غربی‌ها نتانیاهو را وادار به پذیرش آتش‌بس خواهند کرد

چنانکه گفته می‌شود برای رسیدن طرفین به توافق و آتش بس مذاکرات مختلفی در کشورهای مصر، قطر، روسیه و... برگزار شده تا نهایتا طرفین به نتایج مثبتی دست پیدا کنند. آنچه مسلم است و طبق گفته‌ رسانه‌ها حماس و اسرائیل البته با فشار غربی‌ها به احتمال فراوان تا آغاز ماه رمضان تن به آتش بس یک ماهه خواهند داد. آتش بس موقتی که می‌تواند در دل خود آتش بس دائم را متولد کند و در ادامه خود را به طرح 2 کشور مستقل پیوند دهد. البته آنچه از نتانیاهو دیده می‌شود این نیست که به گفته خود بدون رسیدن به دستاوردی حاضر به توافق و آتش‌بس شود؛ اما آنچه مشخص است میزان جنایات اسرائیل در این چند ماه در غزه به حدی بالا بوده که اجازه جنایت بزرگ‌تری به نتانیاهو نمی‌دهد. چه اینکه انتخابات آمریکا نیز در پیش‌رو است و بایدن و دولتش نمی‌خواهند بیش از این هزینه کارهای بی‌حاصل و نتیجه نتانیاهو را که جز ضرر برای آنها نداشته، بدهند. در همین راستا برای بررسی تحولات منطقه به ویژه تحولات جنگ غزه؛ مساله آتش بس یک ماهه؛ مذاکرات در جریان و تاثیر اتفاقات غزه بر انتخابات آمریکا «آرمان ملی» با سیدجلال ساداتیان، سفیر سابق ایران در انگلیس و تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.

* گمانه‌زنی‌های مختلفی از احتمال توافق میان اسرائیل و حماس مطرح می‌شود و در همین راستا مذاکراتی هم در کشورهای مختلفی صورت پذیرفته است؛ تحلیل شما از روند فعلی امور در منطقه به‌خصوص تحولات پیرامون جنگ غزه چگونه است؟

شخص نتانیاهو و دولت جنگی او همه تلاش‌شان بر این بوده که به دستاوردی برسند تا بتوانند چیزی را مطرح کنند. آن چیز نیز این بود که اینها بتوانند اسرای خود را آزاد کنند. چون افرادی که از سوی حماس اسیر‌ گرفته شدند بسیار با اهمیت بودند. بدین مفهوم که در 7 اکتبر وقتی حماس به اسرائیل حمله کرد موفق شد هم اسناد مهمی را به دست بیاورد و هم تعداد قابل توجهی از افسران امنیتی و نظامی اسرائیل را اسیر کند و با خود ببرد که این امر شکست عجیبی برای اسرائیل بود. حال اسرائیل به دنبال این است که بتواند به هر نحو ممکن دستاوردی داشته باشد که بر مبنای آن بگوید در جنگ به پیروزی رسیدیم، چراکه واقعا بعد از آتش بس همه اعم از غربی‌ها و تحلیلگران منطقه‌ای می‌گویند که نتانیاهو قطعا رفتنی است. برای اینکه او در شرایط داخلی هم حتی قبل از 7 اکتبر از موقعیت خوبی برخوردار نبود و دیگر پس از 7 اکتبر شکست سنگینی که برای اسرائیل ایجاد شد نتانیاهو را زمین گیر خواهد کرد. لذا نتانیاهو دست به یک خشونت وحشتناکی زده و تاکنون حدود 30 هزار نفر کشته بر جای گذاشته که بالای 70 درصدش زنان و کودکان بوده‌اند. از طرفی طبق آمارهایی که تا کنون منتشر شده بالای 70 هزار نفر در این جنگ مجروح شده‌اند که مجموعا یک شکست وحشتناک حقوق بشری برای اسرائیلی‌ها در سطح جهان رقم خورده است. به‌خصوص با آن چیزی که آفریقای جنوبی مطرح کرد و شکایتی که آنها به دادگاه بین‌المللی لاهه مطرح کردند و آن دادگاه نیز به این شکایت رای مثبت داد. البته باید اذعان داشت که افکار عمومی دنیا، تظاهراتی که در اروپا، آمریکا و سایر نقاط جهان علیه اسرائیل به راه افتاد بر نظر دادگاه بسیار موثر و مکمل افتاد. گرچه اصل عملی که اسرائیل مرتکب شد بر خلاف توافقاتی که در 1948 شکل گرفت و هم از نظر 1967 و توافقاتی که در اسلو اتفاق افتاد بود و اسرائیل به هیچ کدام پایبند نبود. لذا اکنون درخواست شده که اسرائیل را وادار کنند که به همه تعهدات خود متعهد باشد و آنها را اجرایی کند. اینها از نظر بین‌المللی بسیار علیه شخص نتانیاهو است که او نیز تبعا این روند را نمی‌پذیرد. لذا اینکه چرا نتانیاهو تلاش بسیاز دارد که به یک موفقیتی برسد برای این است که در این فرآیند و مسیری که تا کنون آمده هنوز به موفقیت خاصی نرسیده است. آخرین توافقی که ظاهر ا اینها انجام دادند این است که در ازای آزادسازی 40 اسیر اسرائیلی 400 گروگان فلسطینی آزاد شوند. حال در ازای این همه جنایت بزرگی که اتفاق افتاده این خیلی حرکت مثبت و بزرگی حتی برای فلسطینی‌ها هم نمی‌تواند باشد. اما به هر صورت خواسته‌ای است که مطرح کردند و به ظاهر قضیه در این چارچوب حرکت می‌کند و به جلو می‌رود. نتانیاهو می‌خواهد موفقیتی را حاصل کند که به نظر من این موفقیت برای اسرائیل چیزی نیست ولی به لحاظ فشارهای بین‌المللی که به‌خصوص به آمریکا وارد می‌شود و آمریکا به خاطر انتخابات ریاست جمهوری در پیش و فشارهایی که گروه آیپک یا لابی‌های صهیونیستی انجام می‌دهند وادار شده که از نتانیاهو و اسرائیل حمایت کند و در قبال این همه جنایت‌های اسرائیل سکوت کند. اما فشار اروپایی‌ها و افکار عمومی جهان و دادگاه‌هایی که اتفاق می‌افتد چیزی نیست که اجازه دهد آمریکا بیش از این به سکوت خود ادامه دهد و لذا می‌بینیم که مقداری فشار وارد می‌کنند که اتفاق خاصی در این جهت رخ دهد.

* با توجه به اینکه بسیار مطرح می‌شود که تا زمان آغاز ماه رمضان به احتمال فراوان آتش بس یک ماهه به انجام خواهد رسید تصور می‌کنید که نتانیاهو با رویکرد فعلی حاضر به پذیرش این توافق و آتش‌بس خواهد شد؟

به نطرم نتانیاهو نه اینکه خود بخواهد به این توافق و آتش بس تن دهد بلکه او را وادار می‌کنند، چراکه حد جنایت‌های نتانیاهو خیلی گسترده شده و اخیرا حمله اسرائیل هزار نفر مجروح و بالای 100 نفر شهید شده است و اینها چیزی نیست که آمریکایی‌ها و افکار عمومی بتوانند تحمل کنند و به راحتی از این همه محکومیت بگذرند. لذا نتانیاهو را مجبور می‌کنند که به آتش بس رضایت دهد برای اینکه مسلمانان و اعراب منطقه‌ای هم در این کار نظر می‌دهند، تحلیل می‌کنند و فشار می‌آورند. لذا نه اینکه بخواهم بگویم اسرائیل همه چیز را قبول می‌کند اما فضایی که به وجود آمده و فشار‌هایی که به نتانیاهو وارد می‌شود نهایتا او را به تسلیم و تن دادن به خواسته فلسطینی‌ها وادار خواهد کرد.

* از دیدگاه شما اعلام آتش‌بس میان اسرائیل و حماس چه تاثیراتی روی تحولات دریای سرخ و جنگ میان یمنی‌ها با ائتلاف دریای به رهبری آمریکا و انگلیس خواهد داشت؟

من معتقدم که اگر این آتش‌بس اتفاق بیفتد تاثیرات خود را در آنجا هم نشان خواهد داد. یعنی اینکه نهایتا حوثی‌ها تا مقداری فضا را آرام‌تر کنند و قطعا این تاثیرات را شاهد خواهیم بود، چراکه به گفته خود یمنی‌ها آنها زمانی به حملات خود به کشتی‌های آمریکایی و انگلیسی را پایان خواهند داد که آتش بس در جنگ میان اسرائیل با حماس اعلام شود و بازسازی غزه آغاز گردد.

اگر دادگا‌ه‌های آمریکا آقای ترامپ را منع نکنند و مشکلی برای وی ایجاد نکنند حرف‌ها این است که نهایتا او دست بالاتری را در انتخابات داشته باشد و رای بیاورد. کما اینکه اکنون نیز بسیار دست و پای او پیچیده‌اند و چند مورد به‌خصوص در ایالت‌های مختلف مطرح می‌شود اینها به سمتی می‌رود که ترامپ را محدود کند. اگر ترامپ محدود شود خانم نیکی هیلی یا جایگزین‌هایی که او دارد آنگونه نیستند که بتوانند موقعیت اقای بایدن را به خطر بیندازند و او می‌تواند در دور دوم نیز رای بیاورد ولی در مقایسه با ترامپ خیلی سخت است که با قاطعیت بگوییم چه اتفاقی خواهد افتاد

*طی چند وقت اخیر بسیار این نکته مطرح شده که غربی‌ها به ویژه آمریکا به دنبال طرح 2 کشوری هستند و سایر کشورها و اعراب منطقه نیز از این طرح حمایت کرده‌اند ؛ اساسا چه میزان این طرح را قابل اجرا می‌دانید و اسرائیل به این مساله تن خواهد داد؟

آنچه مسلم است در حال حاضر تقریبا یک اجماعی در خصوص این موضوع در حال شکل‌گیری است. یعنی هم آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها درصددند که اسرائیل را وادار کنند که این امر را بپذیرد. برای اینکه بارها گفته شده حتی در داخل خود اسرائیل هم این حرف زده می‌شود که بدون توافق منطقه آرامشی به خود نخواهد دید. تظاهرات گسترده‌ای هم که طی چند وقت اخیر در داخل اسرائیل مکررا اتفاق می‌افتد از این جهت است که باید تا کجا در این نگرانی و بحران‌ها باشیم؟ لذا غیر از یک عده خاصی از تندروهایی که به هیچ عنوان حاضر نیستند با فلسطینی‌ها و حماس کنار بیایند بقیه دنبال زندگی‌های عادی خود هستند و آنهایی هم که اعتراض می‌کنند از این منظر می‌گویند به یک امنیتی برسیم و این امنیت بدون اینکه حقوق فلسطینی‌ها به رسمیت شناخته شود میسر نخواهد شد، اما می‌بینیم که بیشتر نتانیاهو به دنبال این امر هست که فلسطینی‌ها را از محل زندگی خود اخراج کند و شهرک‌های بیشتری بسازد. اینها همه مسائلی است که مردم خود اسرائیل نیز بدان معترض هستند و خواهان پذیرفته شدن و به رسمیت شناختن دو دولت هستند. حال اینکه ترکیب دولت چگونه باشد؛ یا چه کسی اداره کننده باشد باید اذعان داست که آنها به دنبال این هستند که به طور کلی حماس را حذف کنند و این دولت مستقل فلسطینی را به دست محمود عباس، رئیس تشکیلات خود گردان فلسطین بدهند تا او اداره کند. البته این مساله خیلی بحث و حرف‌های بیشتری را می‌طلبد که این وضعیت به چه شکلی پیش برود. اینکه نقش غزه، حماس و گروه‌های مقاومت چه باشد. لذا به اعتقاد من این مساله خیلی جای بحث دارد و در آینده بسیار می‌توان در این خصوص صحبت کرد، اما اجمالا می‌توان گفت توافق کلی در حال حصول است تا اینکه حتما این دو دولت به رسمیت شناخته شوند.

* با عنایت به اینکه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در پیش است و دولت بایدن نیز از سمت مخالفان به دلیل آنچه تخریب وجهه آمریکا در سطح بین‌المللی خواننده می‌شود تحت فشار است مسائل منطقه به ویژه مساله آتش بس اسرائیل و حماس چه تاثیری بر انتخابات آمریکا خواهد داشت؟

از جهت آینده این انتخابات اگر دادگا‌ه‌های آمریکاآقای ترامپ را منع نکنند و مشکلی برای وی ایجاد نکنند حرف‌ها این است که نهایتا او دست بالاتری را در انتخابات داشته باشد و رای بیاورد. کما اینکه اکنون نیز بسیار دست و پای او پیچیده‌اند و چند مورد به‌خصوص در ایالت‌های مختلف مطرح می‌شود اینها به سمتی می‌رود که ترامپ را محدود کند. اگر ترامپ محدود شود خانم نیکی هیلی یا جایگزین‌هایی که او دارد آنگونه نیستند که بتوانند موقعیت آقای بایدن را به خطر بیندازند و او می‌تواند در دور دوم نیز رای بیاورد ولی در مقایسه با ترامپ خیلی سخت است که با قاطعیت بگوییم چه اتفاقی خواهد افتاد ؛ اما اغلب می‌گویند که ترامپ در برخی از ایالت‌ها از نظر افکار عمومی جلوتر است. حال اینکه اگر ترامپ باشد یا بایدن شرایط چگونه خواهد بود و مساله این توافقاتی که در حال حاضر فشار آورده می‌شود باید اذعان داشت که بایدن شدیدا تحت فشار است. از یک طرف در فشار تندروها و افکار عمومی که اینها در داخل آمریکا می‌سازند و بایدن می‌خواهد آنها را هم با خود همراه کند. هر چند که مساله حقوق بشری اعراب و آمریکایی‌ها و همچنین دادگاه‌های ‌افکار عمومی دنیا هم بازتاب‌های خاص خود را در داخل آمریکا داشته و دارد. در نتیجه می‌توان گفت که آقای بایدن واقعا در منگنه سختی است که چگونه از پس این کار بربیاید که هم لابی صهیونیست‌ها را راضی نگه دارد و هم بتواند پاسخگوی افکار عمومی جهان باشد. در نتیجه الان اگر در یک کلام بتوان شرایط آمریکا را توضیف کرد باید گفت اینکه موقعیت آقای بایدن موقعیت خطیر و در معرض خطری است که او همه این تلاش‌ها را می‌کند که ضمن راضی کردن آیپک بتواند به بقیه طرف‌های دخیل در این امر حساس را راضی نگه دارد.