف شده و روند زندگی اش مختل شده آیا به حجاب خوشبین خواهد شد؟چنین فردی اگر هم حجاب خود رارعایت کند با رضایت این کار را انجام نمی دهد.این موضوع مهمی است که باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. اتفاق دیگری که در انتخابات اخیر وجود داشت بازی کردن با برگ قومیت ها بود که بیشتر نیز به دلیل افزایش مشارکت در انتخابات صورت گرفت. در شرایطی که اصلاح طلبان اجازه حضور در انتخابات را نداشتند ما مشاهده کردیم که برخی با برگه قومیت ها بازی کردند تا میزان مشارکت را در انتخابات افزایش بدهند.در برخی از حوزه های انتخابیه آنچه مهم بود تعصبات قومیتی ومحلی بود که در فضای انتخاباتی به وجود آمده بود که این موضوع آسیب های جدی به جامعه وارد می کند.

*چه آسیب هایی ؟

ایران امروز در حدود یک پنجم دوره صفویه است و برای این کشور خواب هایی دیده شده است.در چنین شرایطی نباید بهانه ایجاد کرد که ایران به خطر بیفتد. این در حالی است که برخی خواسته یا ناخواسته در حال بهانه ایجاد کردن هستند.اینکه برخی تلاش می کنند از ظرفیت های قومیت ها در راستای اهداف و اغراض سیاسی خود استفاده کنند تا یک جریان سیاسی را از صحنه حذف کنند رویکردی صحیحی نیست و چالش های زیادی در آینده به همراه خواهد داشت.راه حل افزایش مشارکت در انتخابات این نبوده که برخی از این راه استفاده کردند. راه آن استفاده از ظرفیت هایی همه جریان های سیاسی است که متأسفانه چنین اتفاقی رخ نداد. ایران دارای یک بافت موزاییکی است که قومیت های مختلف در صلح و صفا در کنار هم زندگی کرده اند.به همین دلیل نباید با اهداف سیاسی در این زمینه دوگانگی ایجاد کرد.